Info Papers

De Om-Shanti Yoga is een klassieke vorm van synthese of integrale Yoga en bestaat uit verschillende authentieke vormen van Yoga, ze is echter qua vorm wel enigszins aangepast en daardoor toegankelijk gemaakt voor de westerse mens. Het belangrijkste doel is niet veranderd, namelijk het definitief wegnemen van de belemmeringen om (spontaan) tot Zelfrealisatie te kunnen komen.

Tijdens het gaan van deze spirituele levensweg trachten we gelijktijdig onze “lagere” natuur goed te leren kennen, en deze vervolgens te transformeren naar een “hoger” niveau, zodat we ook een positief, liefdevol en wijs medemens zullen worden voor onze naasten en de samenleving. Hierdoor zal onze spirituele en persoonlijke ontwikkeling altijd een positieve bijdrage leveren aan de maatschappij waarin we een “actieve” rol  willen spelen. Want om de noden van je medemensen goed te kunnen herkennen, moet je enigszins tevreden en in balans zijn en over voldoende psychologisch inzicht beschikken ten aanzien van de zaken die de innerlijke harmonie kunnen verstoren.

Een aantal kenmerken en uitgangspunten van onze visie op Yoga zijn:

• De Om-Shanti Yoga filosofie is geschikt voor iedereen ongeacht de omstandigheden, leeftijd, gender, beroep, religie, ras, gezondheidssituatie, scholing, enz., het is een ontdekkingstocht naar wie je werkelijk bent. Het geeft je de antwoorden op onder andere de volgende vragen: “wat is het doel van jouw leven, hoe kun je in harmonie leven met jezelf en je omgeving, wat zijn jouw taken en Karmische verplichtingen in het wereldse spel (Leela), hoe kun je inzicht ontwikkelen en verantwoordelijkheid nemen ten aanzien van je persoonlijke en spirituele welzijn, wat zijn je natuurlijke talenten, zwakheden en mogelijkheden, enz.”
  
• Yoga is een duizenden jaren oud wetenschappelijk systeem voor de ontwikkeling van een spirituele levenshouding, waardoor de mens “God of de Werkelijkheid” kan ervaren en indien verlangd er uiteindelijk mee kan versmelten. We zien dit als een langzaam en continu proces dat te maken heeft met de ontdekking en realisatie van de essentie van God, die we ook kunnen aanduiden met Bewustzijn of Geest.
  
• Geen enkele Yogaweg staat op zichzelf, want alle vormen van Yoga zijn met elkaar verbonden en hebben hetzelfde doel, namelijk het herstellen van de verbinding met de Bron. Dit herstel is waarneembaar in de veranderingen van je bewustzijn, onder andere door het beter kunnen herkennen van de inhoud van je referentiekader, en in welke mate deze je karakter en je dagelijks “leven” bepaalt.
  
• We trachten de zoekende medemens (leerling) zo te begeleiden dat men zo veel mogelijk zelfstandig de weg naar Huis kan gaan en men zo min mogelijk afhankelijk wordt van de mensen van Om-Shanti of Sri Yogi Isha Kripa. Want uiteindelijk staat (te veel) afhankelijkheid je bevrijding in de weg.
  
• Tijdens de eerste oriëntatiefase, bestaande uit een korte Yoga Anamnese, beginnen we meestal met het in kaart brengen van de aanleiding waarom men de Yoga en Vedanta weg nader wil onderzoeken, in concreto waar de “leerling” staat op de weg naar Huis, welke kennis men heeft rondom het begrip spiritualiteit en meer in het bijzonder hoe ver men is gevorderd op het terrein van de Yoga filosofie en de Yoga praktijk. Beschikt men over adequate kennis en is deze theoretisch van aard of ook al gerealiseerd. Meestal leidt dit ertoe dat we extra informatie aandragen zodat men voldoende is geïnformeerd om het pad van de Yoga zonder twijfels te kunnen afleggen. Het benodigde studiemateriaal komt hoofdzakelijk uit onze (digitale) bibliotheek en zal door de bestudering samen met het opdoen van praktijkervaring tot inzicht en de realisatie van de Yoga filosofie leiden. Hierbij is het individuele karakter van de leerling het uitgangspunt, met name ten aanzien van de (dagelijkse) begeleiding.
  
• De onderwerpen waar we ons nader in verdiepen zijn: hoe functioneert het fysieke lichaam, hoe werkt het denken en ons gevoelsleven, wat is de functie van het energiesysteem, de Chakras, welke rol speelt de kwaliteit van de Doshas in het kader van je algemene welzijn, wat is de essentie van je ego, waardoor is je karakter gevormd, waarom maken we ons zo vaak “zorgen” en zijn we meestal bang voor de dood, ken je de mechanismen, reflexen en patronen die ons leven meestal onbewust bepalen, wat is de essentie en functie van het begrip ethiek en wat hebben we hieraan tijdens het dagelijks leven.
  
• De Om-Shanti Yoga tracht bij iedere leerling de toename van zelfkennis te stimuleren, omdat dit gedurende het gaan van de Yogaweg naar Huis in ontwikkeling moet blijven. Het is van wezenlijk belang dat je jezelf steeds beter leert kennen, omdat dit de basis is van waaruit je je wereldse en spirituele leven vorm, inhoud en richting geeft.
  
• Een Om-Shanti individueel Yoga Sadhana programma is het natuurlijkste hulpmiddel om zoveel mogelijk controle te krijgen over je karakter en dus je leven. Dit alles moet bij voorkeur gebaseerd zijn op de uitkomsten van een Yoga Anamnese, omdat we hierdoor gezamenlijk zicht krijgen op de onderwerpen en situaties waaraan je zou moeten/kunnen werken om weer in harmonie te komen en/of te blijven. Het betekent ook dat je daadwerkelijk verantwoordelijkheid neemt voor je welzijn en je functioneren in de samenleving. Hierdoor zal de kwaliteit van je leven toenemen en zul je de zin van jouw leven ontdekken en als vanzelf willen verdiepen.
  
• De Om-Shanti Yoga helpt je bij de ontwikkeling van een heldere, geconcentreerde, ontvankelijke, subtiele en indien nodig analytische geest. Ook leer je om je bewuste en onbewuste (vaak verdrongen) emoties goed te herkennen en te verstaan, tevens leer je onderscheid te maken tussen je emoties en je intuïtie of de stem van je Hart.
  
  Belangrijk is ook dat je de antwoorden ontdekt op de vragen, wat is het doel van mijn leven, wat kun je doen om de stem van je Hart duidelijk te horen, maar ook hoe leer je te beseffen en echt te aanvaarden wat je Karmische opdracht is in dit leven, wat zijn je natuurlijke talenten evenals je zwakheden, in welke mate is je verleden nu nog steeds actief en een belasting en zelfs een belemmering voor je spirituele en persoonlijke ontwikkeling. Het vinden van het antwoord op de vraag welke vormen van Yoga je zou kunnen beoefenen is van belang en dit kun je meestal niet alleen. Tot slot bespreken we bij welke onderwerpen je ondersteuning of begeleiding nodig hebt.
  
• De Om-Shanti Yogaweg kent geen vaste einddatum van je ontwikkelingsproces, het zal zo lang duren als nodig is. En indien je niet in een klooster of Ashram leeft, dan is het belangrijk dat je een zinvol en “nuttig” werelds leven leidt, omdat je ook hierbinnen veel onderwerpen beter leert doorgronden en je door je verworven inzichten mogelijkheden krijgt om je karmische belasting op te lossen.
  
• Ondanks dat je spirituele Yoga ontwikkeling in eerste instantie een individueel proces is, blijkt dat het regelmatig gezamenlijk beoefenen van bijvoorbeeld de Hatha Yoga en zeker ook het met elkaar bestuderen van de geschriften van wezenlijk belang is voor je ontwikkeling. Tijdens het uitwisselen van je ervaringen, twijfels, weerstand, onmacht en eventuele misverstanden, is het belangrijk dat je je gedachtes en emoties kunt delen (toetsen) bij meerdere mensen, zoals dit bij veel ontwikkelingsprocessen het geval is. Je hebt medereizigers nodig om je weg helder te blijven zien en om te voorkomen dat je onnodig verdwaalt.
  
• Elke vorm van Yoga is in wezen ook een soort van psychotherapie die gericht is op het in evenwicht brengen en/of houden van ons ego, onze persoonlijkheid en ons leven, omdat het tracht ons te verheffen en te transformeren naar een hoger niveau. Hiervoor is het echter noodzakelijk dat je een juist zicht hebt op allerlei verstorende factoren in jezelf en in je leven.
  
  Tijdens de afgelopen 50 jaar heb ik gemerkt dat mensen heel graag spiritueel de diepte in willen gaan om antwoorden te vinden op de existentiële levensvragen en op de oorzaken van hun dagelijks lijden in de vorm van het ongelukkig, gestrest, angstig, boos en onzeker zijn. Hun persoonlijke situatie maakte hen uiteindelijk moedeloos, met name als men de functie van de obstakels en beproevingen niet besefte, herkende en daardoor niet uit de weg kon ruimen.
  
  Na vele gesprekken in het kader van bijvoorbeeld het afnemen van een Yoga Anamnese of een (spontane) ontmoeting van Hart tot Hart is het me duidelijk geworden dat een aanzienlijk deel van de ouders van deze zoekende medemensen vaak niet hebben beseft dat zij in meer of mindere mate “beschadigd” zijn geraakt. Soms kwam dit bijvoorbeeld door de Eerste en/of Tweede Wereldoorlog of door bijzondere omstandigheden tijdens hun jeugd en mede hierdoor was men ook ongewild beperkt als opvoeders. We wisten 80 jaar geleden nog maar heel weinig over wat een “goede” opvoeding moest inhouden. Daarom mag je deze situaties niet zomaar als “fout” benoemen, maar eerder als “voortkomend uit” onmacht en onkunde, het was de tijdgeest waarbij we als opvoeders nog veel moesten leren.
  
  Toen ik in Arnhem in de jaren zestig een centrum en opvanghuis had en regelmatig met ouders van ontregelde jongeren sprak, bleek vaak dat men bepaald werd door onverwerkte emoties en dat dit geen goede basis vormde voor de omgang met kinderen die in de puberteit kwamen. Dit gegeven is nog steeds een van de kenmerken van de huidige tijdgeest waar helaas weinig aandacht voor is, mede gezien de snelheid waarmee mensen dagelijks het leven ondergaan.
  
  Het is daarom wel hoopvol dat dit feit inmiddels ook steeds meer publiekelijk wordt besproken, ook door de “bekende” Nederlanders die hier openlijk voor uitkomen. Ook binnen Om-Shanti hebben we dit fenomeen al vele jaren geleden opgemerkt en hebben we soms de inhoud van een individueel Sadhana programma aangepast, want we hebben gemerkt hoe positief en helend een dergelijk programma uitwerkt op de verstoringen die zijn opgetreden tijdens de opvoedingsperiode.
  
  Tevens hebben we in de loop der jaren een extra ondersteuning gecreëerd voor dit gegeven en zijn er onder andere allerlei vormen van “therapie” ontwikkeld op basis van de verschillende vormen van de authentieke Yoga en Vedanta filosofie. Soms zijn deze therapieën gericht op de spanningen die zich in het fysieke lichaam hebben vastgezet (Hatha Yoga), de andere vormen van therapie kun je eerder plaatsen in de hoek van de cognitieve gedragstherapie en bestaan onder andere uit het inzicht ontwikkelen hoe we als mens psychologisch in elkaar zitten.
  
  Een belangrijke vorm van therapie, die we vrijwel altijd aanbieden met name als het gaat om onverwerkte zaken uit het verleden, is de creatieve therapie die verschillende vormen kent, zoals tekenen, schilderen, kleien, boetseren, hout en steenbewerking, muziek maken, toneel, enz. Centraal staat het idee dat wat je emotioneel beleefd hebt maar niet (volledig) hebt verwerkt, naar buiten wordt gebracht en daardoor zichtbaar en soms ook tastbaar wordt in het hier en nu.
  
  Tevens zijn er nog allerlei vormen van lichaamswerk, met name vrij bewegen, dansen, haptonomische oefeningen, craniosacraal therapie, ademtherapie, massage, enz., ook hiermee kan men werken aan onverwerkte emoties. (Daar waar het wenselijk of noodzakelijk is verwijzen we natuurlijk naar een bestaande therapeutische setting.)
  
  Onderwerpen als verdringing, ontkenning, het bewust in stand houden van een gesloten referentiekader, het koesteren van (voor)oordelen, de wetmatigheden van het onderbewustzijn, enz., komen zeker aan de orde als je de Om-Shanti Yoga en Vedanta weg gaat. Het op zoek gaan naar de Waarheid geldt ook voor deze mechanismen die ons denken bepalen en daardoor ons leven. Ook met betrekking tot het niet goed kunnen stoppen van een te actieve geest die te veel gedachtes en bijvoorbeeld zorgen maakt, zijn de “bijwerkingen” van de Mantra of Japa Yoga zinvol.
  
  Vanuit een bepaalde vertaling van het woord mantra kun je namelijk zeggen dat Man denken betekent en Tra beschermen. In eerste instantie heeft Mantra of Japa Yoga het doel om door herhaling van een bepaald aspect van “God of de Werkelijkheid” de geest te kunnen focussen. Hierdoor wordt het ook Stiller ten aanzien van ongewenste gedachtes die zomaar lijken te verschijnen. Het herkennen van welke gedachtes zinvol zijn en welke niet is een heel belangrijk onderdeel van een bewustwordingsproces, dat past binnen de transformatie van onze lagere natuur.
  
• Het Om-Shanti spirituele dagboek is een belangrijk hulpmiddel om een goed en permanent zicht te ontwikkelen op jezelf. Het geschrevene wordt soms als uitgangspunt gebruikt tijdens de verschillende vormen van therapie, maar ook dient het als een bron voor meditatie en contemplatie. In vele authentieke spirituele tradities is het schrijven over je innerlijke beleving en je gedachtewereld tijdens het gaan van de weg naar Huis, een integraal onderdeel. Inmiddels wordt het schrijven van je levensverhaal ook meer toegepast binnen een aantal van de westerse vormen van psychotherapie. Je kunt ook nog apart een gewoon dagboek bijhouden waarin je je wereldse belevingen opschrijft, want dit kan je ook helpen om je dagelijkse vaak onbewuste keuzes en de gevolgen hiervan duidelijk te krijgen.
  
  Tijdens de regelmatige evaluaties die primair gaan over je spirituele en persoonlijke ontwikkeling is het dagboek een geweldig hulpmiddel. We zijn immers niet goed in staat om alleen via ons geheugen te ontdekken hoe we ons ontwikkelen. Het geheugen is meestal geen betrouwbare bron van informatie op basis waarvan we onszelf kunnen leren kennen. Het jaarlijks terugkijken op je leven via je dagboek(en), maakt je groei aan de hand van feiten goed zichtbaar.
  
• Seva Yoga is een niet zo bekende zelfstandige vorm van Yoga, echter het begrip Seva is meestal wel een onderdeel van veel spirituele Yoga tradities. Het is ook een van de leidende principes van de Om-Shanti organisatie waardoor we vrijwel al onze activiteiten gratis kunnen aanbieden. Soms worden er wel kosten in rekening gebracht, bijvoorbeeld voor het schriftelijk lesmateriaal. Geen enkele activiteit zal echter een bron van inkomsten vormen voor de medewerkers van Om-Shanti of Sri Yogi Isha Kripa. Seva betekent dat al onze dagelijkse handelingen in het teken staan van dienstbaarheid aan de medemens en de samenleving waarin we allen in harmonie willen functioneren.
  
  Onbaatzuchtig en empathisch handelen heeft niet enkel en alleen betrekking op mensen maar is ook van toepassing op alles dat IS, dus ook de natuur in al haar verscheidenheid. Daarom is een Yoga leven altijd gericht op het met respect omgaan met de natuur, omdat deze onze basis vormt om op de aarde te kunnen leven.
  
  Er bestaat een duidelijke relatie met de Karma Yoga, welke primair tracht te voorkomen dat je negativiteit ontwikkelt die je leven zal bemoeilijken en belasten nu en in de toekomst. Seva is de ontwikkeling van belangeloos handelen in het hier en nu, je beoefent dit tijdens je dagelijkse bezigheden, en in dit verband heeft Seva ook een relatie met Bhakti Yoga, opdat je voldoende liefdevolle energie hebt om je Seva te realiseren. De combinatie van Seva, Karma en Bhakti Yoga geeft je de optimale mogelijkheid om dienstbaar te zijn aan je medemensen en de wereld. De energie van waaruit je handelt is immers niet van persoonlijke aard, maar komt veel meer uit een dimensie die we hier in het Westen niet zo goed (meer) kennen.
  
  Seva verwijst naar handelingen die onze “lagere natuur” transformeert, waardoor begrippen als hebzucht, overmatig materialisme, egoïsme, machtswellust, verraad, onbetrouwbaarheid, enz. ons niet meer in hun greep houden. Denk in dit verband aan alle vrijwilligers, mantelzorgers, enz. zonder hun (Seva) inzet zou de samenleving niet normaal kunnen functioneren.
  
  Daarom wordt (Karma) Yoga ook wel verwoord als bedrevenheid in handelen, omdat levend vanuit deze filosofie je verbonden bent met een wonderbaarlijke energie die alle handelingen ogenschijnlijk moeiteloos mogelijk maakt. Dit is nog duidelijker het geval als je leeft in overeenstemming met je Swadharma en je je afstemt op “God of de Werkelijkheid” of in christelijke termen “geef de handen aan het werk en de geest aan God” of in New Age woorden “go with the flow”.
  
• De Om-Shanti Yoga mensen hebben een open en actieve relatie met de westerse wetenschap met name met universiteiten, onderzoekscentra en wetenschappers die actief zijn binnen de kwantumfysica. We staan open voor de laatste ontwikkelingen op het gebied van de westerse filosofie en de psychologie, maar ook onderhouden we contact met mensen op het terrein van ecologie, klimaatwetenschap, biologische land- en tuinbouw, duurzaamheid, enz.
  
  Deze terreinen zijn voor ons interessant om te volgen, omdat hierbinnen ook een proces van hernieuwde kennismaking plaatsvindt tussen de oosterse en westerse wetenschap. Met name met betrekking tot de opvattingen en ideeën in relatie tot de uitgangspunten van de filosofie en psychologie als antwoorden op de vragen van  de zoekende medemensen naar de zin van het bestaan.
  
  In het Oosten wordt de mens in essentie vooral gezien als een spiritueel en holistisch wezen, als een eenheid en niet zoals in het Westen als een schepsel bestaande uit verschillende afzonderlijke onderdelen. Dit zie je bijvoorbeeld heel goed terug binnen de westerse geneeskunde. Denk maar eens aan een ziekenhuis, voor je hart moet je op de bovenste verdieping zijn, voor je darmen op de tweede verdieping, voor je longen op de vijfde, enz.
  
  Gelukkig komt het begrip multidisciplinaire benadering steeds meer aan de orde, zoals dit al het geval is binnen de ouderenzorg, maar het blijft nog een moeizaam proces. Het komt ook omdat de meeste van de artsen en specialisten hun opleiding hebben gevolgd in een tijd dat men nog moeite had met het begrip psychosomatiek en men een meer holistische visie op de mens en zijn ziektes, klachten, kwalen en aandoeningen, als iets vaags beschouwde. Zelf hebben we gelukkig nog contact met een aantal “ouderwetse” huisartsen waarbij hun integrale visie op de mens in de loop der jaren alleen maar sterker is geworden. Bij veel jonge en moderne huisartsen bestaan patiënten vaak alleen nog maar in een “notebook” en wil men geen echte betrokkenheid meer bij een medemens, ondanks dat men bewust heeft gekozen voor het beroep van huisarts. Uiteraard bestaan er valide argumenten voor deze nieuwe beroepshouding, maar de kwetsbaarheid van de patiënt is hierbij wel in het geding.
  
  De gevolgen hiervan ervaren wij dagelijks, bijvoorbeeld tijdens de verhuizing van patiënten die dan veel problemen ondervinden bij het vinden van een nieuwe huisarts. Maatschappelijk wordt deze problematiek inmiddels beter onderkend, want er zijn nu te weinig mensen die praktijkhouder willen worden met name door een veel te grote bureaucratische belasting en mede daarom worden steeds meer praktijken opgekocht door onder andere Amerikaanse investeringsmaatschappijen, waarbij men de consulten het liefst per videofoon doet, enz.
  
  Helaas is het uitgangspunt zo snel mogelijk zo veel mogelijk winst maken. We vinden dit een zeer zorgelijke ontwikkeling, en wij kunnen alleen maar op zeer kleine schaal onze hulp aanbieden en gezamenlijk zoeken naar een gepaste oplossing. Het activeren van het natuurlijk zorgnetwerk is stap 1 maar aangezien de buren en kennissen, vrienden en familie allemaal (te) druk zijn, is dit in de loop der jaren steeds moeilijker geworden. (We blijven daarom iedereen oproepen om waar mogelijk vrijwilliger te zijn. Via de websites kun je contact opnemen met het secretariaat van het OntmoetingsHuis de Kern of Om-Shanti.)
  
  De westerse wetenschap moet zich nog meer bewust worden van allerlei zaken, bijvoorbeeld dat vrijwel alle medische kennis (leerboeken) zijn samengesteld op basis van data verkregen via de “westerse blanke man”. Binnen het specialisme cardiologie is er nu eindelijk een zelfstandige richting specifiek voor vrouwen, enerzijds omdat hun anatomie en fysiologie anders is, maar vooral ook omdat hun klachtenbeeld regelmatig verschilt met dat van mannen. Het is interessant om te weten dat men in de Vedische oudheid al over fundamentele kennis beschikte met betrekking tot de exacte werking van het menselijk lichaam, en waarbinnen een duidelijk onderscheid wordt gemaakt tussen de klachten en behandelingen van mannen en vrouwen.
  
  Een gedeelte van deze kennis vind je nu nog terug in allerlei boeken en geschriften en binnen de praktijk van de Ayurveda. Deze kennis is echter niet zomaar geschikt voor de westerse mens en zijn specifieke klachten en kwalen. Dit komt met name omdat de spirituele en culturele achtergrond en de feitelijke situaties aanzienlijk verschillen met die van mensen in het Oosten. Daarom zijn mensen soms teleurgesteld als men van deze authentieke kennis en praktijk te veel wonderen verwacht en met name als men de gevolgen van de westerse welvaartsziekten even teniet wil doen.
  
  Een van de uitgangspunten van de Om-Shanti levensfilosofie is dat “Waar Oost en West elkaar ontmoeten” er een nieuwe dimensie in het bewustzijn toegankelijk wordt waardoor we nieuwe kennis en ervaring zien verschijnen, die wel antwoorden bevatten op veel existentiële vragen. Zo kunnen we van het Oosten leren dat ons huidige gezondheidssysteem veel meer gericht zou moeten zijn op het holistische en spirituele aspect van de mens en waarbij preventie veel belangrijker moet zijn dan nu het geval is.
• De Om-Shanti Yoga tracht door voorlichting op scholen en in gevangenissen meer bekendheid te geven aan de oorspronkelijke betekenis van de begrippen Yoga en Vedanta en de praktische relevantie hiervan in het dagelijks leven. Dit in tegenstelling tot de huidige algemeen bekende vormen van Yoga die primair gericht zijn op de vermindering van stress en op observatie (mindfulness), hetgeen ook zinvol is, maar toch vooral is gericht op symptoombestrijding. Het achterhalen van de oorzaak van stress en het te veel gevangen raken in gedachtes en emoties komt dan meestal niet echt aan bod. Hierdoor blijft het dweilen met de kraan open, hetgeen uiteindelijk niet zo zinvol is en slechts een oplossing biedt op zeer korte termijn.
  
• Door de Om-Shanti Yoga beoefening ontwikkel je het vermogen om met empathie te kunnen en willen luisteren naar de pijn, angst, verdriet, wanhoop, twijfel, enz., van een medemens. Hierdoor kan de ander soms een eerste stap zetten naar de oplossing van de onderliggende oorzaken van het “lijden”.
  
  Het vraagt slechts het offer van tijd en aandacht van de toehoorder en het in eerste instantie beheersen van je oordelen en oplossingen, deze worden namelijk niet altijd direct verlangd. Dus we moeten vooral leren om een liefdevol medemens te zijn, die bereid is geduldig te luisteren, want dat is meestal al ondersteunend en troostend. Vaak kunnen we ook niet direct iets doen aan de beleving van het lijden bij een medemens. Eerst moet deze ervaren dat men ook in een ontregelde staat van zijn een medemens is die gerespecteerd wordt en aandacht krijgt indien dit nodig is.
  
  Het klinkt zo gemakkelijk maar onze ervaring is dat er niet zoveel mensen zijn die nog zoveel rust in zichzelf en het leven hebben dat men hier gemakkelijk aan toekomt. Te veel mensen zijn gestrest en ongeduldig, daarom moet je ook altijd aan jezelf werken wil je echt iets voor een ander kunnen betekenen. We doen dit vanuit het idee dat we uiteindelijk één familie zijn; broeders en zusters, die van nature elkaar willen helpen, bemoedigen en ondersteunen.
  
• Mensen die gevorderd zijn op de Om-Shanti Yogaweg bemiddelen regelmatig bij conflictsituaties waarbij een of meerdere partijen zich te veel hebben vereenzelvigd met hun “gelijk”. Door zorgvuldig en onpartijdig te luisteren zijn we meestal in staat om de betrokkenen anders te laten kijken naar hun situatie. Uitgangspunt is dat een conflict ook een kans kan zijn om verder te groeien, ook als we het niet eens worden. De ervaring heeft ons geleerd dat de meeste mensen veel moeite hebben (innerlijke strijd) om de eigen, vaak door emoties bepaalde opvattingen, kritisch te bezien en eventueel te wijzigen.
  
  Veranderingsprocessen zijn soms wel noodzakelijk, maar zonder voldoende kennis en toetsing van je verworven inzichten ten aanzien van jezelf zul je niet gemakkelijk slagen. Daarom besteden we binnen Om-Shanti hier veel tijd aan, zowel in theorie alsook praktisch. Het zijn relatief simpele trainingen, waarbij iemand een verhaal vertelt uit z’n eigen leven en een toehoorder dit in zijn eigen woorden weergeeft, de verteller kan dan pas ontdekken of men is verstaan. Het is wonderbaarlijk hoe oprechte mensen moeten ontdekken dat ze er regelmatig een (heel) ander verhaal van maken. Daarom is de praktische kant zo belangrijk, want de theorie wordt wel door iedereen onderkend.
  
  Indien je regelmatig een authentieke vorm van reflectie, contemplatie en meditatie beoefent, dan is dit uiteraard veel gemakkelijker, maar nog geen garantie dat het je altijd zal lukken, want het hangt vooral ook af van hoe je reflecteert en of daarbinnen, of beter gezegd daarna, een toetsing bestaat ten aanzien van het waarheidsgehalte van je gedachtes, emoties en inzichten, want anders word je vrijwel zeker geen deel van een echte oplossing. Deze toetsing is het meest moeilijke onderdeel want het kan zijn dat je een aantal zaken alsnog anders zou “moeten“ bezien. (Ook hier geldt dat we doorverwijzen naar een therapeutische setting indien dit nodig of gewenst is.)
  
• De Om-Shanti Yoga mensen hebben zich altijd bewust beziggehouden met de wonderbaarlijke uitingsvormen van het leven, het pijnlijke, onmachtige en de uiteindelijk bevrijdende gevoelens rondom het sterven, het mysterie van de dood en de noodzakelijke verlossende en soms overweldigende emoties van een wezenlijk rouwproces.
  
  Tijdens de vele intensieve contacten met de medemens kwamen deze onderwerpen vanzelf ter sprake. Uitgangspunt hierbij is het grote verschil in alle vier de fases tussen mensen die geloven dat er na de dood niets meer is, en dat de mens een voorlopig eindproduct is van een evolutionair proces, en de mensen die geloven of zeker weten (door herhaalde ervaringen) dat de mens veel meer is dan alleen maar een tijdelijk lichaam met een beperkt bewustzijn.
  
  Je huidige opvattingen over (de zin van) het leven en de dood hebben een enorme invloed op hoe je deze vier fases nader duidt, maar vooral hoe je ze zult beleven. Onderwerpen als de Ziel, Bewustzijn, de tijdelijkheid van het fysieke lichaam, de zin van het leven, “God of de Werkelijkheid”, tegenslag, een kans of een beproeving, de oorzaak van het lijden, rechtvaardigheid, verbondenheid of afgescheidenheid, het Morgenland, reïncarnatie, enz. hebben hier allemaal mee van doen.
  
  We zien regelmatig dat als mensen werkelijk goed, diep en lang kunnen ontspannen en in het hier en nu stil kunnen en willen zijn, dat hun vermogen tot ontvankelijkheid sterk toeneemt, waardoor men zich ook van allerlei subtiele processen weer bewust wordt. Het bijvoorbeeld gewaarworden wat de zin van je leven is, geeft je dagelijks enorm veel kracht en plezier om de weg naar Huis te gaan. Soms bemerk je dat er ook een bepaalde “leiding” kan zijn in je leven, althans als je je wilt afstemmen op de stem van je Hart, als een metafoor voor verbondenheid met je Bron.
  
  Binnen vrijwel alle spirituele tradities zijn er symbolen, rituelen en soms ook beelden van bepaalde aspecten van het grote Wonder of Mysterie. Deze zijn allemaal bedoeld om de mens te helpen om zich te kunnen afstemmen op “God of de Werkelijkheid”. Zo gebruiken de hindoes een deity (een welbepaald aspect van God) evenals de katholieken, waarbij Maria of één van de heilig verklaarde mensen, of een engel als intermediair kan dienen om in contact te komen met God, (deze heiligen fungeren dan ook als deities).
  
  In de meeste (spirituele) culturen vind je dus hulpmiddelen die de mens helpen om weer in contact te komen met zijn Bron, zodat de verloren gegane verbondenheid (eenheid) weer hersteld kan worden. Dit is ook de diepere betekenis van het woord religie of het begrip Yoga. Dit betekent dat er wezenlijke veranderingen optreden in je bewustzijn en je je hierdoor niet langer alleen zult wanen. Door deze herstelde verbinding kun je jouw weg naar Huis gemakkelijk herkennen en daardoor met vertrouwen afleggen.
  
  In wezen is de verbintenis met “God of de Werkelijkheid” nooit echt verbroken, maar ervaren wij dit wel als een realiteit. Tijdens het gaan van de Yoga en Vedanta weg, zul je dit wonder van de bevrijding van de krachten van Maya steeds meer gaan ervaren.
  
  Het is belangrijk om te weten dat vanuit een Yoga optiek in ieder mens altijd een aspect van het Goddelijke aanwezig is, dit aspect van de mens begroeten we door het woord Namaste uit te spreken, samen met een beweging van de handen en het buigen van het bovenlichaam. We begroeten hierdoor niet alleen de persoon, maar veel meer wat hij of zij ten diepste is, een openbaring van Godsliefde.
  
• Op basis van de Om-Shanti Yoga visie op het leven trachten we altijd een plaats te zijn waar mensen elkaar kunnen ontmoeten rondom allerlei thema’s. Een belangrijke invalshoek die we gebruiken bestaat uit onderwerpen die verband houden met de existentiële vragen van mensen. We staan open voor een dialoog ten aanzien van de verschillende opvattingen binnen religies en andere spiritueel georiënteerde bewegingen ten aanzien van onderwerpen als: wat gebeurt er na de dood, bestaat er een hemel of een hel, wat wordt er bedoeld met het begrip zonde, bestaat reïncarnatie, wat wordt er bedoeld met “verlichting of Samadhi”, waarom is er het lijden, waardoor zijn we zo gehecht aan de korte termijn bevrediging, waarom zijn we in staat tot verraad, wraak, is de mens in wezen goed of slecht, enz.
  
  Ons uitgangspunt tijdens ontmoetingen is dat wij niet aan missionariswerk doen, we zijn er primair als een medemens die geïnteresseerd is in de ander. Tijdens de ontmoetingen zoeken we vooral naar de overeenkomsten en niet zozeer naar de verschillen, die er ons inziens altijd zullen zijn maar die geen belemmering voor nader contact hoeven te zijn omdat mensen van nature altijd persoonlijk van elkaar verschillen, maar ten diepste spiritueel niet. Steeds meer mensen zijn tegenwoordig bezig met een proces van heroriëntatie met betrekking tot hun spirituele of religieuze overtuiging. Tijdens dit proces willen we natuurlijk wel onze antwoorden delen, maar alleen als men daar om vraagt, en tot onze blijdschap herkennen mensen dan dat onze antwoorden ook hen iets te vertellen hebben omdat ze herkend worden in het Hart.
  
  Het actief uitdragen van onze levensinzichten en ervaringen vormen echter niet onze basishouding, want we weten dat iedereen die zoekende is naar de antwoorden op de existentiële vragen, pas op het juiste moment ontvankelijk is om kennis te nemen van andere antwoorden dan die welke men tot nu toe hanteerde om door het leven te wandelen. Het is pas als je twijfelt, sterke vermoedens hebt of wanhopig bent dat je dan soms iets meer openstaat voor een andere visie op het leven, het lijden en de dood. Het proces van bewustwording is nog steeds gaande ook op het religieuze en spirituele vlak, dit was vroeger namelijk niet de gewoonte. Men kreeg aangereikt wat men moest denken over allerlei vraagstukken.
  
  Het steeds meer zelf nadenken en het toetsen van de bestaande antwoorden luidt een nieuwe fase van bewustwording in. Dit proces gaat niet zomaar zonder strijd en teleurstelling, maar de innerlijke drive is er bij de meeste mensen wel degelijk.
  
  De meeste mensen hebben nooit bewust gekozen in welke spirituele traditie of cultuur men werd geboren en het vraagt veel moed om, indien je je oorspronkelijke weg hebt verlaten, meestal uit teleurstelling, om dan open te staan voor nieuwe (zeer oude) antwoorden. We trachten mensen bij dit proces te helpen, en soms vraagt het alleen maar een andere kijk op bijvoorbeeld de antwoorden die religies al vele eeuwen hebben gegeven, want ook dan kan men soms weer verder met het leven, dus zonder dat men van levensbeschouwelijke opvattingen verandert.
  
• De Om-Shanti Yoga helpt je om niet weg te kijken van de soms dramatische maatschappelijke ontwikkelingen als een onderdeel van de huidige tijdgeest. De kunst is  te onderzoeken of je hierbinnen nog een taak hebt te vervullen of niet. En gelijktijdig is het belangrijk dat je zelf in evenwicht blijft, want alleen dan heb je de ander en de samenleving werkelijk iets te bieden. Gebruik je gezonde verstand en laat je niet door hypes bepalen, en als je een bepaalde opvatting hebt, stel jezelf dan de vraag wat de bron is van de informatie waarop je je mening baseert.
  
  Het gaan van de Yogaweg vraagt soms wel enige moeite alvorens je bijvoorbeeld een mening hebt gevormd, in plaats van het zomaar kopiëren van wat er in de media wordt verkondigd. Zeker in deze tijd met al het nepnieuws is dit niet altijd even zinvol, je kunt dit ondervangen door een dialoog te zoeken met je medereizigers of zomaar iemand die je kent, hierdoor kunnen je opvattingen worden bevestigd of je gaat er juist aan twijfelen. Vergeet niet dat we vrijwel allemaal geneigd zijn om onze opvattingen alleen te toetsen bij gelijkgestemden, maar het zal iedereen inmiddels wel duidelijk zijn dat je jezelf hiermee misleidt. Zorg er daarom altijd voor dat je opvattingen, ideeën, gedachtes, mening, principes, enz. ook getoetst worden bij andersdenkenden, anders verdwaal je “ongemerkt”, met allerlei gevolgen van dien. Onthoud, iemand met een andere mening is niet per definitie je “vijand”, want hij of zij is veel meer dan alleen maar een mening. Tijdens een ontmoeting van Hart tot Hart zul je ontdekken dat we allemaal op zoek zijn naar hetzelfde.
  
• Tijdens het gaan van de Om-Shanti Yogaweg helpen we iedereen om toegang te krijgen tot de begrippen spiritualiteit en verdieping. En dan bedoelen we wat deze woorden oorspronkelijk betekenen en niet wat er hier in het Westen vaak van is gemaakt. Het ontstaan van deze “beperkte betekenis” is begrijpelijk, want het is niet altijd gemakkelijk om je referentiekader te blijven openen en nieuwe informatie toe te laten, maar het kan wel, en is uiteindelijk erg bevredigend.
  
  Dit is ook wat we dagelijks zien gebeuren met mensen die de moeite nemen om (opnieuw) nieuwsgierig durven te zijn. Het hoort allemaal bij het proces van verandering (de huidige tijdgeest) en tevens luidt het een nieuwe fase van bewustwording in voor de gehele mensheid. We zitten nu midden in een overgangsfase die eerst nog veel onrust brengt maar uiteindelijk meer inzicht zal geven ten aanzien van de antwoorden op de existentiële vragen van de mens en hoe we ons bijvoorbeeld anders hebben te gedragen in de omgang met de natuur.
  
• De Om-Shanti Yogaweg naar Huis is mede gebaseerd op authentieke tradities, daarom hebben we een belangrijk klassiek onderdeel genaamd Satsang binnen onze integrale Yogaweg opgenomen. Het bestaat uit bijeenkomsten waarin we gezamenlijk “zoeken” naar de Waarheid, niet zozeer de waarheid rondom allerlei materiële kwesties, maar de Waarheid rondom spirituele onderwerpen, vaak wordt dit proces ondersteund door het maken of ondergaan van muziek in de vorm van Bhajan, Kirtan en meestal ook het herhalen van Mantras.
  
  Het is wonderbaarlijk en bemoedigend om te ervaren welke extra dimensie er kan ontstaan en toegankelijk wordt in ons bewustzijn als meerdere mensen gelijktijdig zich openstellen voor de Waarheid, niet alleen rationeel, maar ook verlangend vanuit het Hart naar een bewuste en actieve verbintenis met “God of de Werkelijkheid”. Hierdoor worden bepaalde vermoedens of twijfels rondom je spirituele zoektocht inzichtelijk gemaakt, niet door de overdracht van bepaalde kennis of een visie, maar door een spontaan proces waardoor je in contact komt met het wonder van een zich herstellende verbondenheid met je Bron.
  
• Een ander belangrijk element binnen de Om-Shanti Yoga zijn de bijeenkomsten met als onderwerp Darshan. Darshan kent meestal één hoofdvorm waarbij een (spiritueel) Leraar de zoekende mens helpt om de liefdevolle energie die zijn basis heeft in het Hart, actief te laten worden, zodat een leerling dit als een werkelijkheid ervaart. Je leert op deze manier om naast de normale (grove) zintuiglijke prikkels ontvankelijk te worden voor meer subtiele processen in jezelf. Het lijkt op de momenten dat je een ingeving ervaart na een proces van contemplatie of meditatie. Er zijn vele boeken volgeschreven met theoretische verhandelingen over dit fenomeen, maar het is beter dat je de essentie van deze woorden zelf direct ervaart.
  

Tot slot kennen we onze beperktheden en deze hebben vooral betrekking op de grote maatschappelijke problemen die de komende jaren het leven van steeds meer mensen negatief zullen beïnvloeden. Tijdens het afnemen van de Yoga Anamnese merken we steeds vaker dat men persoonlijk last heeft van de disharmonie in de maatschappij. Angst, stress, woede, teleurstelling en onmacht over de verminderde invloed die men ervaart op de omstandigheden in het leven, spelen hierbij een belangrijke rol.

Ondanks al onze voornemens verwoord in de doelstellingen van de stichting Om-Shanti beweging, realiseren we ons terdege dat we helaas niet over wonderbaarlijke mogelijkheden beschikken om de maatschappelijke problemen op korte termijn te kunnen oplossen. Wel kunnen we de huidige disharmonie en polarisatie op individueel niveau helpen te bestrijden, maar dit kost veel tijd, commitment, doorzettingsvermogen, verlangen en vertrouwen in de methodes die al duizenden jaren bestaan binnen de klassieke Yoga wegen. De ervaring laat namelijk zien dat het dan wel degelijk mogelijk is om ondanks het tumult om ons heen, de innerlijke vrede en harmonie te bewaren. We geloven in het oude gezegde: verander de wereld en begin bij jezelf.

We wensen u veel (nieuw) inzicht, geluk en bewustwording.

Namens de stichting Om-Shanti

Doel en Voorbereiding

Vrijwel alle klassieke vormen van Yoga worden van oudsher via onderricht en initiatie doorgegeven in een Ashram, inmiddels wordt de theoretische kennis ook gedeeltelijk op steeds meer universiteiten in India en Amerika en in speciale Yoga en Vedanta centra onderwezen. Belangrijk is om te beseffen dat al deze vormen van scholing worden beïnvloed door een alomtegenwoordige spirituele cultuur die we als een permanente voorbereiding kunnen zien voor de realisatie van de Yoga en Vedanta filosofie in de praktijk.

In de loop van de dag beoefenen de meeste mensen die in de Ashram verblijven vaak samen met bezoekers uit binnen- en buitenland Karma Yoga om de hele organisatie praktisch te laten functioneren. Meestal zijn er verschillende mogelijkheden tot studie op basis van Hatha Yoga, Karma Yoga, Bhakti Yoga, Jnana Yoga en de Vedanta filosofie, in de middag zijn er vaak lezingen en ‘s avonds Satsang, met meditatie en een Puja ritueel.

Gelijktijdig worden de zoekende medemensen die voor enige tijd in de Ashram verblijven door (oudere) Swamis begeleid, zodat men vragen, twijfels en onzekerheden met hen kan bespreken. Het is een vorm van begeleiding en scholing die zich in de loop van vele tientallen zo niet honderden jaren heeft ontwikkeld en effectief is als een antwoord op de wereldse en spirituele “noden” van de nog onwetende (westerse) medemens. De antwoorden op de meest existentiële levensvragen en hoe deze geïntegreerd kunnen worden in het dagelijkse wereldse leven, dus ook in ons ego, zijn een belangrijk uitgangspunt van het bewustwordingsproces dat automatisch ontstaat door de studie en met name de praktijk van de Yoga en Vedanta filosofie.

Door het verblijf in een Ashram word je automatisch deel van een proces dat 24 uur per dag mensen uitnodigt om hun wezenlijke natuur (het Hogere Bewustzijn) actief te laten worden. Hierdoor wordt je ego niet langer alleen maar beïnvloed door de wereldse omstandigheden en je conditioneringspatronen, maar transformeert het onder invloed van de informatie die je hoort via de stem van je Hart tijdens verstilling en meditatie, door gewaar te zijn van wat je Ziel je wil vertellen, en doordat je een steeds wezenlijker relatie ontwikkelt met “God of de Werkelijkheid”, waardoor de (vermeende) verloren gegane verbintenis weer wordt hersteld.

Voorbereiding op wat?
Vanuit de Om-Shanti Yoga optiek is het beantwoorden van deze vraag al vele jaren noodzakelijk, opdat men niet met verkeerde verwachtingen begint aan onze Yoga lessen. Inmiddels vind je in vrijwel elke plaats en dorp een voor de westerling aangepaste vorm van Hatha Yoga. Deze geeft echter geen toegang tot de antwoorden op de existentiële levens-vragen en geen inzicht in de oorzaken van je dagelijks “lijden”. De beoefening van Yoga in de westerse samenleving vereist een andere aanpak dan in het Oosten gebruikelijk is.

Wel zien we dat deze vorm van Hatha Yoga sommige mensen helpt bij het zicht krijgen op hun chronische of acute stress, de overactiviteit in het denken, de onrust in hun gevoelsleven en een aantal mensen ervaart ook het gemis aan antwoorden op de zingevingsvragen. Gelukkig is er nu dus een ontwikkeling gaande waarbij de gangbare vorm van Hatha Yoga wordt aangevuld met de momenten van observatie, meestal Mindfulness genoemd, die het proces van bewustwording een eerste aanzet geeft. Dit gewaarzijn van hoe het op een bepaald moment met je is, maakt altijd deel uit van de voorbereidingen die bestaan binnen alle klassieke of authentieke Yoga tradities. Ze ondersteunen allemaal de ontwikkeling van Zelfkennis en Zelfbewustzijn.

Het biedt echter vrijwel geen filosofisch, psychologisch, spiritueel en Karmisch inzicht in de wetmatigheden waardoor je als mens wordt bepaald, terwijl dit wel het hoofddoel is van alle vormen van de authentieke Yoga, dus ook van de Hatha Yoga. Het is een integraal onderdeel van het proces van bewustwording, waardoor bevrijding van het “lijden” uiteindelijk bereikt kan worden. Soms wordt dit tastbaar doordat we spontaan in een ander niveau van bewustzijn komen (Samadhi).

De Om-Shanti Yoga houdt zich bezig met alle aspecten van de mens en is gebaseerd op de authentieke of klassieke Yoga filosofie. Dit betekent onder andere dat we ook tijdens de Hatha Yoga lessen regelmatig aandacht besteden aan onderwerpen als negatieve gewoontepatronen, belastende mechanismen en reflexen. We duiden deze nader op basis van filosofische, psychologische en spirituele uitgangspunten. Hierdoor wordt een begrip als psychosomatiek inzichtelijker, omdat deze niet alleen vanuit een theoretisch kader wordt belicht maar ook praktisch tastbaar wordt gemaakt. Hiervoor staan we stil bij verschillende chronische ziektebeelden, klachten en kwalen die gedeeltelijk of helemaal te verklaren zijn op basis van de wetmatigheden van het begrip psychosomatiek, uiteraard samen met de resultaten van eventueel klinisch onderzoek via huisarts of specialist.

Tegenwoordig besteden we meer dan vroeger uitvoerig aandacht aan met name de onverwerkte emotionele aspecten van gebeurtenissen uit iemands verleden, omdat we merken dat deze belasting vaak onbewust een belemmering vormt om vanuit een Hartsverlangen Stil te kunnen zijn. Hierdoor is een natuurlijke toegang tot de authentieke vormen van contemplatie en meditatie verstoord en heeft men het gevoel dat meditatie een behoorlijke inspanning vraagt. Deze inspanning verwijst echter alleen naar het verdringen c.q. ontkennen van zaken uit het verleden die alsnog om aandacht vragen.

Als dit het geval is, dan bieden we binnen Om-Shanti allerlei vormen van Yoga therapie aan waarbij met name ook creatieve uitingen, schilderen, boetseren, beeldhouwen, muziek maken, dans, vrij bewegen, enz. uitermate geschikt blijken te zijn om de onverwerkte emoties uit te drukken en zo een begin te maken met het uiteindelijke verwerkingsproces.

In het Westen wordt men zich steeds meer bewust van de gevolgen van chronische stress, onverwerkte emoties, de overdaad aan (verslavende) zintuiglijke prikkels en het gemis aan antwoorden op de existentiële levensvragen. Hierdoor ontstaan gevoelens als de zinloosheid van het bestaan en de ervaring van eenzaamheid. Dit laatste is ook een gevolg van de secularisatie waardoor de verbondenheid met een groep gelijkgestemden is verbroken.

Er wordt in dit verband nu ook meer aandacht besteed aan de oorzaken van bijvoorbeeld te hoge bloeddruk, overgewicht, diabetes mellitus 2, overspannenheid, burn-out, depressiviteit, dementie, het gevoel van eenzaamheid, sociaal isolement, enz., waarbij men de persoon in kwestie (ego - karakter) als uitgangspunt neemt en met name de omgang met het leven. Daarom wordt binnen Om-Shanti op basis van de Yoga Anamnese regelmatig een individueel oefenprogramma samengesteld, zodat men niet langer onnodig ontregelt door de huidige tijdgeest.

Soms is het echter wel noodzakelijk om iemand met een te hoge bloeddruk direct te behandelen met medicatie, maar het zou tevens zinvol zijn om te weten of stress bij deze patiënt ook een belastende factor is. De meeste cardiologen zullen niet altijd toekomen aan het stellen van een dergelijke diagnose, ook omdat men niet goed weet naar wie men een persoon met bijvoorbeeld chronische stress moet verwijzen binnen het bestaande gezondheidssysteem.

Denk maar eens aan een ziekenhuis, voor je hart moet je op de bovenste verdieping zijn, voor je darmen op de tweede verdieping, voor je longen op de vijfde, enz. Aangezien we binnen ons huidige gezondheidsstelsel de mens primair benaderen via allerlei specialismen, raakt men hierdoor gemakkelijk het zicht op de hele mens kwijt. We merken wel dat steeds meer cardiologen openstaan voor de negatieve invloeden van met name langdurige chronische stress, onverwerkte emoties en ook voor de nieuwe inzichten die duidelijk maken dat er wezenlijke verschillen bestaan tussen man en vrouw ten aanzien van de signalen die wijzen op cardiologische problemen.

Het is opvallend dat in vergelijking met de westerling de oosterling op een geheel andere manier gebruik maakt van het fysieke lichaam, zowel tijdens het eten als ook tijdens de dagelijkse werkzaamheden. Zo zie je dat de oosterling nog steeds weet dat het fysieke lichaam van nature beschikt over de juiste houding om goed te kunnen ontlasten. Hij hoeft niet te leren om in hurkzit te zitten, omdat hij dit van kinds af aan gewend is. Dit in tegenstelling tot de meeste westerlingen die veel basishoudingen en bewegingen door middel van de beoefening van Hatha Yoga opnieuw moeten aanleren om hierdoor het zo overgewaardeerde “gemak” dat we in het Westen vaak onbewust nastreven, te compenseren.

We zijn in het Westen wel inventief ten aanzien van het ondervangen van het niet of te weinig gebruikmaken van de natuurlijke mogelijkheden van ons lichaam door bijvoorbeeld het ontwikkelen van een hulpmiddel voor onder het toilet in de vorm van een squatty potty. Hierdoor neemt men alsnog een betere houding aan voor de endeldarm waardoor het ontlasten gemakkelijker en op een natuurlijker manier gaat.

Het verlangen naar gemak heeft er onder andere toe geleid dat men te vaak gaat zitten (stoelen en banken) en te vaak de auto pakt en hierdoor het fysieke lichaam veel te weinig gebruikt met alle negatieve gevolgen van dien. Dit zien we onder andere terug in het feit dat meer dan de helft van de Nederlandse bevolking aan overgewicht lijdt, hetgeen tot veel (chronische) klachten en kwalen leidt, zoals diabetes mellitus 2, hart- en vaatziekten, het gebrek aan voldoende conditie, lenigheid, kracht, coördinatie, enz. Dit besef wordt inmiddels praktisch vertaald binnen onder andere de werkplekken waar men wordt uitgenodigd om tijdens het werk meer te bewegen en te ontstressen.

We leven inmiddels vele jaren langer dan net na de tweede wereldoorlog, maar we zijn ook vele jaren langer chronisch ziek, waardoor ons zorgsysteem de vraag nog maar amper aankan. Gelukkig wordt er nu meer aandacht besteed aan de noodzaak van preventieve gezondheidszorg en in alle geledingen van de samenleving starten hiervoor speciale projecten waarbinnen ook wordt stilgestaan bij het bewuster omgaan met het begrip stress. Ook het ontwikkelen van meer kennis over je karakter door middel van observatie (mindfulness) is hierbij van groot belang.

De authentieke Om-Shanti Yoga sluit hier feilloos bij aan omdat deze vorm van Yoga altijd de mens stimuleert om bewuster te gaan leven waardoor hij herkent welke karaktertrekken en omstandigheden zijn innerlijke harmonie verstoren.

De integratie van de authentieke Yoga filosofie
Ongeveer 150 tot 100 jaar geleden ontstonden de eerste voorzichtige contacten tussen wetenschappers en spiritueel zoekende mensen uit Amerika, Indonesië, Rusland, Japan, Frankrijk, Engeland, Duitsland, België, Nederland, enz. en vertegenwoordigers van de Yoga en Vedanta filosofie uit het Oosten. Meestal werd slechts een bepaald aspect van de Yoga filosofie in het Westen bekend, namelijk het gedeelte dat betrekking had op onderdelen van de Hatha Yoga, zoals de Asanas, Mudras, Banddhas, Pranayamas en de ontspanningsoefeningen.

Dit is begrijpelijk omdat men deze Yoga technieken kon aanschouwen en gemakkelijk kopiëren en naarmate de tijd vorderde men vooral behoefte had aan oefeningen die mensen hielpen om hun stress te verminderen, onder andere doordat men opnieuw leerde zich regelmatig te ontspannen. In de loop der tijd is ook de behoefte aan Zelf-observatie (mindfulness) toegenomen omdat je hierdoor je meer bewust wordt van hetgeen er op een bepaald moment fysiek, psychisch, emotioneel, energetisch en spiritueel in je gaande is, opdat je ook leert te voorkomen dat je gestrest raakt.

Er werd echter weinig tot geen kennis overgedragen met betrekking tot de effecten die stress heeft op de verschillende lichamen (Koshas) van de mens. De onderliggende spirituele en filosofische wetmatigheden werden toen nog niet direct gezocht door de meeste mensen die deze vorm van Yoga gingen beoefenen. Men had ook geen idee dat de authentieke Yoga filosofie bij uitstek zich bezighoudt met de antwoorden op de zingevingsvraagstukken en de juiste omgang met de problemen van alledag. De behoefte aan meer spirituele verdieping heeft zich pas de laatste 30 jaar steeds meer ontwikkeld, mede onder invloed van de huidige hectische tijdgeest en het gemis aan antwoorden in onze westerse consumptieve en te materialistische maatschappij.

De overdaad aan zintuiglijke prikkels die in de huidige tijd op ons afkomen via radio, televisie, kranten, smartphone, social media, enz. leidt ertoe dat we nog maar weinig echte fysieke contacten onderhouden en het leven van alledag bespreken, laat staan dat er nog tijd en ruimte is voor het delen van wat ons echt beroert. Een van de gevolgen is dat we ons steeds meer terugtrekken in een voor ons vertrouwde “bubbel”, met andere woorden we ontwikkelen een gesloten referentiekader.

Hierdoor weten we vaak ook niet meer hoe het werkelijk met ons is gesteld en daarom is de behoefte aan Hatha Yoga in de vorm van ontspanning, bewustwording en meditatie steeds groter aan het worden, samen met het elkaar weer ontmoeten van Hart tot Hart.

Inmiddels is een klein gedeelte van de mensen wat minder gestrest omdat ze ook de oorzaken van hun gespannenheid hebben ontdekt. Tevens heeft men zich verdiept in de verschillende Yoga antwoorden op de existentiële levensvragen.

Voor de honderdduizenden Yoga beoefenaars in Nederland is het nog niet vanzelfsprekend om zich nader te oriënteren rondom de essentie van de Yoga en Vedanta filosofie die zich bezighoudt met de gehele mens, dus ook met alle vormen van het lijden evenals met de verschillende soorten van geluk die niet afhankelijk zijn van de omstandigheden. Een gedeelte van deze mensen heeft geen of een verkeerde voorstelling van wat Yoga precies inhoudt en daardoor ook geen zicht op wat de praktische relevantie ervan kan zijn voor ieder mens die bewust en/of spiritueel leeft.

Tijdens de afgelopen 50 jaar hebben we herhaaldelijk gezien dat “oefeningen” als verstilling, bezinning, contemplatie en meditatie in eerste instantie niet als “prettig” worden ervaren, met name als deze processen verstoord worden door onverwerkte gebeurtenissen uit het verleden, waarvan de meeste mensen zich niet bewust (willen) zijn. Dit is begrijpelijk omdat we in een cultuur leven waarin het ontkennen en negeren de primaire mechanismen zijn om met pijnlijke herinneringen om te gaan. Helaas is deze manier van omgang met emoties slechts een aantal jaren een effectief middel om ogenschijnlijk geen last te hebben van het verleden, maar uiteindelijk merken we dat men tijdens het ouder worden, ziek zijn of wanneer de dood zich aankondigt, toch onverwachts last heeft van onverwerkte gebeurtenissen.

Echter tijdens de dagelijkse omgang met elkaar en gedurende de bijstelling van de Yoga anamnese bespreken we regelmatig de obstakels die een belasting en hierdoor een belemmering vormen voor een natuurlijke en authentieke vorm van verstilling en meditatie. We hebben gemerkt dat veel mensen last hebben van onverwerkte zaken maar niet altijd de mogelijkheden kennen om deze alsnog op te lossen door ze met anderen te delen en de bijbehorende emoties therapeutisch opnieuw te ondergaan. We beschouwen de dagelijkse problemen niet alleen als een beproeving maar ook als een kans om vanuit een spirituele optiek het leven te bezien.

Het schrijven van je levensverhaal en met name het benoemen en indien nodig het opnieuw ondergaan van je onverwerkte emoties, is van groot belang om je alsnog te bevrijden van de ballast die je vaak onnodig met je meedraagt. Soms maken we hierbij ook gebruik van psychotherapeuten, psychologen en in een enkel geval van een psychiater. Het nadeel van de gebruikte methode is dat je deze mensen maar eens in de 2 of 3 weken spreekt en dan altijd over het verleden praat, terwijl binnen de setting van Om-Shanti de dingen worden besproken op het moment dat de onverwerkte emoties iemands gemoedsrust in het hier en nu bepalen. Uiteraard kan dit soms voor een verstoring zorgen ten aanzien van de bestaande werkzaamheden, toch kiezen we hier bewust voor omdat deze innerlijke groeiprocessen ten aanzien van zelfkennis meestal belangrijker zijn dan het “werk”.

Naarmate we steeds ouder worden, ontdekken we regelmatig dat de belasting uit het verleden een onbewuste blokkade veroorzaakt voor de ontwikkeling van zelfkennis. Mede daarom besteden we al vele jaren aandacht aan psychologische mechanismen die hierbij van cruciaal belang zijn. In het Oosten is de integrale benadering van filosofie, psychologie en spiritualiteit daarom uitermate geschikt om dit soort processen hanteerbaar te maken.

Als je Hatha Yoga op een authentieke basis beoefent, dan is het ook altijd een vorm van psychotherapie, het ontwikkelt namelijk een sterke mate van concentratie en observatie, waardoor je jezelf in alle lagen van je wezen beter leert kennen. Tevens bevatten vrijwel alle Hatha Yoga technieken elementen die het proces van zuivering van de Nadis tot stand brengen. Dit alles vraagt echter wel een bepaalde spirituele basishouding, die zich kenmerkt doordat het begrip intuïtie of de stem van je Hart, samen met de juiste kennis, je begeleidt tijdens de uitvoering en uitwerking van de (therapeutische) oefeningen.

De onderkenning van het feit dat velen bepaald worden door het verleden, heeft ertoe geleid dat er tijdens de lezingen die een integraal onderdeel vormen van de Om-Shanti Yoga, regelmatig tijd en aandacht wordt besteed aan met name de onverwerkte emoties. Het is wel noodzakelijk dat men over voldoende kennis beschikt ten aanzien van onderwerpen als bewustzijn, onderbewustzijn, de essentie en werking van gevoelens, het ontstaan en de werking van gedachtes, patronen, mechanismen, reflexen, het bijstellen van de inhoud van je referentiekader, “je gehechtheid aan het lijden”, het zicht krijgen op je Swadharma (eigenheid), de integratie van de Yoga en Vedanta filosofie in je dagelijks leven.

Het is belangrijk om te ontdekken welke onderwerpen uit het verleden je huidige leven  meestal onnodig bepalen. Voor veel ouderen is het spreken over met name de emotionele beleving van gebeurtenissen niet vanzelfsprekend en zeker niet vertrouwd. Hiervoor zijn allerlei verklaringen te geven die onder andere te maken hebben met de tijd waarin men kind of puber was, samen met bijvoorbeeld de sterke invloed van religie waardoor men niet gestimuleerd werd om emoties te bespreken en te delen.

Het is opmerkelijk en hoopvol om te zien dat als mensen de ballast uit het verleden  hebben “verwerkt”, er heel andere ervaringen ontstaan tijdens de Stilte en de meditatie. Veel mensen hebben namelijk nooit ontdekt dat er een natuurlijke en spontane neiging bestaat om via concentratie, contemplatie naar meditatie te gaan, zoals dat in klassieke geschriften staat beschreven. Het pijnlijke proces van zicht krijgen op het verwerken van emoties is daarom zeker de moeite waard wil je op een natuurlijke en vertrouwde manier verder gaan op de Yoga en Vedanta weg.

De Om-Shanti opleiding voor Yoga leraar en Yoga begeleider tracht de enigszins beperkte kennis van anatomie, fysiologie, psychologie, filosofie, theologie en spirituele scholing binnen de huidige opleidingen te ondervangen. Dit betekent onder andere dat onze opleiding geen 200 of 400 uur duurt maar minimaal 2500 uur en verdeeld is over ten minste 5 tot 6 jaar en betrekking heeft op zowel de theoretische kennis als ook de praktische training (zie Werkmap Academie en Studie / Scholing).

De opleiding is op HBO of universitair niveau en het lesmateriaal is voor 95% in het Engels omdat er in het Nederlands vrijwel geen wetenschappelijk Yoga en Vedanta materiaal aanwezig is. Hiermee wijken we af van de bestaande Yoga en Vedanta opleidingen in het Nederlandse taalgebied, toch moet onze aanpak niet gezien worden als een vervanging van bestaande opleidingen, maar meer als een aanvulling of uitbreiding. Kenmerkend voor de opleiding van Om-Shanti is dat de “afgestudeerde” leraren zelf actief de weg naar Huis gaan en hierdoor in staat zijn om op basis van eigen ervaring leerlingen te begeleiden.

De authentieke Yoga heeft als bijzonder kenmerk dat het zich altijd aanpast qua vorm en toegankelijkheid, afhankelijk van tijd, plaats en omstandigheden. Dit betekent in concreto dat wij geen kopie hebben gecreëerd van de Indiase Ashram cultuur om de Yoga en Vedanta filosofie toegankelijk te maken. Voor ons is een juiste spirituele levenshouding van groot belang, met name tijdens het handelen in de wereld ondanks dat je vanuit een streng geïnterpreteerde Advaita Vedanta filosofie kunt zeggen dat hetgeen we waarnemen via de zintuigen, in een bepaalde mate illusoir is.

Echter, onze “lagere” natuur, mede bepaald door ons Karma en ego, is de basis van waaruit we trachten ons leven te transformeren. Hiervoor is het nodig dat ons bewustzijn zich verruimt, hierdoor zal onder andere de stem van ons Hart steeds duidelijker worden gehoord en ons leven beïnvloeden.

De juiste omgang met aanwijzingen

Evenals je de uitvoering van je Hatha Yoga oefeningen bespreekt met je leraar, is het zinvol om dit ook te doen met de hierna volgende aanwijzingen. De keuze van welke voorbereidende activiteiten je gaat integreren in je Yoga Sadhana is afhankelijk van je spirituele aspiraties en je specifieke (Karmische) omstandigheden. Als je bijvoorbeeld nog relatief jong bent en een gezin hebt, samen met een drukke baan en je bent ook mantelzorger voor je ouders, dan is het regelmatig uitvoeren van je Yoga programma zinvol en noodzakelijk om niet gestrest te raken en zicht te houden op de mate waarin je (over)belast wordt.

De dagelijkse praktijk laat echter zien dat er dan niet veel tijd en energie over is om ook voldoende aandacht te besteden aan de voorbereidingen. Ben je echter al met pensioen en/of alleenstaand en heb je een sterk spiritueel verlangen, dan kun je uiteraard meer aanwijzingen toepassen. Met andere woorden, richtlijnen zijn belangrijk maar jouw situatie maakt duidelijk welke je kunt integreren in je Yoga Sadhana programma. Tracht je huidige levensomstandigheden altijd eerst te accepteren en onthoud dat de “kwaliteit” van je intentie het belangrijkst is om tot wezenlijke veranderingen te komen in de dagelijkse praktijk.

Vrijwel elke vorm van Yoga vraagt een bepaalde voorbereiding, soms betreft het specifieke Hatha Yoga oefeningen die elk hun eigen uitwerking hebben en ook fungeren als een overgangsperiode tussen je wereldse handelingen en je spirituele activiteiten. De beste voorbereiding ontstaat als je accepteert dat de authentieke Hatha Yoga je altijd helpt met de ontwikkeling van een spirituele levenshouding. Het dagelijkse wereldse leven biedt je hiertoe alle mogelijkheden als je beseft dat het vooral een kwestie is van alertheid (Satarkta), onderscheidingsvermogen (Viveka), het luisteren naar de stem van je Hart en het toelaten van je natuurlijke compassie. Je moet je er steeds meer van bewust zijn of hetgeen  je denkt, voelt en feitelijk wel of niet doet, waar is (Satya).

Onthoud dat de aanwijzingen die nu volgen niet statisch van aard zijn maar  veranderen als je omstandigheden zich wijzigen. Daarom is een regelmatige evaluatie van je Yoga Sadhana in het kader van de Om-Shanti Yoga Anamnese belangrijk. In dit verband is ook het bijhouden van een spiritueel dagboek een effectief hulpmiddel, omdat je hierdoor zicht houdt op veranderingen die voor jou essentieel zijn en daarom extra aandacht vragen. Een spirituele Yoga levenshouding kenmerkt zich onder andere door een bewuste evaluatie van de dag, hierbij heb je aandacht voor gebeurtenissen die je geraakt hebben, zowel in positieve als in negatieve zin. Door te reflecteren over deze onderwerpen overstijg je de meestal primaire reacties die voortkomen uit je “lagere” natuur. Contempleren over het verloop van de dag is een activiteit van het hogere Zelf en zuivert de waarneming alvorens deze definitief wordt opgeslagen in je lange termijn geheugen.

Het regelmatig delen van je innerlijke belevingswereld met je medereizigers zal je helpen om de eventuele blinde vlekken te ontdekken. Op deze manier geef je inhoud aan het gezamenlijk op weg te zijn naar Huis en wordt voorkomen dat je je onnodig eenzaam voelt. Het delen van de ingrijpende processen die plaatsvinden als je de authentieke Yoga serieus beoefent is van groot belang.

De Om-Shanti - (Hatha) Yoga

Deze tekst is gemaakt in 1980 en bijgewerkt en gedeeltelijk opnieuw samengesteld in 1986, 1994, 2013 en 2023 ten behoeve van de verschillende Kerngroepen van Om-Shanti. Het is tevens een onderdeel van de nieuwe integrale Yoga opleiding, zoals deze wordt doorgegeven in een voor het Westen aangepaste en integreerbare vorm door Sri Yogi Isha Kripa en toegankelijk gemaakt via de stichting Om-Shanti.

Dit Info Paper gaat over een belangrijk en wezenlijk onderdeel van de Om-Shanti Yoga, namelijk de Hatha Yoga. Het Paper bestaat uit een aantal delen, en dit tweede gedeelte gaat over het doel en de voorbereidingen die noodzakelijk/wenselijk zijn, wil het beoefenen van de verschillende Hatha Yoga technieken op een juiste manier kunnen plaatsvinden. Want alleen hierdoor ontstaat een mogelijkheid om het oorspronkelijke doel van Yoga, namelijk de vereniging met “God of de Werkelijkheid” of met andere woorden “de realisatie van het Zelf”, tot stand te brengen.

Hiervoor is het echter noodzakelijk dat je met vertrouwen en vanuit een intens Hartsverlangen wilt transformeren naar een harmonieuzer en spiritueler Wezen, dat zijn Swadharma (eigenheid) en aldus z’n taak/rol in het leven (her)kent en overeenkomstig wil leven, zodat de realisatie van de Waarheid weer een van de belangrijkste uitgangspunten in het leven wordt. Hierdoor wordt de stem van het Hart steeds belangrijker om richting, inhoud en betekenis te geven aan alle handelingen die men verricht tijdens het dagelijks leven.

Een gedeelte van de werkmap gaat over de basishoudingen die worden besproken en nader uitgelegd. De ervaringen van de afgelopen 45 jaar laten steeds weer zien dat als men geen “goede en serieuze” start maakt door voldoende tijd en aandacht te besteden aan de voorbereidingen en de juiste uitvoering van de basishoudingen, men geen of te weinig vorderingen zal maken, ook al is de inzet voldoende.

Twijfels en teleurstellingen zullen dan gemakkelijk ontstaan, een gegeven dat we regelmatig zien bij mensen die enkele maanden of jaren op een niet juiste en/of serieuze wijze Hatha Yoga technieken hebben beoefend. Men voert de oefeningen dan uit met veel “doenerschap” en beleeft ze als een vorm van gymnastiek of aerobics, zonder nog te beseffen wat het oorspronkelijke doel is van de (Hatha) Yoga.

Tevens moet men over voldoende authentieke en toepasbare kennis beschikken die niet alleen gebaseerd is op boeken, maar bij voorkeur direct geleerd wordt van een spirituele Leraar die zelf de weg naar Huis gaat en de Hatha Yoga technieken gebruikt om te zuiveren, stabiliseren, harmoniseren, verstillen, contempleren, mediteren, enz. Slechts weinig mensen beschikken van nature over de juiste kennis omtrent deze onderwerpen, waardoor ongewild een onjuiste start kan worden gemaakt. Yoga is een serieuze wetenschap primair gericht op het doorbreken van je gebondenheid aan het tijdelijke en illusoire, het kent duidelijke en toetsbare wetmatigheden en is een reeds door velen gevolgde weg. Een verdere verdieping van onderwerpen die je nu al denkt te begrijpen is een voorwaarde om de weg te kunnen gaan, omdat naast theoretische kennis de praktische toepassing ervan je doet beseffen dat bevrijding en zelfrealisatie slechts in de praktijk tot stand kan worden gebracht.

Binnen de Integrale en klassieke Yoga van Om-Shanti neemt de dagelijkse Hatha Yoga beoefening in al z’n dimensies, bij voorkeur in een eigen Yoga ruimte, een belangrijke plaats in. Het is immers pas als je ook thuis de (Hatha) Yoga beoefening serieus ter hand neemt en niet alleen maar de wekelijkse Yoga lessen in een Yoga centrum, Yoga math of Ashram volgt, dat je een verantwoorde invulling geeft aan je spirituele Yoga ontwikkeling. Het creëren van je eigen Yoga ruimte is als een statement aan “God of de Werkelijkheid”, jeZelf en de wereld, dat Yoga als een spirituele discipline een wezenlijk onderwerp is bij de invulling van je dagelijks leven.

Ter ondersteuning van de inrichting en het gebruik van de ruimte voor jouw situatie, vind je hierna een aantal praktische richtlijnen en aandachtspunten die je kunnen helpen om je eigen Yoga ruimte verantwoord in te richten. Hierdoor zullen de verschillende Hatha Yoga technieken je helpen om jeZelf gemakkelijker te ontdekken en uiteindelijk te realiseren.

Hieronder vallen ook de Stilte-, concentratie-, contemplatie- en meditatie technieken, die je echter ook kunt beoefenen zonder dat er speciale oefeningen als Kryas, Asanas, Mudras, Banddhas, Pranayama oefeningen, ontspanningsoefeningen, enz. aan vooraf moeten gaan, waardoor ze ook buiten je Yoga kamertje kunnen worden uitgevoerd. Maar het is dan wel noodzakelijk dat je minimaal twee “overgangsoefeningen” doet, omdat deze je innerlijk voorbereiden en je doen “switchen”, waardoor je je extra bewust wordt dat deze Yoga technieken iets heel anders zijn en beogen dan je meeste wereldse bezigheden.

Stilte-, concentratie-, contemplatie- en meditatie oefeningen kun je relatief gemakkelijk in elke omstandigheid “doen”, ze vragen in eerste instantie geen specifieke voorzieningen. Toch geldt ook hier dat de nodige aandacht voor de omstandigheden waarbinnen je deze technieken beoefent (zeker in het begin) een wezenlijke en positieve invloed kan uitoefenen op het realiseren van het juiste “resultaat”. Probeer echter te voorkomen dat je te verkrampt alle aanwijzingen wilt volgen, accepteer je huidige omstandigheden en mogelijkheden met name als ze niet te veranderen zijn.

De ervaring leert namelijk dat de meeste mensen in de loop van hun leven een steeds sterker innerlijk verlangen krijgen/ontwikkelen om een goede ruimte of plek in de woning te creëren waardoor men gemakkelijker dichter bij zichZelf kan komen.

Vergeet niet dat de Hatha Yoga technieken weliswaar in eerste instantie gebruik maken van het fysieke lichaam maar dat hun uitwerking betrekking heeft op alle aspecten van je wezen (Koshas). Je mentale en emotionele gesteldheid worden direct beïnvloed door Hatha Yoga oefeningen, evenals je vitaliteit, je concentratievermogen, de mate van stress, je ontvankelijkheid, je onderscheidingsvermogen en het kunnen waarnemen van de stem van je Hart, het toeschouwer kunnen zijn, enz.

Voorzieningen en omstandigheden

Yoga ruimte
Onderzoek of het mogelijk is om in je huis, garage of tuin een klein kamertje permanent in te richten, uitsluitend bestemd voor je (Hatha) Yoga beoefening. Indien je geen eigen kamer ter beschikking hebt, richt dan een gedeelte van een kamer in als Yoga ruimte; maak hierbij bijvoorbeeld gebruik van een kamerscherm. Is ook dit niet mogelijk, dan zul je elke keer opnieuw minimale voorzieningen moeten creëren, welke je voor je “gevoel” nodig hebt, alvorens je met de (Hatha) Yoga beoefening kunt beginnen.

Dit principe is natuurlijk ook van toepassing als je met vakantie bent, ergens logeert of indien je voor je werk veel moet reizen. Ook dan kun je tijdelijke voorzieningen treffen, waardoor je toch op een waardige en harmonieuze manier je dagelijkse Yoga beoefening kunt voortzetten en je persoonlijke en spirituele ontwikkeling niet hoeft te onderbreken.

Beschouw deze permanente of tijdelijk te creëren Yoga ruimte als je eigen expliciete ontmoetingsplaats met “God of de Werkelijkheid” en jeZelf, je eigen Ashram. Probeer te voorkomen dat andere mensen zomaar in deze ruimte komen. De ruimte zou je met evenveel privacy moeten omkleden als bijvoorbeeld je spirituele dagboek, dat hopelijk ook niet zomaar toegankelijk is voor derden of ergens rondzwerft in je huis.

Deze aanwijzing moet je niet verwarren met het hebben van “geheimen” voor je directe omgeving, voor je naasten en dierbaren, maar veel meer zien als de juiste ethische houding in je relatie met God. Ieder mens heeft ook binnen een relatie, gezin en familie het recht op een bepaalde mate van privacy, zeker als het gaat om je meest dierbare en kwetsbare gedachtes, gevoelens en spirituele ervaringen. Natuurlijk betekent dit niet dat je deze zaken per definitie niet zou moeten delen met je dierbaren; indien dit mogelijk is en je de ander hiermee niet ontregelt of onnodig belast, dan kan dit je relaties zeker ook verdiepen en op een meer spiritueel niveau brengen.

Een regelmatige reflectie over het juiste antwoord op de vraag wat je wel of niet kunt delen met je dierbaren is belangrijk en kan voor een bijstelling van je relaties zorgen. Want een eenmaal opgedane ervaring hoeft geen statisch gegeven te zijn; blijf geloven in de ontwikkeling van jezelf en van je dierbaren en wees niet bang voor het antwoord; laat je verrassen en besef dat indien je innerlijke houding rondom deze vraag zuiver en liefdevol is, je het wonder niet mag uitsluiten dat je steeds meer kunt gaan delen.

Uiteindelijk zul je ontdekken dat iedereen, ook zij die geen bewust spiritueel leven leiden, verlangen naar De Liefde, geborgenheid, veiligheid, vertrouwen, zekerheid inzicht, vermindering van de angst voor het sterven en de dood, enz. Onthoud dat het “belichamen” van dat wat je zelf ten diepste gelooft, ervaart en weet, het belangrijkste is dat je kunt doen binnen het contact met je medemensen. Dring nooit jouw ideeën op aan anderen maar respecteer hun gang door het leven en luister goed als ze je iets vragen over van waaruit je leeft. Nodig ze uit om zelf te onderzoeken of de Yoga weg naar Huis ook iets voor hen kan zijn.

Inrichting
Zorg ervoor dat de kamer of ruimte bij voorkeur zo is ingericht dat er niet te veel zintuiglijke en wereldse prikkelingen tot je komen. Probeer de kleuren van het plafond, de muren en de vloer en zeker ook van de spullen die je in deze kamer brengt, af te stemmen op hetgeen je in deze ruimte wilt gaan doen. Zoek naar zaken die je spiritueel inspireren en bemoedigen. Dit kunnen kleden, tekeningen, schilderijen, beelden, yantras, mandalas, foto’s of bijvoorbeeld een klein altaar met voorwerpen zijn, die je helpen af te stemmen op de Stilte en je via associaties  in contact brengen met “God of de Werkelijkheid”.

Ook belangrijke spirituele geschriften zoals de Bhagavad Gita, Patanjali’s Yoga Sutras, de Vedas, de verschillende Samhitas, de Bijbel, de Koran, je correspondentie met je Leraar, je spiritueel dagboek, enz. zou je bij voorkeur in deze ruimte moeten bewaren. Let er vooral op dat de kamer rust, harmonie en sereniteit uitstraalt, kortom dat het een kamer is die je terugbrengt tot de essentie van het leven. In dit verband kun je ook overwegen, waar mogelijk, je bij de inrichting te laten inspireren door de leer van Vastu; er zijn inmiddels vele boeken in omloop met allerhande praktische informatie, zelfs enkele in het Nederlands. Volg anders je intuïtie, je Hart en maak je keuzes nadat je enige tijd Stil bent geweest en de antwoorden tot je zijn gekomen. Deel je vragen en antwoorden met mensen die ook bewust de Yoga weg naar Huis gaan en laat je door hen inspireren, leg je eventuele twijfels anders voor aan je Leraar.

Ondergrond
De ondergrond van je kamertje zou bij voorkeur niet uit langharige en/of kunststofvezel vloerbedekking of kleden moeten bestaan. Deze geven een sterke statische lading af en tevens zijn ze een gemakkelijke bron van huisstofmijt en andere allergenen. Natuurproducten zoals kurk, hout, laminaat, zeil, linoleum, kokos of katoenen kortpolige vloerbedekking, enz. hebben een natuurlijke voorkeur.

Oefen ook bij voorkeur direct op een wollen of katoenen deken; schuimplastic en kunstvezel verstoren je energiehuishouding: ze trekken positieve ionen aan uit de atmosfeer. Matjes van latex of natuurrubber zijn wel goed. Verhoog de temperatuur in je kamer niet direct als je het tijdens bepaalde onderdelen van je programma koud hebt, gebruik dan een katoenen of wollen omslagdoek of deken, met name tijdens de Stilte-, contemplatie-, meditatie- en ontspanningsoefeningen kan dit in het begin nodig zijn.

Indien je moeite hebt om direct op de grond te zitten, in verband met eventuele fysieke beperkingen, kun je ook op een houten bankje of op een speciaal meditatie-kussen of stoel gaan zitten. Zorg ervoor dat ze uit de juiste materialen zijn gemaakt, dus bij voorkeur niet van kunststof, plastic, enz. Het beste is om je meditatiebankje en/of kussen zelf te maken, aangepast aan de specifieke situatie van je lichaam; zie dit zelf maken als een spirituele oefening en investering in jezelf. Vergeet niet dat je voor een ontspannen meditatie gemakkelijk voor enige tijd moet kunnen zitten, daarom moet je niet twijfelen bij het aanpassen van je meditatiekussen of bankje.

Probeer te voorkomen dat je direct op “storingsvelden” zit; je moet hierbij denken aan kabels van het lichtnet, computer, telefoon, enz. Gebleken is dat er mensen zijn die hiervoor extra gevoelig zijn en energetisch en uiteindelijk ook fysiek en vooral emotioneel en mentaal uit evenwicht kunnen raken, met als gevolg allerlei a-specifieke klachten variërend van onrustgevoelens, hoofdpijn, misselijkheid, slapeloosheid, moeheid, gebrek aan concentratie, enz.

Indien je niet zeker weet of dit in jouw situatie het geval is, onderzoek dit dan door enige tijd op een andere plaats of in een andere kamer je oefeningen te doen. Er zijn tegenwoordig kleine en handzame apparaten te huur of te koop die deze “storingsvelden” zichtbaar maken. Indien je extra gevoelig bent voor dit soort zaken, is er voldoende wetenschappelijk materiaal beschikbaar als je meer achtergrondinformatie wilt. Hierin staan ook allerlei tips over hoe je de ruimte kunt “schonen”, maar verlies je niet te veel in de omstandigheden; als je eenmaal de Stilte bent binnengegaan is dit niet langer relevant.

Verlies je ook niet in allerlei “New Age theorieën” over hoe je moet omgaan met alle elektronica die er momenteel in de westerse wereld voorhanden is. Yoga brengt je ook op driehoog achter in Amsterdam dezelfde inzichten en innerlijke vrede als wanneer je in een boerderij ergens op het Drentse land woont.

Een schone kamer
Zorg ervoor, dat je de oefeningen altijd uitvoert in een goed geventileerde en schone kamer. De noodzaak van voldoende frisse lucht en een minimum aan stof, voor een effectieve en gezonde uitvoering van met name de Pranayama oefeningen, spreekt voor zichzelf. Het is echter ook van groot belang dat er voldoende "levende" lucht (Prana) aanwezig is, alvorens je met je programma begint; het “doen” van Hatha Yoga in een kamer met "dode" lucht is ongezond. Zet daarom je raam, indien mogelijk, minimaal een half uur open, alvorens je met je oefenprogramma begint. Als de ruimte mechanisch wordt geventileerd, sluit het raam dan, zodat er niet te veel geluiden van buiten tot je komen of dat de ruimte met name in de winter te koud wordt. Dit alles is natuurlijk wel sterk afhankelijk van waar je woont; in het bos bijvoorbeeld kan het juist zinvol en zelfs wenselijk zijn om de natuurgeluiden te horen en het raam dus open te laten. Probeer echter te voorkomen dat er insecten in je kamer zijn, denk hierbij aan muggen, vliegen, wespen, bijen, hommels, enz., niets is zo storend als een insect dat contact met je zoekt.

Zorg ervoor dat anderen, ook een eventuele schoonmaakster, je kamer niet zomaar kunnen betreden. Tracht bij voorkeur je Yoga kamer of plek zelf schoon te maken en deze handeling als een “spiritueel ritueel” uit te voeren en te ondergaan. Toon bij betreding van deze kamer altijd het juiste respect aan de essentie van “God of de Werkelijkheid” die je hier wilt ontmoeten. Loop deze kamer dus nooit zomaar even binnen, zonder te beseffen waar je de ruimte voor bedoeld hebt; namelijk als een ontmoetings-plaats met jeZelf, met God. Daarom wordt er zoveel zorg en aandacht besteed aan allerlei heilige plaatsen en gebouwen, die tot doel hebben je relatie met God te “belijden” en tastbaar te maken. Probeer daarom altijd de juiste innerlijke houding aan te nemen voordat je deze kamer betreedt. Deze uiterlijke en innerlijke houding zal je zeker helpen om de Stilte binnen te gaan en tot rust en harmonie te komen.

Temperatuur
Zorg ervoor dat de temperatuur in je kamer niet boven de 21 graden komt, een temperatuur van 17, 18 of 19 graden is het beste, anders word je te warm en te loom en neigt het fysieke systeem naar Tamas (inertie), het hangt echter wel van je leeftijd en constitutie af. Tijdens het beoefenen van de Hatha Yoga technieken en met name de meditatie zal de drieverwarmer, die onder andere zorgt voor de interne warmteregulering van ons lichaam, zich afstemmen op de omgeving en de te verrichten activiteiten.

Zowel een te warme als een te koude kamer zijn een onnodige en dus extra belasting voor het fysieke systeem, omdat het zich hierdoor voortdurend moet aanpassen om tot de juiste lichaamstemperatuur te komen. In de loop van de jaren is namelijk gebleken, dat de temperatuur bij voorkeur zou moeten liggen rond de 17 à 19 graden. Zorg ervoor, indien dit praktisch mogelijk is, dat de temperatuur goed is ingesteld voordat je met de oefeningen begint. Het bijstellen van de temperatuur tijdens je oefenprogramma is niet wenselijk, ook niet voor of tijdens de ontspanning, je kunt dan beter een extra deken of omslagdoek over je heen leggen.

Met name dit laatste gebeurt nogal eens bij mensen die zichzelf als “kouwelijk” omschrijven en het systeem niet meer van binnenuit prikkelen en ontwikkelen. Dus probeer niet even de verwarming hoog te zetten vlak voor de ontspanning, hierdoor ontstaat er een soort loomheid tijdens de ontspanning die je eerder zal doen inslapen dan bewust diep ontspannen; onthoud dat het lichaam de mogelijkheid bezit om zich op een natuurlijke wijze aan te passen aan de omgevingstemperatuur.

Want het is juist tijdens een goed uitgevoerde Savasana en Yoga Nidra dat het lichamelijk bewustzijn tot een minimum wordt teruggebracht. Hierdoor is het niet noodzakelijk of wenselijk de kamertemperatuur te verhogen of te verlagen, want ondanks dat je bewustzijn zich zal terugtrekken uit het fysieke lichaam, zal dit grotendeels onderhevig blijven aan de normale natuurwetten van warmte en koude en hier dan ook op blijven reageren. Met andere woorden, zorg ervoor dat het lichaam in een juiste omgevingstemperatuur kan functioneren, ook al zul je je hiervan niet bewust zijn tijdens een diepe ontspanning. Het effect van een ontregeld lichaam, door een te hoge of te lage temperatuur, zal zich echter wel doen gelden binnen de andere “systemen” van ons mens-zijn en kan hierdoor het verdiepingsproces van de ontspanning onnodig blokkeren.

Ditzelfde mechanisme is ook van toepassing tijdens de beoefening van bijvoorbeeld Japa Yoga, concentratie, contemplatie en meditatie; de temperatuur mag ook dan niet te hoog of te laag zijn, anders zal het extra moeilijk worden om met voldoende aandacht je blik naar binnen te richten. Indien je het toch te “koud” krijgt tijdens het “stil zitten”, gebruik dan een katoenen of wollen omslagdoek.

Onthoud dat je hier een ontwikkeling kunt doormaken, met name ten aanzien van het “te koud” hebben tijdens je oefeningen. Indien dit nu nog het geval is, kun je beginnen met de temperatuur die je denkt nodig te hebben om op een prettige wijze je oefeningen te doen, in te stellen. Probeer echter toch de streeftemperatuur (tussen de 17 en 19 graden) te halen door deze elke maand aan te passen, zodat je binnen een half uur in staat bent om het energielichaam de juiste aanpassingen te laten maken, afhankelijk van welke oefeningen je uitvoert, hierdoor zul je veel energie sparen en dus fitter je Yoga sessie ondergaan.

Onthoud dat de authentieke Yoga je altijd in evenwicht, in harmonie wil brengen met jeZelf, met “God of de Werkelijkheid”, zowel fysiek, emotioneel, psychisch, spiritueel als energetisch. En hoe meer jij in evenwicht bent, hoe positiever jouw aanwezigheid zal uitwerken in de mensen die je ontmoet en de handelingen die je verricht.

Tocht
Tocht is een bijzonder fenomeen waar je goed op moet letten, probeer te voorkomen dat je op de tocht staat, zit of ligt. Vergeet niet dit goed te controleren als je de kamer inricht; het kan zeer storend zijn, met name omdat je tijdens je oefeningen hiervoor extra gevoelig bent. Tocht kan je onbewust een “onveilig” gevoel geven; dit komt omdat tijdens de blootstelling aan stromende (vaak koude) lucht je lichaam “weet” dat het hierdoor ziek kan worden en voortdurend zal proberen je hiervan bewust te maken. In deze “gealarmeerde” staat is het niet goed mogelijk om de wereld en de signalen van je fysieke lichaam tijdelijk te  negeren en “veilig” naar binnen te gaan. Controleer altijd de plaats in de kamer waar je de oefeningen uitvoert en speciaal de plek waar je gaat liggen voor de ontspanning en gaat zitten voor je meditatie.

Pas wel goed op dat je je kamer niet volledig (luchtdicht) afsluit want dan is er te weinig frisse lucht en Prana aanwezig, dus voorkom vooral dat de luchtverplaatsing direct over je lichaam gaat, kies de juiste positie waar je je oefeningen doet. Denk ook aan de onderkant van de deur, je zou hier tijdelijk een opgerolde handdoek kunnen leggen als dit niet de nodige frisse luchtcirculatie belemmert in je kamer. Indien je geen mechanische ventilatie hebt, dan verdient het de voorkeur een raam open te zetten tijdens de uitvoering van je Hatha Yoga Sadhana programma.

Vochtigheid
Samen met de temperatuur is de juiste vochtigheidsgraad in je Yoga kamer van groot belang voor een verantwoorde Hatha Yoga beoefening. Mensen die gevoelig zijn voor aandoeningen van de luchtwegen, longen, gewrichten, enz. weten dat een te hoge luchtvochtigheid een zeer negatieve invloed kan hebben op de verschillende ziektebeelden die hiermee verband houden. Daarom is het van belang om deze waarde regelmatig te controleren. Ze zou bij voorkeur tussen de 45 en 55% moeten liggen. Als dit niet het geval is, kun je met relatief simpele middelen deze waarde bereiken. Op z’n minst zou je slaap- en meditatiekamer hieraan moeten voldoen, zodat de vochtigheidsgraad voor je lichaam geen extra en onnodige belasting vormt.

Verlichting
Tegenwoordig gebruiken we niet langer de klassieke TL of PL lampen in een Yoga kamer, deze verlichting heeft een hoog “storingsgehalte”, mede omdat ze “fluctueert”; deze lichtbron wordt voortdurend beïnvloed door het lichtnet dat 50 tot 60 keer per seconde wisselt. Dit soort verlichting werkt niet ontspannend maar juist prikkelend, probeer er daarom voor te zorgen dat de ruimte sfeervol en matig verlicht is, het liefst met indirect (led)licht.

Zorg er ook voor dat je niet recht in de lichtbron kunt kijken, anders zullen je ogen hierdoor steeds in actie moeten zijn om te voorkomen dat het licht je “verblindt”, dit proces veroorzaakt weer extra activiteit in je hersenen. Gebruik ook geen “witte” lampen maar liever een zacht getinte versie. Inmiddels zijn er meer dan voldoende ledlampen in elke denkbare kleur die als groot voordeel hebben dat ze (vrijwel) geen warmte ontwikkelen. Kaarsen kunnen een mooie lichtbron zijn, mits ze veilig zijn opgesteld, waxinelichtjes hebben de voorkeur omdat deze het risico op brand aanzienlijk verminderen.

Het belang van de Yoga ruimte
Helaas zijn er maar weinig mensen die voldoende tijd, geld en energie besteden aan het creëren van de juiste spirituele woonomstandigheden, terwijl deze hier in het Westen goed realiseerbaar zijn. Dit geldt in het bijzonder voor de Yoga kamer; vaak hoor en zie ik nog dat dit het minst belangrijke kamertje in het huis is; alsof “God of de Werkelijkheid” in het leven van deze mensen ook op de laatste plaats komt. Zorg indien mogelijk dat het een waardige plaats is en dat het ook een plaats in je woning is die duidelijk maakt waar je prioriteiten liggen in je leven. Kortom laat “God of de Werkelijkheid” weten dat je zijn aanwezigheid in je leven zichtbaar wil laten zijn en tastbaar wil maken tijdens je dagelijks handelen.

De juiste sfeer
Indien je de (luxe) mogelijkheid hebt om een permanente plaats te creëren voor de uitvoering van je Yoga Sadhana, dan is het zinvol om voldoende tijd, aandacht en energie te besteden aan de juiste “sfeer” in deze ruimte. Een sfeer die er altijd is of die je elke keer gemakkelijk kunt scheppen en die helpt je wezenlijk af te stemmen op de weg naar binnen; via de verstilling naar “God of de Werkelijkheid”. Naast de al eerder genoemde “permanente inrichtingselementen” van de ruimte, waardoor er een basissfeer ontstaat, moet je nu vooral denken aan zaken die passen bij jouw levenssituatie, persoonlijke omstandigheden en voorkeuren en daarom niet altijd hetzelfde hoeven te zijn.

Dit is een belangrijk onderwerp waar je grondig over na moet denken, aangezien de sfeer in een huis of Yoga ruimte bepalend kan zijn voor jezelf en voor je directe omgeving. Daarom moet je je goed bewust zijn van hetgeen je wilt “uitstralen” in de verschillende ruimtes waarin je leeft, en welke sfeer je hier wilt ontmoeten. Om je gedachtevorming hierover op gang te brengen, geef ik je een aantal overwegingen:

• Voor sommige mensen is het zinvol/wenselijk een sfeer te creëren die altijd hetzelfde is, als het ware “statisch”; als een herinnering aan begrippen als standvastigheid, constantheid, doorzettingsvermogen, ordening, stabiliteit, enz. Ook kun je zeggen: mijn Yoga ruimte herinnert me aan het feit dat “God” er altijd voor me is, onveranderd, nooit wisselend, een eeuwig toevluchtsoort, enz.
  
  Het permanente karakter van de inrichting van je Yoga ruimte zal op deze manier een geheugensteun kunnen zijn voor de zaken die je nooit mag vergeten tijdens de verleidingen van de kortetermijnbevrediging die ons even een beetje gelukkig maken.
  
  Hierdoor wordt je elke keer herinnerd aan het meest basale en dus elementaire dat je nooit mag vergeten als je aan Yoga “doet”. Het dagelijks in dezelfde “sfeer” komen samen met het verlangen naar innerlijke verdieping start een synergetisch proces. Zo zijn er ook mensen die het prettig vinden om altijd dezelfde muziek te draaien, dezelfde wierook te branden en bijvoorbeeld ook steeds dezelfde Puja uit te voeren.
  
  Bij deze mensen zie je vaak dat er een groot verschil is tussen de sfeer in hun Yoga ruimte en de leefsfeer in de rest van het huis, soms wordt dit mede veroorzaakt door de gezinssituatie. Omdat men niet alleen leeft, en vaak niet met spiritueel gelijkgestemden, kan men niet overal in het huis een persoonlijke Yoga sfeer creëren. Er is dan extra behoefte aan een constante factor in het kader van hun spirituele ontwikkeling. De Yoga ruimte kan hierbij een rustpunt zijn en helpen om de wereld die voortdurend in beweging en dus veranderlijk is, op gezette tijden los te laten en deze te aanschouwen als slechts een uiting van het levensspel (Lila) met elementen van Maya.
• Voor sommige mensen is het zinvoller om regelmatig, bijvoorbeeld gekoppeld aan de jaargetijden, verschillende soorten bloemen, planten, vruchten, bladeren en andere tekenen van het voorjaar, de zomer, herfst en winter, in hun kamer te brengen, om zo een natuurlijke verbinding te behouden met de wereld waarin zij leven en die ook een deel van onze dagelijkse werkelijkheid vormt. Natuurlijk zijn er ook andere voorwerpen denkbaar die kunnen worden meegenomen in de Yoga ruimte, omdat ze daar op een meer spirituele manier worden bezien. Je kunt hierbij denken aan geboortekaarten en overlijdensberichten, of post van mensen die zich na lange tijd weer melden en veel voor je betekenen. In dit verband kun je ook denken aan foto’s of andere spullen van mensen die ziek zijn of stervende en aan wie je extra aandacht wilt besteden tijdens de Sankalpa.
  
  Kortom het is mogelijk, mits je hier bewust voor kiest, om ook tijdelijk bepaalde gebeurtenissen uit je dagelijkse leven mee te nemen in je Yoga ruimte, om ze hier meer spiritueel te bezien. Probeer deze zaken uiteindelijk niet permanent in je Yoga ruimte te bewaren, ze staan in essentie vaak “slechts” voor een bepaalde periode in je wereldse leven en zijn meestal gebonden aan je persoonlijke ontwikkeling.
  
  Je Yoga ruimte is primair een plek om je relatie met “God of de Werkelijkheid” te ontwikkelen, verdiepen en bekrachtigen. Dat je bepaalde aspecten uit de wereld waarin je leeft meeneemt om ze in relatie met God te brengen, kan natuurlijk zinvol en zelfs noodzakelijk zijn. Vergeet het dus niet, “bespreek” je twijfels, angsten, boosheid, verdriet, moedeloosheid, verwarring, maar ook je blijdschap, dankbaarheid en vertrouwen, vanuit een oprecht verlangen naar meer inzicht, met je Bron.
  
  Een gebed of het gewoon Stil Zijn, zal je helpen om je niet alleen maar te richten op “God of de Werkelijkheid” waardoor je uiteindelijk een (innerlijke) dialoog kunt voeren ten aanzien van hoe het met je is gesteld. In de loop der tijd kan het ook een middel zijn waardoor je antwoorden krijgt op je meest diepe roerselen of simpele vragen, twijfels of vermoedens, omdat je in essentie door deze ontmoeting je Bewustzijn verruimt.
  
  Let goed op dat je niet te veel het lijden van de ander en van de wereld vanuit een (voor)oordeel communiceert met “God of de Werkelijkheid”. Wees open en ontvankelijk voor de manier waarop je wordt gesteund om tot een zuiver inzicht te komen. Wees waakzaam/alert want God werkt niet alleen direct via de stem van je Hart maar vaak ook via mensen.
• Voor sommige mensen is het echter zinvoller om geen enkele toevoeging vanuit het ego of de wereld in de Yoga kamer te brengen, maar te volstaan met alleen de minimaal noodzakelijke spullen. Hierdoor zal er een constante herinnering bestaan aan onze wezenlijke en natuurlijke staat, hetgeen betekent dat we niet dit lichaam zijn, niet meneer of mevrouw die en die, maar dat we uiteindelijk het Bewustzijn zijn dat achter deze tijdelijke lichaam schuil gaat.
  
  Een Yoga ruimte die geen of weinig zintuiglijke prikkeling veroorzaakt en je letterlijk de Stilte binnenleidt, is een ruimte waarin de geest minimaal wordt geactiveerd door wereldse zaken. Waar je blik ook rust, hij zal altijd geneigd zijn om zich naar binnen te keren, dit is een van de bijzondere wetmatigheden van de Stilte.
  
  Creëer zoveel mogelijk een serene en “stille” omgeving en het zal je gemakkelijker vallen niet langer door de zintuigen naar buiten te worden getrokken, naar de objecten die je gevangen houden door hun “betekenis” en de illusie die hierdoor ontstaat en je meestal onbewust bindt aan je oordeel hierover. Dit soort processen vormt je ego en bepaalt de inhoud van je referentiekader, hier ligt de basis van je persoonlijkheid, van je karakter. Een ruimte die je niet direct uitnodigt iets te vinden maar die je helpt om Stil te worden en te Zijn, is een zinvolle keuze als het gaat om de inrichting van je Yoga ruimte. Het is belangrijk om te beseffen dat de spullen die je erin plaatst van belang zijn, dus overweeg wat je al dan niet in deze ruimte brengt.
• Soms kan het echter zinvoller en zelfs wenselijker zijn om regelmatig te wisselen qua inrichting van je Yoga ruimte, afhankelijk van de staat van je spirituele ontwikkeling. Hiermee doel ik op het feit dat door beoefening van Yoga en met name door de vorderingen, er veranderingen ontstaan in je spirituele ontwikkeling en je persoonlijkheid. Hierdoor zullen ook je levensomstandigheden veranderen omdat je andere keuzes maakt gebaseerd op een wezenlijker inzicht in wat je Swadharma is. Vraag je dus bijvoorbeeld elk halfjaar af of de inrichting van je Yoga kamer nog voldoet aan je meest diepe verlangens en mogelijkheden. Onthoud dat bij wezenlijke veranderingen en dus transformatieprocessen er zeker een aanleiding kan ontstaan tot bijstelling van je dagelijkse Yoga beoefening en misschien dus ook van de inrichting van je Yoga kamer. De aanpassing van je Yoga Sadhana programma gebeurt bij voorkeur naar aanleiding van de evaluatie tijdens de Om-Shanti Yoga Anamnese.
• Bij welke sfeer kun je het gemakkelijkst tot de Stilte, tot “God of de Werkelijkheid” komen. Ontwikkel het vermogen om de stem van je Hart te horen, oefen totdat je deze vragen beantwoord vindt in jeZelf, en vergeet niet deze praktisch te realiseren door ze te integreren in je dagelijks leven. Vergeet niet, dat je ook je zekerheid van het te weten (het denken), regelmatig moet onderzoeken en toetsen, omdat ze verward kan worden met een “slimme” vorm van starheid en onzekerheid, die zich voordoet als de stem van je Hart; oprechtheid en eerlijkheid zijn hier geboden.
  

Muziek
Dit kan een belangrijk hulpmiddel zijn ter ondersteuning van verschillende aspecten van je (Hatha) Yoga beoefening; daarom moet er een duidelijk onderscheid worden gemaakt in de verschillende soorten muziek en de invloed die ze hebben op je fysieke, mentale, emotionele, energetische en vooral spirituele gesteldheid, leer bewust hiervan gebruik te maken.

Zoals je weet kan muziek je binnen enkele seconden in een bepaalde “stemming of sfeer” brengen, variërend van zeer actief, haast agressief, tot devotioneel of passief, bijna inert (dit is bijna nooit een zinvolle stemming om Yoga te beoefenen). Daarom is het belangrijk dat je bewust kiest welke soort muziek je opzet en dat je weet welk doel je voor ogen hebt. Onderzoek daarom grondig hoe bepaalde muziek op jou uitwerkt en maak hier bewust gebruik van. Binnen Om-Shanti hebben we in de loop der jaren een kleine vierhonderd stukken muziek samengesteld, onder de naam Nada Yoga 1 en 2, die je hierbij kunnen helpen.

Gezongen teksten hebben de neiging om het rationele aspect van de geest te activeren en meestal ook de hierbij horende emoties, immers de teksten moeten worden beluisterd, vertaald, begrepen en opgeslagen. Hierdoor ontstaan weer associaties die een bepaald soort activiteit in je geest creëren en je afleiden van hetgeen je eigenlijk wil doen, namelijk tot jeZelf komen door middel van de (Hatha) Yoga beoefening.

Gezongen of gereciteerde teksten kun je positief gebruiken als je in staat bent bepaalde Stotras, Slokas, Mantras, Hymnen, Bhajans, Kiertans, enz. bewust in te zetten om de geest te richten op een bepaald aspect van “God of de Werkelijkheid” dat je bijvoorbeeld door meditatie wilt verdiepen. Indien je moeite hebt om je devotioneel te openen en te ontwikkelen, dan is het zinvol deze vorm van muziek regelmatig en vooral doelgericht te gebruiken. En ook hier geldt, onderzoek met enige regelmaat welke muziek en welke teksten jouw Hart doen openen. Een belangrijk kenmerk van het gaan van een spirituele weg is dat dezelfde tekst in de loop der jaren je steeds iets anders of wezenlijkers vertelt. Dit heeft te maken met de ontwikkeling die je ondergaat en verwijst naar het wonder dat we regelmatig meemaken binnen Om-Shanti als mensen de oude voor hen enigszins bekende teksten opnieuw lezen en verwonderd en verbaasd zijn over wat er daardoor in hen ontstaat. Dit alles vraagt echter de acceptatie van het feit dat het gaan van de weg naar Huis geen vast tijdschema kent als je eraan begint en meestal je hele leven zal duren.

Voorkom dat je muziek gebruikt die je primair emotioneel raakt, want dan wordt de stem van je Hart meestal onherkenbaar. Probeer het verschil te leren kennen tussen de emoties van het ego en de devotie van het Hart.

Velen van ons ervaren direct specifieke emoties en gedachten als er naar bepaalde muziek wordt geluisterd. Kom vooral in contact met de essentie van spirituele muziek waarbij het erom gaat je Hart te openen. Het resultaat hiervan is uiteindelijk totaal anders dan als je alleen maar emotioneel geraakt wordt door muziek. Het openen van je Hart brengt vreugde, vertrouwen, inzicht, kracht en wijsheid en dit alles op een subtiele wijze.

Binnen het totale scala van de Nada Yoga muziek zal iedereen iets kunnen vinden dat helpt om in een bepaalde stemming te komen. Probeer echter te voorkomen dat je deze muziek ook tijdens de dag te pas en te onpas draait, hierdoor “ontheilig” je de feitelijke boodschap. Tevens ontstaat er een soort gewenning aan de muziek die het gevolg is van het niet op de juiste manier en binnen de juiste situatie gebruiken van dit bijzondere spirituele hulpmiddel. Zorg dat je Nada Yoga muziek alleen associeert met je Yoga Sadhana en je spirituele verlangens in relatie tot “God of de Werkelijkheid”. Het resultaat van dit alles vind je terug in je stemming tijdens de dagelijkse bezigheden.

Wierook en andere geuren
Een andere manier om in de juiste stemming of sfeer te komen is door je reukorgaan bewust te prikkelen door het branden van een of twee stokjes wierook. Hierdoor  wordt vrijwel iedereen beïnvloed, want geuren hebben een directe en zeer sterke uitwerking op onze hersenen en activeren ook gemakkelijk het geheugen. Daarom gebruiken we altijd dezelfde soort wierook tijdens de Satsang waardoor voorgaande ervaringen weer tot je komen. Indien deze sfeer je bevalt en stimuleert om naar binnen te gaan, kun je deze wierook ook gebruiken als je thuis of onderweg je Yoga Sadhana programma uitvoert.

Je mag niet vergeten dat het branden het beste kan gebeuren ongeveer 30 minuten voordat je met je feitelijke oefeningen of meditatie begint. Veel mensen weten niet dat in de meeste wierook die je hier en ook in India kunt krijgen, bepaalde lijmstoffen worden gebruikt die niet goed zijn voor je gezondheid en bij regelmatig gebruik hoofdpijnklachten kunnen veroorzaken, met name tijdens de uitvoering van je Pranayama oefeningen. Inmiddels is er goede wierook te verkrijgen zonder schadelijke toevoegingen, meestal wordt deze gemaakt in een Ashram, met enige moeite is ze wel te vinden, ook binnen Om-Shanti gebruiken we deze.

Een ander belangrijk fenomeen is de werking van de wierook, deze voldoet aan de Guna wetmatigheden, hetgeen betekent dat ze een stimulerende, sederende of harmoniserende werking kan hebben op onze geestelijke gesteldheid. Het is daarom belangrijk de juiste keuze te maken, opdat het branden van de wierook een ondersteuning biedt aan je spirituele activiteiten en geen ongewenste verstoring veroorzaakt. Het is wenselijk dat je enige kennis opdoet over de Ayurveda, omdat hierbinnen alle informatie omtrent het effect van geuren aanwezig is (zie Werkmap Ayurveda).

Vergeet niet dat als je de weg naar binnen wilt gaan, je je zintuigen niet te veel moet stimuleren en dus geen zware en bepalende geuren moet gebruiken die ongemerkt je geest gemakkelijk meenemen naar bepaalde sferen, want met name geuren kunnen bijna automatisch herinneringen activeren. Dit is echter niet de bedoeling als je naar spirituele verdieping zoekt, met name tijdens je verblijf op je meditatiekamer, en je geest tijdens meditatie bewust op “God of de Werkelijkheid” wilt richten in een poging je ermee te verbinden. Indien deze bewust beleefde verbondenheid tot stand komt, noemen we dit een vorm van Samadhi.

Daarom is het gebruik van westerse parfums door mensen die zeggen te gaan mediteren zo “lachwekkend”, zij beseffen niet dat deze zaken nooit samen kunnen gaan. Een over-daad aan “verkeerde” zintuiglijke prikkels en het verlangen zich naar binnen te keren om niet langer de gevangene te zijn van je zintuigen is feitelijk onmogelijk. Omdat deze prikkels ons bewustzijn steeds maar weer naar buiten richten en ons zo binden aan de objecten van de tijdelijkheid en het illusoire is het belangrijk om deze wetmatigheid goed te kennen en te respecteren.

Tijdens de Yoga anamnese trachten we in kaart te brengen hoe de vorderingen zijn op het gebied van de meditatie, we merken dan vaak dat mensen moeite hebben om de concentratie op het juiste en bewust gekozen (spirituele) onderwerp te houden. Dit komt omdat men te veel inspanning moet doen om de blik naar binnen gericht te houden, waardoor een natuurlijke vorm van meditatie niet spontaan ontstaat. Daarom wordt de westerse vorm van mediteren vaak ervaren als een soort “werkwoord” dat zou verwijzen naar een inspanning of men verwart het met visualisatieoefeningen of zelfs observatieoefeningen (mindfulness).

Indien je geen gebruik wilt maken van wierook, dan kun je ook Ghee (geklaarde boter) nemen en deze met enkele druppels etherische olie vermengen. Dit creëert een subtiele geur in je Sadhana ruimte. Let er wel op welke etherische oliën je gebruikt, want ook hierbinnen bestaan sederende, stimulerende en harmoniserende varianten. Een ander alternatief is het gebruik van rozenblaadjes die je in een schaaltje met water legt of je neemt een paar stukjes sandelwood die je op je altaartje plaatst. Het juiste gebruik van geuren is hier geboden want het kan je ontvankelijk maken voor de stem van je Hart.

Indien je Bhakti georiënteerd bent, kun je een kleine Puja uitvoeren, waarbij het gebruik van wierook traditioneel een belangrijke plaats inneemt. Hoe wezenlijker je een “sfeer” kunt creëren in je Yoga ruimte en dus niet in het gehele huis, des te gemakkelijker zal het zijn om hier even naar “binnen te gaan”, zeker als je in de loop van de dag te veel gevangen raakt in je wereldse spanningen en zorgen. Je moet goed opletten met deze zaken omdat als ze te permanent aanwezig zijn in alle ruimtes van het huis en op elk moment van de dag, de ervaring leert dat ze dan hun kracht verliezen.

Tot slot van dit gedeelte over de praktische “omstandigheden en voorzieningen”, als voorbereiding voor je Yoga Sadhana geef ik je nog enkele overwegingen die je kunt onderzoeken of ze jou helpen om in de juiste “stemming” te komen, alvorens je met de feitelijke Hatha Yoga Sadhana begint.

• Indien je een spirituele relatie met je Leraar hebt, dan is het wenselijk dat je een foto plaatst in je Yoga kamertje, het liefst op of bij je altaar en bij voorkeur in je gezichtsveld. Natuurlijk kan deze foto een onderdeel zijn van meerdere foto’s van mensen die jou spiritueel inspireren. Bekijk deze foto’s altijd met aandacht en een devotionele houding voordat je met je Sadhana begint en herinner je hun bijdrage aan je spirituele ontwikkeling en aan het tot stand brengen van het herstel van je verloren gegane verbondenheid met “God of de Werkelijkheid”.
  
  Het bewust begroeten van je Leraar kan een inspirerend ritueel zijn dat je helpt om je af te stemmen op hetgeen je gaat doen, immers je Leraar zou een spiritueel voorbeeld moeten zijn en heeft je in de loop der tijd ook allerlei aanwijzingen gegeven over je Sadhana en met name over zaken die extra aandacht vragen. Meestal zijn dit de onderwerpen die te maken hebben met de rode draad die door je Karmische opdracht loopt. Soms is dit zichtbaar als een eigenschap in je karakter-structuur die mede de aard van je ego bepaalt en meestal ook tastbaar is in de steeds terugkerende obstakels in je leven die een aanwijzing of boodschap bevatten die je moet leren herkennen en indien mogelijk overwinnen.
  
  Het bewust Stil Zijn en aandachtig luisteren naar de woorden van je Leraar zoals deze weerklinken in je Hart of het lezen van bepaalde aanwijzingen of de klassieke Yoga en Vedanta geschriften alvorens je aan je oefenprogramma begint, helpen je om je gemakkelijker af te stemmen op zaken die je aandacht moet geven.
  
  Je groet dus vooral de functie die de Leraar heeft en niet zozeer de persoon, laat hem Zijn voor wat hij Is, een hulpmiddel tot bewustwording, tot Zelfrealisatie, tot Wijsheid en Inzicht, tot het onderhouden van het verlangen te durven kiezen voor je Hart. Natuurlijk kun je ook zijn “steun” vragen bij het overwinnen van de obstakels op de weg naar het Morgenland die je uiteindelijk zelf moet gaan. Op deze wijze zul je je altijd innerlijk bewust zijn van je relatie met hem en houd je deze ook levendig en daardoor betrokken bij je dagelijkse pogingen om jeZelf te realiseren. Als jij je openstelt voor steun, liefde, kracht en wijsheid, zal je Leraar zich hiervan bewust worden en je naar vermogen en rekening houdende met de vaak voor ons onzichtbare spirituele wetmatigheden helpen om de weg naar binnen met inzicht, vertrouwen en doorzettings-vermogen te kunnen gaan.
  
  Onthoud echter wel dat het ook hier om een innerlijk en energetisch spiritueel proces gaat dat aandacht en zorg vraagt alvorens dit tot realisatie kan komen. Met andere woorden, je moet “God of de Werkelijkheid” niet alleen benaderen met vragen om je te helpen, nee, het moet een proces van groeien, ontwikkelen en transformatie zijn. Elke relatie vraagt een bepaalde mate van inzet, betrokkenheid, openheid en verlangen, wil ze effectief zijn en haar eventuele vruchten in je schoot  werpen. Probeer te ontdekken welk een wonder zich kan voltrekken, indien je je Hart opent en deel wordt van een Werkelijkheid die je al zo lang zoekt en waarmee je het contact door je wereldse beslommeringen geheel of gedeeltelijk bent kwijtgeraakt.
  
  Ter ondersteuning van dit proces van verbinden is het wenselijk dat je je voornemens deelt met je Leraar. Het gezamenlijk bespreken van de vorm van de relatie is belangrijk omdat je zeker moet weten dat er sprake is van een duidelijke wederkerigheid.
  
  Over je relatie met een spirituele Leraar vind je meer informatie in het Info Paper Algemeen Bhakti Yoga I. Hierin wordt deze voor westerlingen vaak onbekende en onbeminde spirituele Yoga traditie besproken. Want pas als je je verdiept in de achter-gronden en de hierbij horende praktische oefeningen regelmatig uitvoert, biedt deze authentieke Yoga traditie een veilige manier om de weg naar binnen te gaan en ontdek je of deze vorm van Yoga een plaats moet hebben in je Sadhana programma. Bhakti Yoga is voor de meeste mensen onbekend terrein, terwijl het zich in essentie alleen maar bezighoudt met je devotionele ontwikkeling en je toegang biedt tot De Liefde die de essentie is van “God of de Werkelijkheid”.
  
  De mensen die een (Advaita) Vedanta weg gaan, krijgen meestal het advies om naast studie ook Bhakti Yoga te beoefenen. Hierdoor wordt niet alleen voorkomen dat men “God of de Werkelijkheid” alleen maar intellectueel benadert en het risico loopt een schriftgeleerde te worden, maar ook dat men een door devotie gestuurde relatie ontwikkelt die niet in woorden te vangen is en alleen maar ervaren kan worden als de vervulling van je diepste verlangen om verbonden te zijn.
  
  Ondanks dat alle grote Advaita Vedanta leraren en stromingen over veel “rationele” kennis en inzichten beschikken en op basis hiervan ook een bepaalde mate van zekerheid hebben ten aanzien van de antwoorden op de existentiële levensvragen, blijft Bhakti Yoga altijd een belangrijke plaats in hun Sadhana innemen. Hierdoor wordt voorkomen dat men “God of de Werkelijkheid” alleen maar benadert via het intellect, Bhakti Yoga zorgt ervoor dat je Hart een centrale rol speelt binnen het proces van verbinden en dat de feitelijke dimensie die je hierbinnen zoekt gerealiseerd kan worden.  Daarom is de combinatie van de Yoga en Vedanta filosofie zo effectief als het gaat om het realiseren van je spirituele aspiraties. Enkele voorbeelden zijn Sri Nisargadatta, Sri Swami Krishnananda, en Sri Swami Sarvapriyananda.
  

Persoonlijke omstandigheden

Kleding en sieraden
Draag altijd loszittende kleding, het liefst bestaande uit 100% wol, katoen of zijde en vermijd het dragen van riemen, strak ondergoed, beha's, sokken, enz. Draag geen felle kleuren, bij voorkeur pasteltinten van wit, beige, geel, oranje of rood. De exacte kleuren voor jou zijn afhankelijk van je persoonlijke omstandigheden en geaardheid; binnen de Yoga leer bestaat uitgebreide kennis omtrent het effect dat kleuren hebben op de verschillende “lichamen” (Koshas) waarin we ons bevinden. Let er wel op dat je de juiste boeken hierover leest, want er is ook veel onzinnig materiaal beschikbaar.

Draag geen kleding waarbij je hals wordt afgesloten of welk lichaamsdeel dan ook, alles moet goed kunnen “ademen”. Er zijn tegenwoordig heel goede Yoga “kleren” te koop, speciaal gemaakt voor de Hatha Yoga oefeningen en de meditatie. Onderzoek wel eerst of deze kleren niet te veel onnatuurlijke materialen bevatten, want het is inmiddels een New Age markt geworden met vele “aanbiedingen” die meestal geen rekening houden met het hierboven genoemde, vooral de winst is hierbij maatgevend.

Draag geen metalen voorwerpen zoals een horloge, ringen, armbanden, kettingen, enz., want deze voorwerpen kunnen je energiehuishouding verstoren en herinneren je meestal aan je wereldse rol, je ego. Laat al deze zaken elders in je woning maar niet op of aan je lichaam als je in je Yoga kamer bent en je Sadhana programma uitvoert. Tevens is het afdoen van al je “versieringen” ook zinvol vanuit de optiek dat je tijdens de oefeningen zoveel mogelijk de (ver)binding met de wereld en alles wat hier symbool voor staat, even loslaat. Al deze bindingen verschijnen weer na beëindiging van je Hatha Yoga oefeningen.

Intenties
Als je voldoende tijd, zorg, aandacht en liefde aan de inrichting en het onderhoud van je Yoga ruimte besteedt, zodat het een waardige plaats is waar je bewust werkt aan de verdere ontwikkeling van je relatie met “God of de Werkelijkheid”, dan zal hierdoor in de loop der tijd een subtiel waarneembare spirituele sfeer ontstaan, een energetisch veld dat door het te betreden je direct doet afstemmen op hetgeen je er eerder hebt gedaan en wederom wilt gaan doen in het licht van je Yoga aspiraties.

Een gedeelte van je Yoga intenties zal hier zichtbaar en tastbaar worden en je al of niet innerlijk helpen afstemmen op hetgeen je ten diepste verlangt. Want zonder dat je het nu misschien beseft, vul je elke ruimte met je eigen “energie” die mede is opgebouwd uit je diepste intenties en de hieruit voortkomende handelingen. Dit is ook de verklaring waarom mensen soms zo diep ontroerd zijn en geraakt worden in hun Hart als zij bijvoorbeeld een authentieke Kutir of Ashram binnengaan waar een (verlichte) Meester heeft geleefd. Velen van ons hebben deze ervaring al eens opgedaan tijdens onze bezoeken aan India en misschien ook wel hier in Nederland.

Evenzo kun je ontregeld raken in een ruimte waar veel negatieve energie aanwezig is en waar je gevoelsmatig uit weg wilt, hetgeen je indien mogelijk dan ook altijd moet doen. Positieve of negatieve energie “kleeft” aan ons, net zoals een geur dit kan doen. Soms ruiken mensen naar sigaretten zonder dat ze zelf roken, gewoon omdat de geur uit een bepaalde ruimte bij hen is gebleven. Zo hebben ook groepen en individuele mensen een bepaald energieveld om zich heen. Het sterkste zie je dit op een negatieve manier bij allerlei sektarische bewegingen die mensen gevangen kunnen houden in een bepaald afhankelijk en angstig makend energieveld. Dit energieveld kan ertoe leiden dat men bepaalde gedachtes en opvattingen moeilijk kan loslaten omdat deze door “iedereen” binnen dezelfde setting of bubble (sekte) als de enige echte “Waarheid” worden beleefd. Er zijn in de geschiedenis van de mensheid helaas vele voorbeelden te geven van dit principe.

Voorkom dat er zomaar te vaak en te intensief negatieve ontladingen plaatsvinden in je Hatha Yoga ruimte, je zult ze anders de eerstvolgende keer weer tegenkomen. Gebruik de rest van het huis of zelfs daarbuiten om, indien dit nodig is, je eerst af te reageren door bijvoorbeeld een flinke wandeling te maken of door je uit te drukken in creativiteit als je met therapeutische processen bezig bent. Gebruik je Yoga ruimte bij voorkeur alleen voor onderwerpen die spiritueel van aard zijn en daardoor een zekere integriteit en harmonie in zich dragen.

Een uitzondering op deze regel is van toepassing op hen die gewend zijn, bijvoorbeeld in het kader van de Yoga therapie, om zich regelmatig te ontladen door specifieke Yoga oefeningen. Hierdoor is er controle ten aanzien van de “negatieve” energieën die een mens op een bepaald moment gevangen kunnen houden. Deze ontladingen kun je het beste in verband brengen met mystieke en mysterieuze krachten die aanwezig zijn in “God of de Werkelijkheid” en je hierbij kunnen helpen. Voor sommige mensen is dit laatste van wezenlijk belang, vooral wanneer ze vroeger religieus waren en gewend om “God” om hulp te vragen.

Het is een generatie van meestal wat oudere mensen die opnieuw zoeken naar een nieuwe en ruimere opvatting van dat waar het woord “God” in essentie naar verwijst. Vanuit een Yoga optiek zullen we nooit een mening hebben over hoe mensen hun relatie met “God of de Werkelijkheid” moeten invullen, ook al zijn we als Yoga mensen eerder geneigd om God als Bewustzijn te bezien dat echter wel het vermogen heeft om zich op elke denkbare wijze aan ons te manifesteren, opdat we een dialoog kunnen voeren over onze innerlijke strijd en het verlangen om verlost te worden van de krachten van Maya.

Het juiste moment van de dag
Oefen bij voorkeur elke dag op dezelfde tijd en plaats, zowel 's morgens als ook 's avonds. In bepaalde situaties kun je natuurlijk, indien je hier behoefte aan hebt, ook nog een derde of vierde keer oefenen, bijvoorbeeld gedurende een periode van bezinning en inkeer, of tijdens een herstelperiode na een langdurige ziekte. Indien je niet op een vaste tijd kunt oefenen, oefen dan wanneer je het minst gestoord kunt worden, doordat je bijvoorbeeld de overige gezinsleden duidelijk maakt dat je "even" niet aanspreekbaar bent, of op het moment dat ze er niet zijn. Vergeet in dit verband ook niet om je mobiele telefoon uit te zetten, evenals de deurbel, en sluit je huis af.

Dit voorkomt dat je gestoord kunt worden en dat je onderbewustzijn waakzaam zal zijn voor de mogelijkheid dat men contact met je zoekt. Deze situatie veroorzaakt bij vrijwel iedereen een neiging om de zintuigen naar buiten gericht te houden. Het naar binnen willen gaan tijdens je oefeningen en de meditatie is hier dan mee in strijd. Veel mensen onderschatten dit gegeven en zijn verbaasd dat ze grote moeite hebben om zich via de Stilte naar binnen te keren, en de zintuigen terug te trekken uit de wereld. Je innerlijke houding en spirituele doel zijn hierbij van groot belang, verwacht tijdens je Sadhana niets van de wereld maar alles van “God of de Werkelijkheid”.

• De ochtend: dit is een belangrijk moment omdat het de gehele dag kan bepalen. Er is een mooi oud nederlands gezegde: “Je bent zeker met het verkeerde been uit bed gestapt”. We weten allemaal wat dit wil zeggen, men zit niet lekker in z’n vel, is uit balans en meestal ook nog sacherijnig, snel geïrriteerd, bozig, enz. Hier ligt een energetische verklaring aan ten grondslag die we in het Westen niet echt goed kennen, terwijl er wel een duidelijke wetenschappelijke basis voor bestaat. Bij elke activiteit hoort een bepaald neusgat dominant te zijn, aangezien dit correspondeert met de stimulering van een bepaalde hersenhelft. Met name de Pranayama technieken kunnen je helpen bij het harmoniseren van je energielichaam (Nadi Suddhi).
  
  Wees dus alert tijdens het opstaan en onderzoek “hoe voel ik me lichamelijk, geestelijk en emotioneel” en indien je gedroomd hebt en er nog beelden of gedachtes naijlen, schrijf deze dan in je dagboek, want soms bevatten ze een boodschap waar je iets mee kunt of moet doen. Rek je goed en vooral bewust uit (Kriya) alvorens je uit bed stapt, dit is een natuurlijke gewoonte die veel mensen zijn kwijtgeraakt omdat ze zo gauw ze wakker worden in hun rol schieten van man, vrouw, echtgenoot, bakker, timmerman, arts, enz., zich hiermee vereenzelvigen en aldus vergeten wie ze werkelijk zijn.
  
  Deze vaak volledige en onbewuste identificatie met onze wereldse rol wordt ‘s nachts gelukkig doorbroken tijdens de diepe droomloze slaap. Vlak voordat je wakker wordt, is je bewustzijn in een bijzondere staat van Zijn, waarbij je als het ware in twee werelden leeft, enerzijds weet je vaak nog wat je aan het dromen was en gelijktijdig dat je nog slaapt en anderzijds weet je dat je aan het ontwaken bent. Het is zinvol om deze staat van bewustzijn enigszins onder controle te krijgen, omdat het je bijvoorbeeld gemakkelijk in contact kan brengen met je intuïtie. Regelmatig horen we van mensen dat dit proces een positieve invloed heeft op de rest van hun dag omdat men hierdoor blijft beseffen dat er achter de taak die we dagelijks “moeten” vervullen in de wereld ook nog een andere werkelijkheid schuilgaat. Deze werkelijkheid wordt door de Yoga en Vedanta filosofie als wezenlijk en tijdloos beschouwd.
  
  Oefen ‘s morgens bij voorkeur voor het ontbijt; afhankelijk van je persoonlijke omstandigheden is het aan te raden zo vroeg mogelijk je oefeningen te doen, bij voorkeur tussen 5.00 uur en 7.30 uur. Dit zijn de uren dat het nog relatief stil is in de wereld en de mens van nature ontvankelijk is voor de stem van zijn Hart en meditatie weinig tot geen inspanning vraagt.
  
  Indien je mogelijkheden hierin beperkt zijn omdat je bijvoorbeeld al vroeg naar je werk moet, probeer dan minimaal 10 à 15 minuten stil te zitten en te contempleren over zaken die in jouw leven van belang zijn. Vergeet hierbij niet te beseffen dat de ontwikkeling van je relatie met “God of de Werkelijkheid” elke dag voldoende aandacht  krijgt, zodat je de dag niet “alleen” hoeft door te brengen. Deze bewuste verbondenheid zal je dragen en kracht geven om je Karmische opdrachten te herkennen en mede daardoor te kunnen vervullen.
  
  Probeer zo vroeg mogelijk naar buiten te gaan en daar het begin van de dag bewust te beleven. Traditioneel is de overgang van de nacht naar de dag een natuurlijk moment voor contemplatie en meditatie en een unieke kans om wakker te worden zonder direct in je wereldse rol gevangen te raken. Laat het wonder van het leven ‘s morgens vroeg in je ontwaken en daardoor mede je dag bepalen.
• De avond: oefen 's avonds nooit direct na een warme maaltijd maar wacht altijd minimaal 1½ tot 2 uur. Zolang het spijsverteringsstelsel actief is, moet je matig zijn met bepaalde Kriyas, Banddhas en Asanas die een directe invloed hebben op je energiehuishouding en je bloedcirculatie. Deze technieken zorgen er namelijk voor dat de energie die nodig is voor de spijsvertering naar andere systemen wordt geleid. Indien je laat eet en toch je oefeningen wilt doen, neem dan bij voorkeur een lichte maaltijd zoals soep, salade of brood.
  
  Het avondprogramma draagt een duidelijk ander karakter dan het ochtendprogramma, het is meer toegespitst op zaken als verwerken, loslaten, reflecteren en contempleren. Het biedt je de mogelijkheid om de gebeurtenissen van de dag nog eens met enige afstand te bezien, zonder direct gevangen te raken in de emoties die bij een bepaalde gebeurtenis horen. Hierdoor is het in principe gemakkelijker om zaken te accepteren en je eigen aandeel te herkennen en er verantwoordelijkheid voor te nemen. Het proces van verwerken verloopt dan wezenlijker, met als gevolg dat je de volgende dag enigszins “blanco” kunt beginnen.
  
  Tevens is het een goed moment om over je spirituele vorderingen te contempleren en oprecht te kijken of je de voornemens van de ochtend hebt “waar” gemaakt. Een effectief avondprogramma kenmerkt zich doordat het een diepe nachtrust mogelijk maakt, waardoor je de volgende dag uitgerust enhelder kunt beginnen. Probeer voor het avondprogramma minimaal 30 tot maximaal 60 minuten te nemen, afhankelijk van je persoonlijke omstandigheden en je spirituele Hartsverlangens. Onthoud dat regelmaat en diepgang belangrijker zijn dan de tijdsduur!
• De overige dagdelen: indien je hier behoefte aan hebt, kun je op elk moment van de dag (extra) tijd nemen om naar je Yoga kamertje te gaan. Denk echter wel aan de algemene aanwijzingen, zoals die hierna nog verder worden uitgewerkt onder het kopje “overgangsperiode”. Extra momenten van bezinning en Hatha Yoga beoefening moet je met de juiste kennis van zaken plannen en uitvoeren, met andere woorden, gebruik je gezonde verstand en neem de informatie die je hebt over de Hatha Yoga voorbereidingen en de juiste omstandigheden en de hieronder vallende richtlijnen altijd als uitgangspunt, wil je niet onnodig teleurgesteld raken.
  
  Tijdens een periode van bezinning en inkeer of tijdens het herstel van een ziekte is het zinvol om 1 à 2 keer per dag extra je Yoga kamer te bezoeken. Maak “God of de Werkelijkheid” bewust deelachtig aan je strijd en laat je leiden door de wonderbaarlijke inzichten die tot ons kunnen komen als we ons hiervoor openstellen.
  
  Als je emotioneel en/of geestelijk ontregeld bent, is het belangrijk dat je met een vaste regelmaat je op “God of de Werkelijkheid” afstemt, hierdoor voorkom je dat je onnodig gevangen blijft in je ontregelingen. Daarom kunnen momenten van ogenschijnlijke tegenslag of beproeving uiteindelijk verdiepend en verhelderend uitwerken in je bewustzijn. Maak tijd en ruimte vrij in je dagelijks leven om hieraan toe te kunnen geven, het zal je uiteindelijk sterker maken en je bemoedigen. De essentie van het mysterie van het leven kan zich dan aan je openbaren.

Zuiveringen
Een van de vele effecten van de beoefening van de Hatha Yoga is het feit dat het een stimulans en ondersteuning biedt aan het natuurlijke proces van zuivering, schoning en herstel van de harmonie. Dit is als je gezond bent en regelmatig je Sadhana uitvoert een continu proces dat noodzakelijk is voor het lichaam, de emoties en de geest om goed en op een evenwichtige manier te kunnen  functioneren.

Zuivering door middel van ontslakken en ontzuren is een probaat middel om dit evenwicht te handhaven, want te veel disbalans veroorzaakt schade, als eerste in het fysieke lichaam maar uiteindelijk ook in de andere lichamen (Koshas), met alle gevolgen van dien. Daarom is het zo belangrijk om voldoende tijd en energie te steken in de ondersteuning van de natuurlijke zuiveringsprocessen van het lichaam, want als deze lange tijd slecht functioneren doordat ze overbelast worden, dan verliezen ze hun functie en zal het lichaam langzaam vergiftigd worden, met als gevolg vroegtijdige veroudering en vaak chronische ziektes die ons uit evenwicht brengen. Dit zien we vooral bij mensen met overgewicht, te weinig beweging en te veel stress.

Het begrip zuivering slaat ook op je mentale gesteldheid, omdat ook hier “vervuiling” kan optreden als we ons niet geregeld ontdoen van vooroordelen en achterhaalde informatie, daarom moeten we regelmatig ons referentiekader bijstellen. In vrijwel alle spirituele en religieuze tradities bestaan technieken en periodes van zuivering door onder andere vasten en darmspoelingen. Helaas zijn deze zuiveringstechnieken in onze cultuur vrijwel niet meer aanwezig, maar gelukkig zien we tegenwoordig hernieuwde belangstelling, met name voor de bacteriële samenstelling van onze darmen.

• Voeding: een eerste stap ter voorkoming van vergiftiging begint met de juiste inname van voedingsstoffen, voor alle duidelijkheid, ik doel hierbij niet alleen op voedsel voor het fysieke lichaam maar ook op de juiste voeding voor de geest en het spirituele Hart. Als je jezelf overbelast met negatieve emoties en te veel wereldse ego gedachtes, zul je jezelf gemakkelijk in een negatieve stemming brengen. Je moet daarom waakzaam zijn dat je geen zinloze en/of onjuiste informatie tot je neemt en je ook niet openstelt voor allerlei drogredeneringen en complottheorieën bijvoorbeeld over het wel of niet bestaan van “God of de Werkelijkheid” of dat het bewustzijn alleen maar een product is van onze hersenen.
  
  Natuurlijk moet je proberen kritisch te zijn, maar wees dat dan ook ten aanzien van de inspanningen die je doet om de zin van jouw leven te ontdekken en “God” te ervaren als een Werkelijkheid. Tracht altijd eerlijk te zijn en beoefen hierdoor Satya, want het nastreven van de Waarheid bevrijdt je van veel ballast, opent de deur van je Hart en brengt je in contact met dat wat IS.
  
  Omdat het inmiddels vrijwel niemand meer lukt in deze huidige tijd, met name hier in het Westen, om alleen maar “zuivere voeding” tot zich te nemen, moeten we extra waakzaam zijn met betrekking tot hetgeen we consumeren, en voldoende aandacht, tijd en energie besteden aan het proces van voedselbereiding om de juiste balans te kunnen handhaven en/of herstellen.
  
  Er zijn natuurlijke en belangrijke richtlijnen die je relatief gemakkelijk kunt volgen ten aanzien van je dagelijkse voeding. Je zou regelmatig vegetarisch en zoveel mogelijk onbehandeld voedsel moeten eten en vervolgens zou je de afzonderlijke maaltijden bijvoorbeeld kunnen samenstellen op basis van de Ayurvedische principes en de laatste westerse inzichten ten aanzien van een evenwichtige en volwaardige maaltijd.
  
  Je moet vooral rekening houden met jouw specifieke fysieke gesteldheid en vergeet niet dat voeding meer is dan alleen maar een middel ter bevrediging van je hongergevoel, het voedt, ondersteunt, zuivert, herstelt en harmoniseert je hele wezen. Tijdens de Yoga Anamnese krijg je meer informatie over de basisprincipes van een evenwichtige, zo natuurlijk mogelijke voeding die bij jou past.
  
  Hoe beter de kwaliteit van het voedsel is dat je tot je neemt en hoe gevarieerder je eet en drinkt, des te minder ontstaat de fysieke noodzaak tot extra ondersteunende zuiveringsprocessen, er zullen minder periodes zijn dat je (onnodig) ziek bent. Neem verantwoordelijkheid voor hetgeen je tot je neemt, zeker in deze tijd van overvloed, want overdaad schaadt in elk opzicht. De juiste keuze brengt je in contact met hoe sterk je bent in een wereld van verleidingen en slimme marketingstrategieën, ontwikkel en versterk je doorzettingsvermogen en wees standvastig.
  
• Ontlasten: enige kennis over de werking van het maag-darmstelsel is belangrijk om te begrijpen wanneer en hoe je al dan niet bepaalde Hatha Yoga technieken mag uitvoeren. Zeker als je een (intensief) Hatha Yoga programma doet, moet je er zeker van zijn dat je maag leeg is; afhankelijk van de maaltijd duurt dit ongeveer 2 tot 3 uur. Een vloeibare of licht verteerbare maaltijd neemt veel minder tijd in beslag, ongeveer 1 tot 1½ uur. De tijdsduur die voeding nodig heeft om het lichaam weer te verlaten, ligt tussen de 24 en 48 uur. Indien dit niet het geval is, werkt je spijsverteringsstelstel misschien niet goed en moet je je ontlasting nader onderzoeken op kleur, geur en consistentie, bij twijfel moet je je huisarts raadplegen.
  
  Oefen 's morgens altijd met een lege maag en bij voorkeur ook met lege darmen, probeer dus eerst te ontlasten. De ervaring leert dat het relatief gemakkelijk is om het lichaam hieraan te laten wennen, daarom bij voorkeur na het opstaan eerst mondspoeling en dan je darmen leegmaken. Je mag wel een kopje thee of water drinken voordat je met je Hatha Yoga oefeningen begint.
  
  Het kost meestal een paar weken voordat je lichaam en met name de darmen hierop zijn ingesteld. De dag beginnen met een ontlaste darm is natuurlijk veel gezonder dan voeding tot je te nemen terwijl het onverwerkte voedsel van de vorige maaltijd nog in het lichaam aanwezig is. Probeer te voorkomen dat je de ontlasting met kracht uit je lichaam duwt, dit is schadelijk voor de bloedvaten.
  
  Ontwikkel een patroon waarbij voedselopname en de uitscheiding van afvalstoffen in een gezonde verhouding tot elkaar staan. Indien je hiervoor een patroon van eten en ontlasten ontwikkelt, zullen veel klachten en kwalen die niet direct te herleiden zijn tot een ziekte of aandoening vanzelf verdwijnen. Alle mensen die gezond oud worden, hebben meestal een regelmatig leef-, eet-, en ontlastingsritme, en met name een ontlastingspatroon waarbij men op vaste tijden het toilet bezoekt.
  
  Zorg er vooral voor dat je met rust naar het toilet gaat en dat je zeker niet gehaast bent, omdat dit de stoelgang juist zal ontregelen. Probeer het ontlasten ook niet als iets ongezelligs, iets vies te beschouwen, het is een onderdeel van de totale voedselverwerking en moet dus als een normaal en nuttig onderdeel hiervan worden gezien.
  
  Belangrijk is bijvoorbeeld dat je leert te herkennen wat voor jouw situatie een normale en gezonde ontlasting is, een normale consistentie, niet te hard en niet te zacht, een lichtgele bruinachtige kleur en met een zeer matige en niet irritante geur die je zeker niet doet afschrikken. Hierdoor zul je bij allerlei aandoeningen gemakkelijker eventuele verstoringen van je spijsverteringssysteem herkennen.
  
  Tevens kun je zo ook regelmatig controleren of er geen sterke slijmafscheiding en/of bloed bij je ontlasting aanwezig is die kan duiden op een aandoening van je darmstelsel. Het op tijd signaleren hiervan is van groot belang voor een juiste diagnose en verhoogt de kans op een volledig herstel bij een aantal vormen van darmkanker. Het is daarom aan te raden deel te nemen aan het nationale bevolkingsonderzoek voor darmkanker waarvoor je regelmatig post ontvangt.
  

Het gaan van de Yoga en Vedanta weg heeft vooral ook te maken met het nemen van je persoonlijke verantwoordelijkheden die in de loop der tijd  meestal zullen veranderen. Vroeger bezocht je de dokter pas als je ernstige klachten had en wachtte dan af wat de dokter zou zeggen en voorschrijven. In deze tijd is het belangrijk dat je zelf actief wordt en daardoor bewust verantwoordelijkheid neemt voor de kwaliteit van je fysieke, emotionele en geestelijke gesteldheid.

Het is jouw systeem dat uit balans is, dus ben jij er ook verantwoordelijk voor en moet je dit gegeven inhoud en vorm geven, samen met artsen en andere deskundigen die je kunnen helpen om weer in balans te komen. Onderzoek jezelf daarom regelmatig en contempleer over hoe je rondom dit onderwerp in het leven staat en corrigeer zaken die je aandacht vragen. Ontwikkel een Yoga levenshouding die past bij de huidige tijdgeest en ook een uitdrukking is van je verlangen naar de integratie van spiritualiteit in je karakter en daardoor in je dagelijks leven.

Naarmate je je spiritueel ontwikkelt doordat je regelmatig (Hatha) Yoga beoefent zul je je fysieke lichaam steeds beter leren kennen. Een harmonieus functionerend fysiek lichaam maakt het gemakkelijker om eventuele verstoringen in het denken en voelen op tijd te leren waarnemen.

Met name voor de steeds ouder wordende mens zijn al deze aanwijzingen van belang, neem verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van je leven en ervaar hierdoor dat de oude dag niet alleen een periode is met  gebreken en achteruitgang maar ook een fase die oproept tot verdieping, aanvaarding, wijsheid en spiritualiteit en die inzicht brengt.

• Wassingen: voordat je een specifieke Hatha Yoga zuiveringstechniek gaat uitvoeren, is het belangrijk eerst een aantal dagelijkse “wassingen” te ondergaan. Niet voor iedereen is het douchen of het nemen van een bad ‘s morgens vroeg aan te raden, de eventuele contra-indicaties zijn sterk afhankelijk van je individuele constitutie. Met name het nemen van een bad is voor de meeste mensen ‘s morgens vroeg af te raden, omdat het enige lethargie in het lichaam brengt, waardoor de ochtendenergie wordt verstoord en je hierdoor met onvoldoende vitaliteit aan de dag begint.
  
  Als er geen specifieke fysieke redenen zijn, dan heeft het de voorkeur om niet meer dan eenmaal daags te douchen of als je dit liever wilt ‘s avonds een bad te nemen. Probeer tijdens de wassingen niet voortdurend in gedachte te zijn bij hetgeen je erna wilt gaan doen, maar probeer zoveel mogelijk het proces van zuivering bewust te ondergaan. Je zult door de verschillende wassingen ontdekken wat er precies gebeurt in alle lichamen (Koshas).
  
  In veel culturen is het wassen tot een zelfstandige discipline ontwikkeld waarin meer tijd en energie wordt gestoken dan bij ons het geval is. Denk hierbij maar eens aan de Turkse badhuizen of de Noorse en Zweedse sauna’s of de Indiase Ayurvedische kuur-oorden. Maar ook dichter bij huis, bijvoorbeeld in Duitsland, bestaan oude tradities op het gebied van wassingen, een voorbeeld dat iedereen kent is de monnik Kneipp die door middel van onderzoek en studie een dergelijke traditie heeft ontwikkeld.
  
  Inmiddels wordt steeds duidelijker dat te vaak en te lang douchen toch niet zo gezond is. Het elke dag grondig verwijderen van alle gezonde huidbacteriën is onderzocht en blijkt niet altijd wenselijk of noodzakelijk te zijn. Wij gebruiken in het Westen het langdurig en met name warm douchen niet primair als een hygiënisch middel maar veel meer als een korte termijn bevrediging om je even prettig te voelen. Het lauw en koud douchen is in opkomst, het stimuleert je bloedcirculatie en versterkt je auto-immuunsysteem.
  
  Het ouderwets wassen aan een wasbak heeft ook een aantal voordelen, met name omdat je dan bewuster het reinigingsproces van je lichaam ondergaat en je niet onder een te intensieve en vaak te warme waterstraal staat. De huidige tijdgeest vraagt in het kader van duurzaamheid aan iedereen om bewuster met water en energie om te gaan.
  

• Begin ‘s morgens en ‘s avonds altijd eerst met je handen en je gezicht te wassen en daarna je mond grondig te spoelen, je tong te reinigen en je tanden te poetsen. Hierna zijn je voeten aan de beurt, en vervolgens moet je voldoende tijd besteden aan alle andere openingen van je lichaam, omdat in dit overgangs-gebied tussen een “binnen- en buitenwereld” er een bepaald spanningsveld is dat extra aandacht vraagt. Veel mensen hebben een neiging om deze gebieden niet voldoende of juist te veel te reinigen. Normaal gesproken kun je volstaan met minimaal een keer en maximaal drie keer in de week te douchen, eindig altijd met lauw en het liefst koud water.
• Vergeet in dit verband niet dat wassen met gewoon water zonder zeep of andere moderne toevoegingen je meestal voldoende helpt om je fysiek te reinigen. Water is het ideale middel om je te ontdoen van allerlei “invloeden” vanuit de wereld die aan je kunnen “kleven”. In veel culturen is het wassen dan ook veel meer dan alleen maar het reinigen van je fysieke lichaam. Inmiddels weten we uit onderzoek dat het elke dag grondig reinigen met zeep niet goed is voor de bacterieflora, wees daarom matig met zeep en douchegel.
• Onthoud ook dat het wassen niet alleen een zuiver fysieke activiteit is maar ook een energetische, symbolische en spirituele betekenis heeft. Denk in dit verband maar eens aan de religieuze gebruiken van de moslim medemens waarin de wassingen een belangrijk element zijn; je wilt God zo schoon mogelijk tegemoet treden. Dit  betekent dat je niet zomaar je Yoga kamer binnenloopt en begint met je oefeningen. Er zijn een aantal minimale handelingen die hieraan vooraf zouden kunnen gaan en die je als een overgangsritueel kunt bezien en ervaren, zodat je de vaak bepalende invloeden van de dag en/of de nacht enigszins achter je laat.
• Op deze manier schoon je je hele wezen, tenminste als je beseft dat dit ook mogelijk is. Onderzoek dit feit eens zelf, zo bewust mogelijk, en je zult verbaasd zijn over wat bewuste “wassingen” met je innerlijke rust en je spirituele verlangens doen. Voor een aantal mensen kan het wassen dan ook een onderdeel worden van een proces van het herstellen van fysieke harmonie en innerlijke rust, van loslaten en acceptatie en vooral van het toeschouwer zijn. Probeer het een vast onderdeel te laten zijn van je Sadhana programma als je de meerwaarde hebt ervaren.
  

Ten aanzien van het afdrogen, doe dit rustig, zachtjes en met aandacht, want ook dit is nog steeds een onderdeel dat bij het reinigingsritueel hoort, evenals het gaan zitten en vervolgens het effect van de wassingen op je in laten werken. Met name als je je fysieke lichaam goed wilt leren kennen is het rustig observeren wat wassingen met je doen een belangrijke gewoonte die je zou moeten ontwikkelen.

Misschien dat dit alles je een beetje vreemd in de oren klinkt in het kader van je voorbereiding op de Hatha Yoga beoefening, maar weet dan dat wij hier in het Westen (Nederland) eerder een uitzondering dan de regel zijn. In vrijwel alle andere culturen hoort het wassen en reinigen bij de juiste voorbereiding om je te verdiepen in je religie of je spirituele traditie en je relatie met “God of de Werkelijkheid”. Denk hierbij nog maar eens aan de Moslims, Joden, Hindoes, Indianen en bijvoorbeeld de Japanse traditie waar wassingen elke keer worden uitgevoerd als voorbereiding voor een gebed of meditatie. Bij al deze spirituele tradities zie je ook meer van de innerlijke beleving tijdens de dagelijkse wereldse bezigheden waardoor iedereen eraan herinnerd wordt waar het uiteindelijk in het leven allemaal om zou moeten gaan, namelijk het herstellen van een verbondenheid die ooit verloren is gegaan en nu tijdens je verblijf in dit lichaam op deze aarde hersteld zou kunnen worden. Hierdoor zal je innerlijke onrust, onzekerheid, angst en twijfel verdwijnen en krijg je antwoord op de vraag wat de zin van je leven is en wie je in wezen bent.

Zo ontdek je hopelijk dat ook Hatha Yoga als hoogste doel heeft om de essentie van het woord Yoga te realiseren, namelijk het herstellen van je relatie met “God of de Werkelijkheid”. Helaas is dit uitgangspunt bij de meeste Yogacentra nog niet gangbaar, terwijl we inmiddels wel weten dat veel beoefenaars van de westerse vorm van Hatha Yoga iets wezenlijks missen, namelijk de ontwikkeling van de spirituele dimensie van hun wezen, waardoor er geen antwoorden komen op de zingevingsvragen en er daardoor altijd een innerlijke onzekerheid of twijfel zal blijven bestaan ten aanzien van de vragen “wie ben ik en wat doe ik hier”.

De authentieke Yoga geeft je op deze vragen een heel duidelijk antwoord, je moet je er echter wel voor open willen stellen en je er ook echt in verdiepen. Het resultaat zal zijn dat je jezelf veel beter leert kennen en je niet langer onnodig hoeft te “lijden” door een gebrek aan kennis omtrent de wetmatigheden die de mens en het leven bepalen. Bijvoorbeeld in de Yoga Sutras van Patanjali vind je alle antwoorden op je existentiële levensvragen, evenals hoe je deze in je wereldse leven kunt toepassen. Dit komt omdat deze teksten bestaan uit filosofische, psychologische en spirituele verhandelingen met als doel de mens te bevrijden van zijn wereldse onmacht om werkelijk en langdurig gelukkig te kunnen zijn.

• Algemene lichamelijke hygiëne: hieronder vallen alle overige en ook noodzakelijke reinigingen die het lichaam helpen het gezonde evenwicht te handhaven en indien mogelijk te herstellen. Je moet hierbij onder andere denken aan zaken als een goede haarverzorging en het knippen van de nagels van je handen en voeten. Belangrijk is om regelmatig je voeten te controleren op allerlei afwijkingen, te sterke eeltgroei, ingegroeide nagels, schimmels, doorgezakte voeten, enz. De spanning in je voeten is mede van invloed op je algehele houding. Indien er afwijkingen zijn in je voeten, zie je dat mensen niet goed kunnen aarden en geen juiste basishouding hebben. Dit kan als gevolg hebben dat er een onnodige en verkeerde belasting van de enkels, knieën, het bekken, de rug en uiteindelijk ook van de nek en het hoofd gaat optreden.
  
  Indien je de mogelijkheid hebt en er geen contra-indicaties zijn en je het leuk vindt, dan kun je af en toe alleen of samen met vrienden naar de sauna gaan. Een goed uitgevoerde saunaronde ondersteunt het lichaam om extra afvalstoffen kwijt te raken door middel van het zweten en de hierdoor ontstane verhoogde stofwisseling. Het gevolg hiervan is dat dit proces de lever en de nieren ondersteunt samen met de huid die hierbij ook een gedeelte van de afvalstoffen uitscheidt.
  
  Inmiddels is de hype rondom alle vermeende gezondheidsvoordelen voor iedereen tot rust gekomen, er is weliswaar nog steeds een relatief kleine groep mensen die trouw naar de sauna gaat ter voorkoming van ziektes en kwalen. Voor de overige mensen is een saunagang vaak gekoppeld aan sociale activiteiten. Toch moet je opletten dat als je niet gewend bent om regelmatig naar een sauna te gaan en je gaat mee met iemand die dit wel gewend is, er een neiging in je ontstaat om het tempo en de intensiteit van de ander te volgen. Verantwoord saunagebruik moet eigenlijk worden voorafgegaan door een bezoek aan de huisarts, met name als je klachten of chronische ziektes hebt en  je boven de veertig jaar bent.
  
  Ook het reinigen van je huid door middel van een “droge wassing” kan zinvol zijn, deze techniek wordt vooral gebruikt om je opperhuid te verwijderen en je lichaam aan te zetten tot een extra doorbloeding. Vergeet niet dat de huid het grootste orgaan is van de mens en dat het vele functies vervult, met name het ondersteunen van de uitscheidingsorganen en tevens het lichaam te beschermen tegen allerlei invloeden van buitenaf en het reguleren van de lichaamstemperatuur.
  
  Naarmate je ouder wordt is het belangrijk om voldoende aandacht te besteden aan je persoonlijke hygiëne, veel ziektes beginnen met onopgemerkte ontstekingen en infecties. Zorg er daarom voor dat je het lichaam niet onnodig belast, dus dat je huis en met name je slaapkamer, keuken en badkamer goed schoon zijn.

Ontdek welke waarde “wassingen”
hebben voor je algehele welbevinden.

Ter ondersteuning van het proces van zuiveren vind je hierna een aantal algemene en specifieke Hatha Yoga zuiveringstechnieken, die je direct voordat je met je ochtend- en/of avondprogramma begint, kunt uitvoeren, deze zijn onder andere:

• De Hatha Yoga Reinigingstechnieken (Shatkriyas): een gedeelte van de Hatha Yoga reinigingstechnieken houdt zich bezig met de interne “reiniging en wassingen”; enkele hiervan zijn ook geschikt voor dagelijkse toepassing, te weten:
  

• Mukha prakshalana (mondspoeling): dit is de eerste oefening die je uitvoert nadat je bent opgestaan en begint met de reinigingstechnieken. Zorg dat je lauw water gebruikt en ook je keel door middel van gorgelen schoonmaakt.
• Neti: in veel (slaap)kamers is het te stoffig, hierdoor wordt je ademhalingssysteem met name ‘s nachts onnodig belast. Het aantal luchtwegaandoeningen is de laatste jaren schrikbarend gestegen als gevolg van de algemene luchtverontreiniging, niet alleen buiten maar ook binnenshuis. Neti kan je samen met andere oefeningen helpen je (neus)holtes zuiver en schoon te houden. Je neus is een luchtfilter en voorverwarmingselement dat we van nature hebben gekregen, adem dus ook altijd in door je neus en meestal uit door je mond, herstel je natuurlijke ademhaling (Saturtha Pranayam) door gebruik te maken van de Pranayama oefeningen die je tijdens de Hatha Yoga les hebt geleerd.
  

De ervaring heeft ons namelijk geleerd dat mensen die deze oefening eventjes willen doen er over het algemeen na enkele vervelende ervaringen weer mee stoppen. Ook hier geldt dat je er pas profijt van ondervindt, nadat je er voldoende tijd en energie in gestoken hebt, samen met de juiste kennis om de techniek volledig te beheersen, zo voorkom je een onnodige teleurstelling en zul je het bijzondere effect met plezier en dankbaarheid ondergaan. Laat je leraar of een gevorderde mede-leerling het een aantal keren voordoen en schroom niet om vragen te stellen en je twijfels uit te spreken.

Tot slot is het belangrijk te onthouden dat er voldoende rust en harmonie moet zijn tijdens het uitvoeren van de oefening, omdat een vervelende ervaring anders je aandacht voor langere tijd bij je neus- en voorhoofdsholtes houdt. Dit komt mede omdat zich hier ook een belangrijk centrum bevindt voor de Prana opname die de kwaliteit van je energiehuishouding mede bepaalt. Als je deze tijd niet neemt, zul je merken dat het bijvoorbeeld moeilijker is om rustig en ontspannen door je neus te ademen tijdens de uitvoering van je Hatha Yoga oefeningen, zonder dat je je voortdurend bewust bent van de “schoning” die daarnet heeft plaatsgevonden.

De hersenactiviteit moet tot rust zijn gekomen omdat deze door de prikkeling van de reukzenuw is geactiveerd. Tot slot is het belangrijk om de Pranastroom in evenwicht te laten komen, voordat je specifieke Hatha Yoga oefeningen gaat doen. Hiermee doel ik niet alleen op Pranayama oefeningen maar ook op de Kryas en Asanas die een directe invloed hebben op het vloeien van de Prana in bepaalde gedeeltes van het lichaam. Kortom, er moet minimaal 15 tot 20 minuten rust zitten tussen het uitvoeren van Neti en specifieke Hatha Yoga oefeningen.

Volledigheidshalve moet nog worden vermeld dat deze oefening niet mag worden uitgevoerd als je neusverkouden bent of ontregelingen van je holtes hebt. Gebruik Neti in eerste instantie niet om problemen in dat gebied therapeutisch op te lossen zonder dat je over voldoende medische kennis beschikt, anders kunnen je klachten alleen maar verergeren. In bepaalde situaties, met name als de klachten niet acuut of ernstig maar meer chronisch van aard zijn, kan Neti wel behulpzaam zijn bij het oplossen van je neus- en/of holteproblemen, mits op de juiste wijze uitgevoerd. De begeleiding van een ervaren en medisch geschoolde Yoga leraar is hierbij dan ook noodzakelijk. Ben je onder behandeling van je huisarts of een KNO-arts, dan is eerst overleg nodig. Neem het antwoord altijd serieus en  bespreek dit eventueel met je Yoga leraar.

• Kapalbhati: dit is een techniek die direct en indirect het lichaam helpt zichzelf te reinigen. Voer deze oefening altijd uit voordat je voedsel tot je neemt, bij voorkeur direct na het opstaan, maar na de mondspoeling, wassingen en Neti. Kapalbhati zorgt ervoor dat  je longen geactiveerd en gereinigd worden, tevens breng je zo extra zuurstof in je bloed, hetgeen het ontwaken van het lichaam ondersteunt. Omdat je je buikspieren en met name je diafragma actief gebruikt, activeer je ook je darmperistaltiek, zodat je gemakkelijker tot ontlasten komt. Om de oefening goed uit te voeren is een grote mate van concentratie nodig, hetgeen ook je geest doet ontwaken.
  
  Normaal gesproken heb je enkele weken nodig voordat je de oefening technisch goed kunt uitvoeren. Dit komt omdat bij de meeste mensen de buikspieren relatief slecht ontwikkeld zijn en deze getraind moeten worden. Voor een volledige instructie zie de Werkmap Hatha Yoga en vergeet niet dat je ook deze oefening moet leren onder begeleiding van een deskundige leraar die deze techniek bij voorkeur zelf beheerst.
• Nauli: dit is een unieke oefening waarbij de totale buikinhoud en het middenrif gemasseerd en dus gestimuleerd worden. Dit geldt ook voor de buikspieren die het feitelijke werk verzetten en daardoor sterk doorbloed raken, hierdoor wordt er ook tijdelijk bloed aan de interne organen onttrokken, waardoor deze aangezet worden tot reiniging. Door de karnende beweging van de buikspieren worden alle interne buikorganen grondig gemasseerd en hierdoor ondersteund in hun functie.
  
  Door de Nauli techniek wordt de inhoud van de darmen gekneed, waardoor deze gemakkelijker het lichaam zal verlaten, de natuurlijke vorm van peristaltiek wordt zo krachtig ondersteund. Je algehele stofwisseling zal hierdoor grondig worden aangezet, dit zal er mede toe leiden dat het lichaam zich zal reinigen. De oefening hoeft niet elke ochtend te worden gedaan maar kan met bepaalde tussenpozen worden uitgevoerd. Ook hier geldt natuurlijk dat je goed moet letten op eventuele contra-indicaties die je zeker in acht moet nemen.
  
  Het aanleren van deze oefening doe je het beste onder begeleiding van een ervaren Yoga leraar of een gevorderde leerling die deze techniek regelmatig beoefent en goed beheerst. Het is vrijwel onmogelijk om alleen op basis van geschreven instructies en zelfs videofilms je voor te stellen hoe de oefening precies moet worden uitgevoerd. De ervaring leert namelijk dat het voelen en zien van de spieren die betrokken zijn bij deze oefening, je helpt om te weten wat je feitelijk moet doen.
  

Er zijn uiteraard nog meer zuiveringstechnieken binnen de Hatha Yoga, sommige ervan kun je dagelijks uitvoeren, de juiste keuze wordt mede bepaald door jouw specifieke omstandigheden en constitutie; om hier goed zicht op te krijgen is een Om-Shanti Yoga Anamnese noodzakelijk. Naast de oefeningen die je dagelijks kunt doen, zijn er natuurlijk ook technieken die je wekelijks, maandelijks of per kwartaal kunt uitvoeren, te weten:

• Shank Prakshalana: deze Hatha Yoga techniek is uitermate geschikt om het lichaam te ondersteunen bij een verstoorde stofwisseling, met name omdat het je de kans geeft om je darmflora opnieuw op te bouwen. Deze techniek kent vele variaties en uitbreidingen. Het uitgangspunt van de verschillende uitvoeringen is het actief reinigen door middel van spoelingen en het eventuele gebruik van een linnen doek voor de slokdarm en de maag (Vastra Dhauti). Voor een volledige instructie zie de Werkmap Hatha Yoga en vergeet niet dat je ook deze oefeningen moet leren onder begeleiding van een ervaren leraar die deze techniek beheerst. Overleg met de huisarts of specialist is noodzakelijk voordat je deze oefening implementeert in je Sadhana.
• Ayurvedische reiniging en massage: er bestaat een groot aantal zeer specifieke Ayurvedische technieken waarbij soms gebruik wordt gemaakt van speciale kruiden-olie en andere stoffen die het lichaam aanzetten tot zuivering en genezing. Voor meer informatie verwijs ik naar de Werkmap Ayurveda.
  

Tot slot van dit gedeelte over de verschillende “fysieke” reinigingstechnieken wil ik graag nog even stilstaan bij een aspect van zuivering dat vaak wordt vergeten, namelijk dat elke fysieke, emotionele en mentale zuivering zijn oorsprong vindt in je geest in de vorm van intenties, verlangens en het proces van realisatie. Hoe zuiverder je geest is, herkenbaar aan positieve en vooral Waarheidsgetrouwe gedachtes, des te gemakkelijker is het om je lichaam te zuiveren, immers aan elke fysieke handeling of emotie gaat een gedachte (patroon) vooraf. Daarom zal een zuivere en harmonieuze geest een lichaam nooit onnodig belasten met verkeerd voedsel of verkeerde informatie en zal hij waakzaam zijn voor emoties die hun oorsprong niet vinden in het Hart maar primair iets zeggen van de disharmonie in het ego (onze lagere natuur).

Daarom is een positieve en waarheidsgetrouwe levensinstelling waarin een helder besef aanwezig is over de zin van je leven en waarin je “God of de Werkelijkheid” als realiteit ervaart en onderkent van groot belang om een zuiver en vooral harmonieus leven te kunnen leiden.

Het voorjaar is bij uitstek geschikt om extra tijd en aandacht te geven aan alle aspecten die bijdragen aan een zuiver lichaam. Hiervoor kun je onder andere de Hatha Yoga Shatkriyas (zuiveringsoefeningen) gebruiken. Dit kan heel goed samen-gaan met een periode van vasten die je ook bij voorkeur in het voorjaar houdt. Voor een volledige instructie rondom verantwoord vasten zie de Werkmap Hatha Yoga. Uiteraard moet je ook rekening houden met eventuele medische contra-indicaties, laat je dus goed voorlichten door een gekwalificeerde arts.

Wees waakzaam met betrekking tot de keuze die je maakt voor een Ayurvedische behandeling, velen bieden zich aan als Ayurvedisch therapeut maar maken ook gebruik van technieken die hun oorsprong niet vinden in de Ayurveda maar in allerlei New Age theorieën die meestal niet wetenschappelijk zijn onderbouwd.

Een klassieke Ayurvedische therapeut is in India meestal ook arts of heeft een grondige medische kennis, hetgeen bij veel alternatieve westerse therapeuten vaak ontbreekt. Dit komt mede omdat een authentieke opleiding voor Ayurvedisch therapeut vele jaren van theoretische en intensief begeleide praktische studie vraagt, hetgeen in Nederland maar op een paar plaatsen voorhanden is, evenals leerlingen die hiertoe bereid zijn.

Wees regelmatig gevestigd in de toeschouwer
en bezie hetgeen je denkt, voelt en doet, hierdoor
leer je jezelf werkelijk kennen in alle lagen van je wezen.

De noodzaak van een overgangsperiode
Indien je nog niet in staat bent om de gehele dag te leven als een Yogi, meestal alleen haalbaar als je enige tijd in een Ashram verblijft, volledig in harmonie met je Swadharma en Karma en de wereld waarin je geplaatst bent, dan is het wenselijk en doorgaans noodzakelijk dat je een overgangsperiode creëert tussen het handelen in de wereld, wat dit ook moge zijn, en de beoefening van de (Hatha) Yoga en meditatie.

Het realiseren van je wezenlijke natuur als je niet in een Ashram leeft maar gewoon hier in het Westen is evenzeer goed mogelijk maar kent dan wel andere bewustwordingsoefeningen waartoe het dagelijks leven de aanzet zal geven. De zogenaamde lagere natuur vertelt ons namelijk tijdens de momenten van reflectie en contemplatie welke patronen, mechanismen en reflexen we zouden moeten doorbreken om niet onnodig de innerlijke harmonie te verliezen. Daarom kunnen we lang niet alle leefpatronen die gelden in een Ashram, zomaar overnemen. In het verleden hebben we gezien dat Indiagangers hierdoor onnodig teleurgesteld werden omdat ze vergeten waren dat het transformatieproces van de lagere naar de hogere natuur in de vorm afgestemd moet zijn op tijd, plaats en omstandigheden van de leerling.

Als de overgang namelijk te abrupt is, dan zul je merken dat je niet goed tot rust komt tijdens je Hatha Yoga beoefening en er gemakkelijk onbewust een verstoring optreedt, onder andere in je denken, voelen en energielichaam. Hierdoor bouw je meestal onbewust een negatieve ervaring op die je vervolgens “intuïtief” zal kunnen tegenhouden om opnieuw naar de Hatha Yoga oefeningen te verlangen. Zorg er daarom voor dat er minimaal 20 tot 30 minuten “rust” zit tussen je wereldse handelen, werken, autorijden, boodschappen doen, koken, gesprekken, smartphone gebruik, televisie kijken, enz. en de hernieuwde start van je Yoga beoefening. Dit is afhankelijk van je persoonlijke omstandigheden, karakter, spirituele aspiraties en ontwikkeling.

De vorm en inhoud van deze overgangsperiode kan het beste worden afgestemd op je situatie en persoonlijke voorkeur. Tijdens een Yoga anamnese ten behoeve van een individueel oefenprogramma wordt hierop ingegaan. Een regelmatige evaluatie van de overgangssituatie is belangrijk, want het kan heel goed zijn dat de verschillende middelen die je inzet om tot “harmonie” te komen, in de loop der tijd hun functie verliezen en vervangen moeten worden, variatie is daarom wenselijk.

Naarmate je vordert op de Yoga weg en je leven hierdoor steeds meer doordrongen raakt van de essentie van hetgeen je bestudeert, en in feite Zelf bent, zul je merken dat er minder noodzaak is tot een duidelijke overgang tussen je wereldse handelen en je spirituele Sadhana, deze zullen steeds meer in elkaar gaan overvloeien als gevolg van de transformatie die je ego ondergaat. Misschien dat je die dagen al herkent waarop je dichtbij jeZelf bent en er geen noodzaak is tot een overgangsperiode.

Het is belangrijk dat je deze dagen goed analyseert om zo te ontdekken waardoor het feitelijk kwam dat je zoveel gemakkelijker bij jeZelf kon blijven en welke intenties en/of handelingen hieraan ten grondslag lagen. Door zelfobservatie (mindfulness) leer je veel over de relatie met jeZelf. Uiteindelijk is dat wat men noemt het in contact komen met je Satguru, je eigen innerlijke Wijsheid of Waarheid die je door middel van de Yoga als een permanente en onveranderlijke Werkelijkheid  realiseert.

De huidige tijdgeest veroorzaakt bij veel mensen een te drukke agenda waardoor verschillende soorten activiteiten te kort op elkaar worden gepland met als resultaat dat er weinig rust ontstaat om de ervaringen van een bepaalde situatie goed te herkennen en indien nodig ook emotioneel te verwerken. Het gevolg kan zijn dat er een chronische vorm van stress ontstaat die men meestal niet op tijd herkent, met alle gevolgen van dien, het onverwachtse korte lontje is hiervan maar een uitingsvorm.

Inmiddels zijn de gevolgen op langere termijn ook maatschappelijk tastbaar en zichtbaar geworden, polarisatie is hiervan het resultaat. Ook zijn er steeds meer mensen met een gesloten referentiekader die dus in hun eigen bubble willen leven en niet meer kunnen/willen communiceren met andersdenkenden. Bij deze mensen prevaleren meestal de emoties van de lagere natuur en hierover heeft men dan vrijwel geen controle meer.

Een Yoga levenshouding maakt je bewust van het feit dat het wenselijk is om elke activiteit pas te beginnen als de vorige in jezelf tot rust is gekomen. Met andere woorden, zorg dat je mentale en emotionele gesteldheid past bij wat je op een bepaald moment gaat doen; dit voorkomt onnodige verstoring van je innerlijke harmonie.

• De noodzaak van een overgangsperiode op basis van een fysieke indicatie
  Alvorens je met Hatha Yoga kunt beginnen is het belangrijk te controleren of er geen specifieke ontregelingen zijn; hiermee bedoel ik dat het lichaam een normale temperatuur moet hebben, evenals een rustige ademhaling, hartslag, stressniveau en bloeddruk. Ook is het belangrijk dat je je “normaal” voelt, dus niet ziek of extra gespannen en/of vermoeid. Natuurlijk hoef je niet volledig in harmonie te zijn alvorens je begint. Je Hatha Yoga oefeningen helpen je om in evenwicht te komen, het gaat erom dat je niet te veel uit evenwicht bent alvorens je begint.
  
  Er zijn een aantal praktische zaken waar je rekening mee moet houden omdat deze een indicatie kunnen zijn voor een bewuste en aangepaste specifieke “overgangsperiode”, deze zijn onder andere:
  

• Het zonnen: als je langer dan een kwartier in de volle zon bent geweest, mag je nooit direct beginnen met oefenen; wacht minimaal 20 tot 30 minuten, en indien je verbrand bent moet je zeker wachten totdat je geen verhoging meer hebt en de huid weer z’n normale temperatuur heeft en niet langer gespannen aanvoelt. Wel zijn er dan natuurlijke hulpmiddelen, ook binnen de Hatha Yoga, die je bijvoorbeeld kunnen helpen om je temperatuur te verlagen (Sithali).
• De Sauna: als je naar een sauna bent geweest, is het niet raadzaam om binnen 2 à 3 uur te beginnen met een Hatha Yoga programma, met uitzondering van de verschillende ontspanningsoefeningen. Deze zullen juist een bijdrage leveren aan het herstelproces dat het lichaam moet ondergaan na een saunagang. Maar ook als er meer uren zijn verstreken, is het belangrijk dat je niet te belastende oefeningen kiest maar bij voorkeur Hatha Yoga oefeningen uitvoert die het lichaam ondersteunen bij het “schoonmaken” en het weer in evenwicht komen.
  
  De keuze van de juiste oefening wordt mede bepaald door het effect dat de saunagang heeft op je fysieke lichaam en of deze tot een gezonde mate van vermoeidheid heeft geleid, samen met het natuurlijke zweten, de verhoging van je hartslag, de verdieping en versnelling van je ademhaling en de activering van je stofwisseling. Onderzoek daarom altijd of de saunagang een te grote inspanning heeft gevraagd waardoor je te veel je reserves hebt aangesproken. Tevens is het belangrijk om te weten of je de inspanning hebt geleverd vanuit een grote mate van doenerschap en vereenzelviging met de handeling of dat je je bewust was van hetgeen er met je gebeurde.
• Vochtige of koude lucht: deze situatie ontstaat vooral tijdens de herfst- en voorjaarsperiode. Ook hier geldt dat je interne (warmte) reguleringssysteem en je longen tijd nodig hebben om zich aan te passen aan de temperatuur en vochtigheidsgraad van je Yoga ruimte. Verstoor dit proces van aanpassen nooit door het uitvoeren van oefeningen die direct ingrijpen op je energiehuishouding en/of je ademhaling en hierdoor het aanpassingsproces verstoren. Let er dus op dat je pas begint als je lichaamstemperatuur zich heeft genormaliseerd.
• Inspanning: slechts enkele technieken zijn geschikt om direct na een zware fysieke inspanning uit te voeren; belangrijk is dat je bij de keuze van de oefeningen over voldoende kennis beschikt over het effect hiervan en dat je je eigen lichaam goed kent. Bij twijfel moet je zeker je leraar om advies vragen, het kan geen kwaad als je uit algemene interesse wat meer weet over hoe je lichaam functioneert zodat je de effecten van de oefeningen kunt begrijpen. Tegenwoordig hebben mensen kennis over heel veel onderwerpen maar men mist basiskennis over het functioneren van het fysieke lichaam, het denken en het voelen, terwijl deze zaken ons dagelijks welzijn direct bepalen.
  

Afhankelijk van al deze zaken kies je de juiste overgangsoefening. Soms kan dit een extra losmaakoefening zijn of bijvoorbeeld een ontspannende houding waarin je probeert toeschouwer te zijn van de processen die in je uitwerken na het verrichten van een fysieke inspanning. In z’n algemeenheid kun je zeggen dat het toeschouwer zijn vrijwel altijd het belangrijkste uitgangspunt is voor de juiste innerlijke houding. Hier vanuit kan zich ook gemakkelijk de juiste Hatha Yoga oefening aandienen die nodig is om weer in harmonie te komen.

Je kunt het proces van fysieke aanpassing het beste ondersteunen door een regelmatige en vooral natuurlijke ademhaling, waarbij je recht op een stoel zit en je ontspant voorzover dit mogelijk is. Haast je niet en luister goed naar het lichaam dat zelf aangeeft hoeveel tijd het hiervoor nodig heeft. Probeer je af te stemmen op een innerlijke vorm van wijsheid die je zal leiden tijdens deze overgangssituatie. Alles is hier vanuit mogelijk; rustig lopen, een beetje vrij bewegen, een beetje rekken, een aantal keren diep inademen door je neus en met een zucht uitademen door je mond, even (Oom) zingen, dansen, stil zitten op een stoel of bank, enz. Alles echter met mate en steeds luisterend naar de wetmatigheid van het lichaam om zich aan te passen aan de nieuwe situatie waarin je wezenlijke behoeftes, spanningen en verkrampingen worden waargenomen en vervolgens geharmoniseerd door middel van je Hatha Yoga Sadhana programma.

• De noodzaak van een overgangsperiode op basis van een mentale indicatie
  Indien je intensief hebt gewerkt met je hoofd; rekenwerk, planning, organiseren, vergaderen, telefoneren, en misschien zelfs ruzie hebt gemaakt of je te veel hebt ingelaten met gesprekken en gedachtes die niet direct bij jouw leven horen, ook dan heb je tijd nodig voor een overgangsperiode voordat je met je (Hatha) Yoga kunt beginnen. De vereenzelviging met je gedachtes (en je emoties) creëert een van de misleidende “krachten” van Maya om een bepalende invloed op je hele wezen te behouden. Veel mensen geloven namelijk dat ze datgene zijn wat ze denken en voelen en vergeten wie ze werkelijk zijn!
  
  Er bestaat speciale ontspannings- en meditatiemuziek die je in korte tijd in een bepaalde mentale en emotionele staat kan brengen waardoor het denken niet langer dominant is in je bewustzijn. In de loop der jaren hebben we ontdekt dat dit een effectief hulpmiddel kan zijn om je denken en voelen te beïnvloeden en met name tot rust te brengen. Op de Om-Shanti  Nada Yoga 1 en 2 USB-stickjes staan meer dan 400 muziekstukken die je hierbij kunnen helpen.
  
  Het is belangrijk om verschillende vormen van overgangsactiviteiten uit te proberen en te ontdekken wat in jouw leven het beste werkt. Soms kan het zinvol of noodzakelijk zijn om je ervaringen tijdens de overgangsperiode te bespreken met iemand met wie je bijvoorbeeld samenleeft of met wie je de reis naar het Morgenland maakt.
  
  Indien je alleen leeft, dan kun je zoeken naar andere methoden om je denken weer tot rust te brengen. Het is hier niet de plaats om er dieper op in te gaan omdat algemeenheden niet voor iedereen van toepassing zijn. Een persoonlijke vorm kan in het kader van het individuele oefenprogramma gemakkelijk worden samengesteld tijdens de Om-Shanti Yoga Anamnese.
  
  Sommige mensen die zich spiritueel ontwikkelen met behulp van de Yoga en Vedanta filosofie ontdekken in de loop der tijd dat er bepaalde teksten zijn die tot hun Hart spreken, men kan deze dan gebruiken als een hulpmiddel tijdens de overgangsperiode om rust in het denken te vinden.
  
  Als je gevorderd bent op de Yoga weg, kun je deze hulpmiddelen ter voorbereiding achterwege laten, omdat je niet zo verstoord bent geraakt na een dag werken dat je ze nog werkelijk nodig hebt. Je geest is dan altijd in meer of mindere mate bij “God of de Werkelijkheid” gebleven en je hebt je niet vereenzelvigd met het tijdelijke en illusoire dat slechts in de wereld van Maya een noodzakelijke functie heeft.
  
  Vergeet echter niet dat je deze tijdelijke werkelijkheid wel moet respecteren en ook nodig hebt omdat je erin geplaatst bent om tot Zelfrealisatie te komen. Blijf toeschouwer van je mentale activiteiten (en emoties), je zult dan ontdekken dat je je gemakkelijker kunt openstellen voor een zich herstellende verbintenis met “God of de Werkelijkheid” door middel van het uitvoeren van je Sadhana programma in je Yoga kamer. Een meditatieve houding is hierbij aan te bevelen, eventueel voorafgegaan door een speciale ademhalingsoefening.
  
• De noodzaak van een overgangsperiode op basis van een emotionele indicatie
  De kwaliteit van je gevoelsleven, en hiermee doel ik op de mate van harmonie (Sattwa), bepaalt in sterke mate hoe je functioneert in deze wereld. Het tekent bijvoorbeeld de kwaliteit van je relaties en tevens je geestelijke en fysieke gesteldheid, en vooral ook de manier waarop je de wereld en alles wat hierin IS, waarneemt.
  
  Dit aspect van je persoonlijkheid is ook in sterke mate bepalend voor hoe je aan je Yoga oefenprogramma begint. Het bepaalt hoe effectief het Sadhana programma  uitwerkt op thema’s als openheid, ontvankelijkheid, nederigheid, zuiverheid, devotie, verbondenheid, enz. Ontregelingen in je gevoelsleven (disharmonie) veroorzaken meestal onrust en een gebrek aan concentratie waardoor het naar binnen gaan en in harmonie komen niet altijd gemakkelijk zal zijn en je er zelfs door geblokkeerd kunt raken. Het is belangrijk dat je jezelf in een dergelijke situatie niet forceert maar dat je er wel bewust van bent. Daarom is een weloverwogen overgangsperiode behulpzaam tijdens het proces van hernieuwde voorbereiding.
  
  Er zijn vele methodes om je emotioneel te ontladen en te schonen voordat je met je oefeningen begint. Indien de mate van ontregeling niet te extreem is, kun je hiervoor ook allerlei Hatha Yoga technieken gebruiken die je helpen om emotioneel in balans te komen, zodat je met goed gevolg aan je Sadhana kunt beginnen. Vergeet niet dat er speciale oefeningen bestaan die kunnen worden afgestemd op je leven, je situatie en met name op jouw ego en Karma. Deze oefeningen zullen je worden aangereikt tijdens de Yoga Anamnese en het individuele oefenprogramma dat op basis hiervan wordt samengesteld.
  
  Je emoties observeren en deze schriftelijk vastleggen is een adequaat hulpmiddel om gericht te kunnen ingrijpen op dit zo bepalende aspect van je persoonlijkheid. Durf de confrontatie aan te gaan door jezelf emotioneel in kaart te brengen. Er zijn binnen Om-Shanti een aantal hulpmiddelen ontwikkeld die je hierbij kunnen helpen, bijvoorbeeld de overzichtslijsten door middel waarvan je gemakkelijk inzicht krijgt in de “kwaliteit” van je dag. Je kunt hierdoor zien welke “velden” het het meest ontregeld zijn en dus de nodige aandacht vragen. Dit alles helpt je om jezelf beter te leren kennen, hetgeen je nodig hebt om de weg naar Huis met vertrouwen en in harmonie te kunnen gaan.
  
  Tevens zijn er verschillende vormen van creatieve therapie ontwikkeld die je helpen om onverwerkte emoties alsnog onder ogen te zien en te verwerken, met name het tastbaar maken van emoties biedt een houvast voor langere tijd waardoor je kunt blijven werken aan zaken die anders maar voor korte tijd toegankelijk zijn.
  
  Een ander en bijzonder hulpmiddel dat direct ingrijpt op je gemoedsgesteldheid is de toepassing van humor, iets dat spirituele zoekers niet direct verwachten in bijvoorbeeld een Ashram cultuur. Gelukkig maken veel Leraren, Swamis, Yogis, enz. tijdens hun onderricht hier regelmatig gebruik van. Het compenseert ook enigszins de soms ernstige sfeer die ontstaat door de onderwerpen die besproken worden en het helpt om op een ontspannen manier toehoorder te zijn.
• De richting
  Sta, zit en lig tijdens de oefeningen op een vaste plek in de ruimte met het gezicht richting het Oosten of het Noorden. Dit heeft spirituele redenen en heeft ook te maken  met de energiestromen op de aarde. Indien je dit een beetje onnatuurlijk of vreemd overkomt, probeer het dan maar eens zelf uit, dan zul je merken dat als je richting het Zuiden of Westen zit, je misschien meer moeite hebt met concentratie en contemplatie en je af te stemmen tijdens de meditatie over “God of de Werkelijkheid”.
  
  Ook zou je moeten proberen te voorkomen dat je vlak voor een deur of raam zit of richting een deuropening kijkt, want elke keer als je ogen deze doorgang zien, zal je geest zich automatisch bewust worden van de “uitgang” en de wereld die hierachter schuil gaat. Hierdoor kunnen verlangens, zorgen, problemen, relaties, verbindingen, enz. worden geactiveerd. Laat je blik rusten op een lege muur of op een voorwerp op je altaartje, waardoor de geest de neiging krijgt zich naar binnen te richten.
  
  Onthoud waarvoor je in je Yoga kamer of ruimte bent; je wilt naar binnen om in contact te komen met een wezenlijke Werkelijkheid die je alleen maar vindt als je de juiste mentale “richting” kunt aanhouden. Voor een aantal mensen die religieus zijn, vertegenwoordigt het Oosten ook de plaats waar men zijn spirituele Bron vindt. Al in het oude testament staat geschreven dat “de Wijzen uit het Oosten kwamen”; door Moslims worden de dagelijkse gebeden altijd richting het Oosten (Mekka) uitgesproken. Voor de mensen die de Yoga en Vedanta weg volgen geldt dat zij “God of de Werkelijkheid” altijd en overal kunnen ontmoeten.
• De ademhaling
  Een belangrijke factor voor een rustige en vooral harmonieuze uitvoering van de Hatha Yoga is de juiste ademhaling: voor de meeste mensen, zeker tijdens een beginperiode, is het belangrijk dat je inademt door je neus en uitademt door je mond. Zoals bij veel Pranayama oefeningen verandert soms de uitvoering, afhankelijk van je ontwikkeling op dit terrein. Je Yoga leraar zal je hiervoor de juiste aanwijzingen geven, samen met het schriftelijk materiaal waarin je de wetenschappelijke onderbouwing vindt van de eventuele wijzigingen in de uitvoering van deze oefeningen. Je ademt door je neus omdat dit een filter is die ook de lucht voorverwarmt, zodat de longen optimaal kunnen werken.
  
  Adem rustig door tijdens de uitvoering van de meeste Hatha Yoga oefeningen, behalve als dit anders wordt aangegeven. Bij het uitvoeren van de Kriyas wordt de ademhaling gesynchroniseerd met de oefening. Tijdens het uitvoeren van Asanas gelden weer andere instructies, evenals bij het aannemen van Banddhas en Mudras. De juiste ademhaling bij de verschillende Yoga technieken is van groot belang: voor meer instructies zie Werkmap  Hatha Yoga.
  
  Vergeet niet voordat je een oefening uitvoert om altijd eerst even je aandacht op je ademhaling te richten en pas met de oefening te beginnen als deze niet te diep, te onregelmatig of te oppervlakkig, maar volledig vrij en ontspannen vloeit (Saturtha Pranayama). Het regelmatig, evenwichtig en vrij vloeien van de ademhaling is een belangrijke indicatie voor de mate van (ont)spanning.
  
  Het is daarom wenselijk dat je tijdens je Hatha Yoga programma regelmatig controleert of je ademhaling niet is ontregeld, bijvoorbeeld omdat je de oefeningen met te veel “doenerschap” hebt uitgevoerd, iets dat maar al te vaak gebeurt bij mensen hier in het Westen die onder andere lijden aan vormen van chronische of acute stress zonder deze te herkennen. Daarom is een regelmatige observatie (mindfulness) van hoe het is gesteld met de gevolgen van chronische stress, met name in de spierspanning, belangrijk.
  
  Een eventueel gespannen houding is te verklaren uit het feit dat men de beoefening van Hatha Yoga net zo tegemoet treedt als andere activiteiten die men op een dag verricht en die voor de meeste mensen tot (onbewuste) spanningen leiden. Daarom is het bewust ondergaan van je Hatha Yoga Sadhana programma veel meer dan alleen maar het werken aan bepaalde spieren, pezen, banden en gewrichten of het activeren van je energiesysteem. Het vraagt vooral de ontwikkeling van “de Waarnemer, de Toeschouwer”, deze wordt onder andere geactiveerd door het bewaren van je natuurlijke harmonie (Sattwa) tijdens het handelen in de wereld, ongeacht welke activiteit je ook verricht.
• Ontvankelijkheid
  Dit is de belangrijkste voorwaarde om tot een zinvolle en harmonieuze Hatha Yoga beoefening te kunnen komen. Dit aspect zou je altijd de nodige aandacht moeten geven, zowel voor als tijdens je Sadhana. Hierin ligt het uiteindelijk te bereiken doel van de Yoga besloten. Met andere woorden, wil ik me tijdens de oefeningen openstellen voor een andere wezenlijke Werkelijkheid? Dat is de vraag die je beantwoordt door de mate van ontvankelijkheid die je toont tijdens het uitvoeren van je oefeningen.
  
  Het is ook mogelijk dat je de oefening uitvoert zonder gewaar te zijn van hetgeen er zich in je wil openbaren. In dit opzicht lijkt het op hoe mensen meestal bidden: ook hier geldt dat als je wel je vragen, twijfels en behoeftes aan “God of de Werkelijkheid” voorlegt maar niet de tijd neemt om te luisteren naar een respons, er geen dialoog ontstaat maar een monoloog. Dit mechanisme moet je te allen tijde proberen te voorkomen tijdens je dagelijkse leven.
  
  Een levenshouding gebaseerd op de Yoga en Vedanta filosofie kenmerkt zich onder andere door ontvankelijkheid: je stelt je open en luistert, zoekt naar de stem van je Hart die je zal antwoorden, soms direct naar aanleiding van een vraag of een verzoek om kracht en inzicht, maar soms ook gewoon als gevolg van het wegvallen van de blokkades die het onmogelijk maakten om echt te horen en te verstaan. Hiermee doel ik op onverwerkte zaken uit het verleden die het heden nog belasten.
• Geleidelijkheid
  Ga altijd geleidelijk te werk en forceer nooit iets; het grote struikelblok tijdens de beginfase, maar soms ook nog als je al gevorderd bent in de Hatha Yoga, is een te grote mate van inzet ofwel “doenerschap”. Wees echter wel daadkrachtig in je oprechtheid en doorzettingsvermogen, geleidelijkheid helpt je ook om je aandacht gericht te houden op de juiste uitvoering van de oefeningen.
• Subtiliteit
  Een van de meest herkenbare veranderingen die optreden in de persoonlijkheid van iemand die serieus en met overgave de Yoga en Vedanta weg gaat, is de ontwikkeling van bijvoorbeeld ontvankelijkheid, subtiliteit en empathie. Je kunt dit misschien het beste begrijpen als je het tegenovergestelde van dit begrip nader bekijkt en onderzoekt in je eigen leven. Tegenover subtiliteit staan begrippen als grofheid, onverschilligheid, lompheid, onbeleefdheid, gehaastheid, vooroordelen, het gemis van het vermogen om met aandacht te kunnen luisteren naar een ander, enz.
  
  Inmiddels zul je de boodschap wel hebben verstaan; indien je je relatie wilt herstellen met “God of de Werkelijkheid”, is het raadzaam om je subtiliteit verder te ontwikkelen. Dit voorkomt niet alleen dat je minder risico’s loopt tijdens de uitvoering van allerlei Yoga technieken die de nodige subtiliteit vragen, maar ook zal je levenshouding aangenamer zijn voor je omgeving en zul je een andersoortige en meer liefdevolle respons veroorzaken tijdens het contact met mensen en de “wereld”.
  
  Subtiliteit opent vele deuren in je bewustzijn, immers er zijn veel aanwijzingen tijdens het dagelijkse leven die je op de juiste weg kunnen en/of willen houden, deze goed waarnemen is echter alleen mogelijk als je “antenne” hiervoor voldoende is ontwikkeld. Binnen de verschillende vormen van Yoga therapie worden oefeningen gebruikt om dit natuurlijke vermogen te herstellen en verder te ontwikkelen.
• Vermoeidheid
  Zorg dat je niet te vermoeid bent voordat je met de oefeningen begint en voorkom ook dat je vermoeid raakt tijdens de uitvoering. Is dit toch het geval, doe dan eerst een ontspanningsoefening (Savasana). Onderzoek vervolgens of je de oefeningen een, twee of meerdere keren moet doen. Een individueel oefenprogramma moet regelmatig worden aangepast naarmate je meer vaardigheid ontwikkelt, ouder wordt of bepaalde aandoeningen krijgt. Soms kan het zinvol of noodzakelijk zijn om tijdelijk speciale oefeningen te doen die erop gericht zijn om bijvoorbeeld je cardiovasculaire conditie te verbeteren (groet aan de zon), je rug- en buikspieren te versterken en je leniger te maken, waardoor het uitvoeren van bepaalde oefeningen gemakkelijker zal gaan en de kans op blessures aanzienlijk vermindert.
  
  Deze benadering staat enigszins haaks op traditionele opvattingen in India waar men er vanuit gaat dat de Hatha Yoga oefeningen voldoende training geven om de nodige kracht, coördinatie en souplesse te ontwikkelen. De ervaring heeft geleerd dat als men het fysieke lichaam weinig tot niet bewust heeft gebruikt en zijn beperktheid en mogelijkheden niet goed kent, het beter is om specifieke rek- en strekoefeningen te doen voordat men met de Asanas, Kriyas, enz. begint. Hierdoor wordt voorkomen dat men negatieve ervaringen opdoet in relatie tot de Hatha Yoga technieken.

Extra Aandacht

• Ziekte
  Dit is een onderwerp dat we hier helaas niet tot in detail kunnen bespreken omdat hetgeen wel of niet mag/mogelijk is, sterk afhankelijk is van de ziekte of aandoening, de persoon in kwestie en diens omstandigheden. In algemene zin zijn er wel een aantal richtlijnen te geven, zoals:
  

• Bij acute aandoeningen die samengaan met koorts, zwelling en/of een trauma, geldt dat je in eerste instantie elke oefening die aanzet tot activiteit, achterwege moet laten. Dit betekent dat als je een verkoudheid hebt in je hoofd, je geen Kapalbhati of Bhastrika mag doen. Ook is het dan af te raden om bijvoorbeeld een omgekeerde houding of driehoekshouding uit te voeren. Afhankelijk van het feit of er wel of geen koorts is, mag je wel of niet enkele Kriyas of basale Asanas uitvoeren. Kortom, overleg altijd eerst even met je Yoga leraar en/of huisarts: bij twijfel is nader contact tussen je Yoga leraar en je huisarts wenselijk.
• Als je voor langere tijd op bed hebt gelegen is het belangrijk dat je heel rustig aan begint met enkele eenvoudige Yoga houdingen en meestal eerst met enkele Kriyas. Deze geven je weer toegang tot je energie, opdat het herstel zich kan voortzetten en zorgen er ook voor dat het Nadi systeem weer op orde wordt gebracht. Het is dit systeem dat ervoor zorgt dat alle fysieke functies geoptimaliseerd worden. Als de Prana niet goed vloeit zal elk lichaam ziek worden en niet langer zijn functie als voertuig voor de ziel kunnen vervullen. Besteed daarom tijdens een periode van ziekte en/of herstel altijd veel tijd, aandacht en energie aan je ademhaling en aan de Pranayama oefeningen.
  
  Beoefen bij voorkeur Asanas en Kriyas die weinig tot geen fysieke inspanning vragen, houdingen zoals Tadasana (Berghouding), Sukhasana (Gemakkelijke Zithouding) en Savasana (Lijkhouding). Vooral de verschillende ontspanningsoefeningen zijn van groot belang evenals de visualisatieoefeningen, Japa Yoga, contemplatie, meditatie, enz. Kortom er zijn ook tijdens een ziekte of herstelperiode nog vele Yoga technieken die je kunt beoefenen ter ondersteuning. Vergeet echter niet dat er bij een aantal ziektes en/of aandoeningen niet alleen een proces van beproeving plaatsvindt maar soms ook een “boodschap” wordt achtergelaten door “God of de Werkelijkheid” die je slechts in de Stilte zult ontdekken en kunt verstaan. Daarom zou een ziekteperiode ook altijd een periode van bezinning moeten zijn, met name ten aanzien van de in deze tijd zo veel voorkomende overbelasting die vaak tot een burn-out leidt.
  
  Neem daarom altijd voldoende tijd om tot bezinning te komen door over je situatie te contempleren, ook al betreft het een simpele verkoudheid, doe aan zelfonderzoek en verwonder je over hetgeen je zult ontdekken als je voldoende aandacht geeft aan de signalen van het lichaam. Je Hatha Yoga Sadhana programma biedt je unieke mogelijkheden om je bewust te worden van hetgeen er in de verschillende Koshas gaande is. Soms vertelt het fysieke lichaam je iets waarvan je je nog niet bewust bent, daarom zijn de observatie oefeningen zo belangrijk om jezelf goed te leren kennen.
• Als je emotioneel van slag bent geweest is het raadzaam om geleidelijk aan te beginnen, vooral met zithoudingen, ademhalingsoefeningen zoals Brahmari of het zingen van Oom en meditatie. Dit zijn oefeningen die niet direct en te activerend ingrijpen op het hele systeem maar die harmoniserend werken. Want dit is hetgeen je nodig hebt wanneer je emotioneel verstoord bent geraakt en je in een periode van bewust herstel bent gekomen.
  
  Alles hangt af van de feitelijke ontregeling en de persoon in kwestie, diens ego en Karma. Zo zal er een ander oefenprogramma worden samengesteld als je iemand hebt verloren die je dierbaar was en je hierdoor veel verdriet hebt dan wanneer je lange tijd depressief bent geweest omdat je het leven niet begreep of kon accepteren. In de laatstgenoemde situatie kan het bijvoorbeeld juist nodig zijn om oefeningen te doen die je energiesysteem weer activeren en stimuleren, opdat je voldoende vitaliteit hebt om je neerslachtigheid te doorbreken.
  
  Depressie is nog steeds een zelfstandige diagnose binnen de psychiatrie maar het is tegenwoordig ook een onderdeel van een bipolaire stoornis. Hierbij is er meestal sprake van een sterk wisselend gevoel van lusteloosheid, moedeloosheid en zinloosheid tot opgewektheid, overactiviteit, enz., hetgeen er dan op duidt dat er soms ook nog blokkades aanwezig zijn in het energiesysteem. Hierdoor mist men de kracht en de moed om bepaalde gedachtepatronen en gevoelens te herkennen en te doorbreken. Zelfs voor het effectief gebruik maken van psychotherapie moet je bij voorkeur over voldoende energie, motivatie en doorzettingsvermogen beschikken.
  
  Vergeet niet dat bij een emotionele ontregeling of beschadiging “healing” pas kan plaatsvinden als we voldoende zicht krijgen op onze persoonlijkheidsstructuur, onze patronen, mechanismen en reflexen. Meestal is het ook noodzakelijk om antwoorden te vinden op de zingevingsvragen. Veel mensen zijn depressief omdat ze bijvoorbeeld hun verleden niet voldoende hebben verwerkt, ook ervaart men de relatie met “God of de Werkelijkheid” niet als wezenlijk en mist men hierbinnen vooral de wederkerigheid, waardoor men zich eenzaam en verloren voelt. Het egocentrisme samen met het korte lontje waar veel mensen heden ten dage last van hebben, wordt mede bepaald door het fundamentele gebrek aan medemenselijkheid en Liefde in de huidige samenleving. Gelukkig ontmoeten wij nog mensen die een liefdevol en harmonieus medemens (willen) zijn, doordat ze bewust inhoud geven aan hun spirituele verlangens, onder andere door het volgen van de Yoga en Vedanta weg.
  
  De authentieke Yoga therapie kan hier op z’n plaats zijn, niet alleen als ondersteuning bij het overwinnen van een depressie maar vooral om te leren en zo te voorkomen dat het oude patroon weer actief zal worden bij een volgende tegenslag, die we vanuit een spirituele Hatha Yoga optiek liever een beproeving of kans noemen. Uiteraard slaat dit  niet op een klinisch ziektebeeld dat ook gelabeld wordt als depressie, hiervoor moet een andere weg worden bewandeld. Inmiddels zijn er nieuwe en gelukkig effectieve behandelmethodes in ontwikkeling, mede omdat de huidige tijd dit vraagt.
  
  Een belangrijk onderdeel van de authentieke Yoga is het zeer regelmatig in de natuur zijn. Inmiddels is het wandelen met een therapeut ook een behandelingsmethode  geworden voor depressieve klachten. Dit komt doordat je nieuwe indrukken opdoet, nieuwe beelden, geluiden en geuren die in essentie keusloos zijn en de Stilte in zich dragen, de invloed hiervan zul je na enige tijd steeds duidelijker gaan merken en “begrijpen” als je elke dag een wandeling maakt. Tevens is het een ideale manier om levenskracht (Prana) op te doen.
  
  Veel therapieën die het spirituele aspect van het mens-zijn achterwege laten, zijn hierdoor soms slechts een doekje voor het bloeden, met andere woorden ze werken tijdelijk en alleen voor een bepaald aspect van onze problemen. Zelden bieden ze voldoende aanknopingspunten voor transformatie van je leven. Daarom, zorg voor een verantwoorde nieuwe start als je emotioneel ontregeld bent geweest en opnieuw de Yoga beoefening ter hand wilt nemen. Vergeet niet dat ook je openstellen voor “God of de Werkelijkheid” een goede manier is, samen met therapie, om innerlijk weer in harmonie te komen.
  

• Het vasten
  Pas je oefenprogramma altijd aan als je aan het vasten bent, zeker als dit langer dan drie dagen duurt en ook als je een sapkuur doet. Je zou zeer regelmatig kunnen vasten om te voorkomen dat je lichamelijk, geestelijk en emotioneel “vervuilt”. In veel religieuze culturen is het een integraal onderdeel van de spirituele Sadhana. Tijdens het vasten is contemplatie en meditatie veel gemakkelijker dan wanneer je te veel eet en drinkt. Door het vasten gebruikt het lichaam minder energie voor het verteren en opnemen van voedsel, hierdoor kan Shakti  beter vloeien in alle belangrijke energiecentra, de Chakras. Tevens zal het lichaam zichzelf zuiveren en hierdoor herstellen van allerlei met name chronische klachten en kwalen waar je misschien nog geen weet van hebt, omdat ze zich nog niet fysiek hebben gemanifesteerd. Vasten maakt het je ook eenvoudiger om naar binnen te gaan, dus indien dit je probleem is, kun je gaan vasten als “voorbereiding en ondersteuning” van het proces van verstilling, inkeer en verdieping.
• Een nieuwe start
  Als je een tijd lang om welke reden dan ook geen Hatha Yoga hebt beoefend en je begint weer, zorg er dan voor dat je tijdens de eerste weken 's morgens geen intensieve Asanas uitvoert. ‘s Morgens vroeg is je geest helderder en alerter dan 's avonds, tenminste dat zou die moeten zijn. Aan het einde van de dag is het lichaam meestal vermoeid, gestrest en soms hierdoor ook “stijver”, je zou dan een extra inspanning moeten doen om de Hatha Yoga technieken goed te kunnen uitvoeren. Als je echter van nature soepel  bent en er niet te veel inzet (doenerschap) nodig is, dan is het zinvol om ook na een rustperiode 's morgens vroeg gemakkelijke en niet te belastende Asanas, Kriyas en Pranayama oefeningen uit te voeren. Om een verantwoorde keuze te kunnen maken, is het zinvol om dit samen met je leraar te doen in het kader van het bijstellen van je individuele oefenprogramma door middel van de Om-Shanti Yoga Anamnese.
  
  Daarom raad ik je eerst een periode van bewuste herontdekking van je lichaam aan en van alle andere aspecten waarop de Hatha Yoga invloed uitoefent. Misschien dat je na een operatie of een andere ingrijpende gebeurtenis in je leven, bijvoorbeeld een ongeluk, opnieuw moet ontdekken welke oefeningen nu voor jou zinvol zijn; daarom is het bij een nieuwe start wenselijk om via een Yoga Anamnese je oefenprogramma bij te stellen. Elke belangrijke situatie in je leven draagt een boodschap in zich, ook in relatie tot je Karma en de weg naar het Morgenland. Een nieuwe start is pas “nieuw” als je ook oude patronen herkent, los kunt laten en nieuwe innerlijke wegen durft te bewandelen.
  
  Het doorbreken van oude patronen, mechanismen en reflexen is meestal een moeizaam proces en vraagt tijd en energie en een juiste begeleiding. De kans dat je het in je eentje goed kunt volbrengen is zeer gering. Dit sluit aan bij de ervaring die we hiermee hebben opgedaan tijdens de afgelopen 50 jaar. Ondanks dat er vele goede psychotherapeuten zijn, biedt het huidige gezondheidssysteem weinig effectieve mogelijkheden om zelfs de noodzakelijke veranderingen dagelijks te begeleiden en te ondersteunen.
  
  We voelen ons als reizigers op weg naar het Morgenland bevoorrecht door de vele therapeutische mogelijkheden die van nature binnen de authentieke Yoga en Vedanta filosofie, theorie en praktijk aanwezig zijn. Door het verwerken van zaken die ons belasten krijgen we gemakkelijker toegang tot de stem van ons Hart en wordt de oorspronkelijke verbondenheid met “God of de Werkelijkheid” langzaam aan hersteld. Onze benaderingswijze is momenteel nog niet zo gangbaar in Nederland, terwijl de behoefte hieraan steeds groter wordt, mede gezien het feit dat veel mensen op zoek zijn naar antwoorden op de existentiële levensvragen, want zonder deze antwoorden voelt de mens zich verloren en eenzaam.
  
  Daarom is nu de tijd aangebroken dat men ontdekt dat de Yoga en Vedanta filosofie zich feitelijk alleen maar bezighoudt met onderwerpen als “wie ben ik, wat doe ik hier op deze aarde, wat is de zin van mijn bestaan, wat gebeurt er rondom de dood, bestaat de ziel en kunnen we deze kennen, wat is de zin van het lijden, bestaat intuïtie of de stem van je Hart, wat is bewustzijn, wat betekent verlichting (Samadhi), wat betekenen de woorden “God of de Werkelijkheid”. Yoga biedt je alle mogelijkheden om de antwoorden op deze vragen te ontdekken, het is een duizenden jaren oud wetenschappelijk systeem waarbij het begrip toetsing een essentieel onderdeel is.

We wensen u veel (nieuw) inzicht, geluk en bewustwording.

Namens de stichting Om-Shanti

Het referentiekader is een van de belangrijkste psychologische aanduidingsbegrippen die door de beoefening van Yoga en Vedanta regelmatig in beweging worden gebracht, met name omdat hierdoor de inhoud getoetst moet worden op het waarheidsgehalte, en de zuiverheid bepalend is voor het grootste gedeelte van je dagelijkse beslissingen, ervaringen, (voor)oordelen, meningen, inzichten, toekomstverwachtingen, interacties met je medemensen, patronen, reflexen, enz.

De meeste reacties en handelingen komen namelijk tot stand op basis van de aanwezige informatie in je referentiekader, deze kan ontstaan zijn door de invloed van je opvoeding tijdens je jeugd en/of belangrijke gebeurtenissen tijdens de puberteit, of tijdens je studie- of werksituaties, hobby’s (voetballen, schilderen, sporten, enz). Vriendschappen en relaties kunnen ook een sterke invloed hebben op de vorming van je karakter.

Tevens zijn de opgedane ervaringen rondom bepaalde gebeurtenissen maatgevend voor je reactie. Ook je natuurlijke talenten en interesses (karma) bepalen mede hetgeen je aan opvattingen en ideeën hebt ontwikkeld en opgeslagen in je referentiekader, welke de basis vormen van je omgang met het leven en het ontstaan van je innerlijke beleving (emoties).

Denk in dit verband aan de meestal dogmatische opvattingen die binnen vrijwel alle religies bestaan en die je mening over veel onderwerpen hebben bepaald. Daarom zijn veel van je keuzes in eerste instantie meestal onbewust (je reflexen, patronen of mechanismen), maar ook de zogenaamde bewust genomen keuzes, zijn niet in echte vrijheid gemaakt, maar worden bepaald door je geconditioneerde mindset. De neiging tot een bepaalde voorkeursreactie, ook al zijn de omstandigheden veranderd en is je kennis allang achterhaald, waardoor je anders zou “moeten” reageren, is moeilijk te wijzigen. Deze verandering vraagt om een bewuste leefwijze en toegang tot de mogelijkheden/hulpmiddelen om te kunnen veranderen of transformeren en dit vraagt commitment, tijd en energie.

Een duidelijk kenmerk van de authentieke Yoga en Vedanta filosofie is het feit dat ze een wetenschappelijke basis heeft en dat deze is gericht op De Waarheid. De uitgangspunten en praktijk verschillen wel van de gangbare westerse definitie van het begrip wetenschap, want hierbij geldt dat wat we vandaag beschouwen als de “Waarheid”, morgen achterhaald kan zijn. De westerse wetenschap is deterministisch en empirisch van aard en houdt zich vooral bezig met de materiële (tijdelijke) werkelijkheid. Ook de oosterse wetenschap houdt zich al duizenden jaren bezig met deze onderwerpen, maar men zoekt primair naar antwoorden op de zingevingsvragen, die niet alleen maar via het intellect kunnen worden benaderd.

Gelukkig zien we ook in het Westen tekenen dat we nog steeds groeien als bewust levende mensen en ook als mensheid, onze kennis en inzichten worden steeds subtieler en wezenlijker. Dit veroorzaakt echter ook spanning en onzekerheid bij bepaalde mensen, en deze mensen “willen” vooral duidelijkheid en verlangen ernaar dat alles is en blijft zoals het “vroeger” was.

Maar deze wens kan niet of nauwelijks worden vervuld omdat er inmiddels op elk maatschappelijk terrein “noodzakelijke” ontwikkelingen en soms ingrijpende veranderingen aan het ontstaan zijn. We laten mensen nu bijvoorbeeld geen 2 weken op bed liggen na een blindedarm operatie, of mensen met een gebroken been in het gips op bed, enz. Ook weten we inmiddels dat door de klimaatveranderingen we rivieren niet moeten wijzigen in rechte kanalen, omdat het water dan te snel wordt afgevoerd en het land uitdroogt tijdens de “nieuwe” zomers, en daarom zijn we nu bezig om de natuurlijke meanderende beweging van rivieren te herstellen.

Op het spirituele vlak ontstaat er ook meer inzicht, veel mensen hebben niet meer genoeg aan de opvattingen van de kerken of een gedeelte van de achterhaalde (westerse) filosofische ideeën over de zin van ons verblijf als mensen op deze aarde, of over de psyche van de mens, of over de zin van het leven, of wat de hemel of de hel precies inhouden. De antwoorden op de vragen over wie of wat God is, zijn noodzakelijkerwijs aan het veranderen. Steeds meer mensen zien God niet langer als een “Hij”, een man die aan de touwtjes van ieders leven trekt, zonder dat duidelijk wordt waarom dit zo zou zijn. In de oosterse filosofie verwijst “God of de Werkelijkheid” naar een bepaalde staat van het bewustzijn, een onderwerp dat je niet kunt doorgronden via alleen maar een deterministische benadering door het intellect.

Mensen beginnen steeds vaker te beseffen dat veel van de uitspraken die de kerken doen, meestal beeldspraken zijn die een nadere duiding vragen, welke echter  vaak ontbreekt. Het gebrek aan antwoorden rondom al het lijden en de onrechtvaardigheid in deze wereld brengt mensen ertoe om zich opnieuw te oriënteren hoe men elders op de aarde over deze onderwerpen denkt en met name wat het waarheidsgehalte van deze opvattingen is.

Een ander belangrijk thema dat inmiddels ook in beweging is in westerse wetenschappelijke kringen, gaat over het wel of niet bestaan van de Ziel. Andere onderwerpen die nieuwe antwoorden vragen zijn: is er “een leven” na de fysieke dood, bestaat reïncarnatie, kan ik bewust “God of de Werkelijkheid” ervaren en kennen, of kan ik er alleen mee “versmelten” zoals een druppel opgaat in de oceaan.

Het onderwerp referentiekader moet altijd worden bezien in het licht van “veranderingen” en kun je het beste omschrijven via een klassiek cliché namelijk: “de enige zekerheid in dit leven is dat alles altijd wordt beïnvloed door een permanent proces van verandering”. De authentieke Yoga en Vedanta filosofie zijn bij uitstek geschikt om je te ontwikkelen richting de realisatie van “De Waarheid”, omdat ze veranderingen noodzakelijk acht om te kunnen groeien. Hierdoor krijg je ook ervaringen die niet langer tijdelijk zijn en die je innerlijk weten bevestigen en versterken (de stem van je Hart). Het ligt in de aard van de tijdelijke werkelijkheid dat ze vraagt om getransformeerd te worden, omdat anders het lijden niet kan worden overwonnen en het leven als zinloos en onrechtvaardig zal worden ervaren.

Dit betekent dat uiteindelijk ook je wereldse ervaringen zullen blijven veranderen totdat je lagere natuur is getransformeerd. Alle bewegingen in je referentiekader hebben altijd betrekking op de wereldse zaken en je conditioneringspatronen. Je spirituele inzichten zullen echter steeds helderder worden als ze niet meer verstoord worden door je lagere natuur. De Yoga als therapie helpt je om je negatieve of verstorende gedachtes en/of emoties te herkennen, te verwerken en ze uiteindelijk tot je verleden te laten behoren.

De authentieke Yoga en Vedanta filosofie en een dagelijks spiritueel leven dat hierdoor is geïnspireerd, leert ons dat er een lagere en hogere natuur bestaat en dat we door middel van zelfkennis ons kunnen bevrijden van patronen en mechanismen die z’n oorsprong vinden in het referentiekader dat grotendeels ons karakter vormt. Een groot gedeelte van ons lijden ontstaat door de vereenzelviging met de inhoud van ons referentiekader en wordt nog versterkt als we gaan denken dat we alleen maar dit “ego” zijn, want dan zullen we ons automatisch gaan hechten aan wie we denken en voelen te zijn. Het lijden dient echter ook als een hulpmiddel tot bewustwording en samen met de neigingen op basis van ons Karma, zal uiteindelijk het verlangen naar verlossing alleen maar worden gestimuleerd.

Indien je niet weet (of wilt beseffen) dat het grootste gedeelte van je opvattingen en meningen het gevolg zijn van het meestal onbewust kopiëren van andermans uitspraken, die je vervolgens beschouwt als de jouwe en waarmee je je hebt vereenzelvigd, dan kun je maar moeilijk voorkomen dat je deel wordt van het in deze tijdgeest zo aanwezige polarisatieproces. Elke discussie met andersdenkenden roept dan weerstand op en leidt tot spanningen, alsof de ander iets van jou wil afnemen, namelijk je mening over een bepaald onderwerp, hetgeen maar zelden het geval is.

De meeste opvattingen die mensen hanteren zijn aannames en zijn maar zelden het resultaat van een eigen ontwikkelings- en toetsingsproces. De Yoga en Vedanta filosofie vraagt echter dat je zaken niet zomaar aanneemt, maar zelf toetst in jouw leven. Bewust spiritueel leven vraagt dus dat je meer leeft met de Waarheid en dat je niet alleen maar overtuigd bent van een bepaalde (drog)redenering, maar dat ook je intuïtie (de stem van je Hart) je keuzes bevestigt, zodat je in vertrouwen je leven kunt leiden en blijft openstaan voor anders levende en denkende mensen.

Regelmatig afstand nemen van “je waarheid” en ontdekken dat het ontmoeten van andersdenkenden beide partijen zal verrijken is van groot belang. Veel uitingen op de social media zijn slechts een teken van “gehoord” willen worden, als een kenmerk van mensen die vooral bestaan via het hebben van een mening, waarmee men zich heeft geïdentificeerd. Dit staat nog los van het feit of de mening waar is of niet, het gaat erom dat je er niet aan mag komen.

Yoga leert je te ontdekken dat je zoveel meer bent dan een geconditioneerd ego, je bent ten diepste een Ziel die vele reizen maakt in een fysiek lichaam. Een leven als  een spiritueel mens zul je uiteindelijk ervaren als een leerschool en een mogelijkheid om tot verlossing van de cyclus van leven - dood - wedergeboorte te komen. Daarom is het belangrijk dat je tracht je niet langer te identificeren en te hechten aan je ego en al de patronen, reflexen en mechanismen.

Yoga ontkent de lagere natuur niet; in het wereldse leven kun je namelijk een glimp opvangen van het echte geluk dat niet tijdelijk en niet afhankelijk is van bepaalde omstandigheden. Het steeds meer in harmonie leven helpt je om je karmische verplichtingen bewust te vervullen. Door de beoefening van Yoga en de studie van de Vedanta filosofie transformeer en overstijg je de lagere natuur en openbaart zich iets dat tijdloos is, namelijk je Zelf, je Ziel, de stem van je Hart, de Bron, “God of de Werkelijkheid”, enz. Het accepteren van deze wetmatigheid geeft rust en zin aan je (wereldse) leven en doet je inzien dat je hier op deze aarde maar heel moeilijk het geluk en de tevredenheid permanent kunt realiseren, Yoga biedt je echter wel de best mogelijke kans om hier steeds dichterbij te komen

We wensen u veel (nieuw) inzicht, geluk en bewustwording.

Namens de stichting Om-Shanti

Spiritualiteit in de breedste zin van het woord is een begrip waar vrijwel iedereen, met name in het Westen, een eigen invulling aan geeft en deze is dan mede afhankelijk van de scholing, levenservaring, kennis, religieuze traditie, iemands spirituele verlangens. Onderwerpen, thema’s en vragen die hierbij nader worden onderzocht, bestudeerd, en waar mogelijk ontwikkeld in het karakter, zijn onder andere:

• Bestaat de Waarheid.
  
• Hoe ontstaat compassie.
  
• Kun je het lijden overwinnen.
  
• Waar is de bron van de Liefde.
  
• Ken je het begrip toeschouwer.
  
• Wat betekent werkelijk vergeven.
  
• Geloof je in het proces van Zelfrealisatie.
  
• Hoe ontwikkel je altruïsme in je karakter.
  
• Ervaar je weleens het wonder van inspiratie.
  
• Wat betekent het begrip gelukkig zijn voor jou.
  
• Wat is de oorsprong en/of de essentie van de ziel.
  
• Bestaat God en wat bedoel je er dan precies mee.
  
• Ken je het verschil tussen intuïtie en de stem van je Hart.
  
• Is alles in het leven toeval of voorbestemd en hoe weet je dit.
  
• Ken je de inhoud van je referentiekader en wat vind je hiervan.
  
• Weet je waardoor er zoveel lijden en onrechtvaardigheid in deze wereld is.
  
• Heb je al een evenwicht gevonden tussen je spirituele en persoonlijke groei.
  
• Voel je je verbonden met je medemensen of met het geheel van de schepping.
  
• Ken je je neigingen, gewoontes, patronen en reflexen en ben je hier tevreden over.
  
• Wat is het belang van subtiliteit en ontvankelijkheid voor je spirituele en persoonlijke ontwikkeling.

Voor de meeste mensen die zich verbonden voelen met de Yoga en Vedanta filosofie van Om-Shanti is het vooral een zoektocht naar de antwoorden op de existentiële levensvragen en alle vormen van scholing en training staan dan ook in dit teken. De weg die men hiervoor moet gaan zal zich niet afkeren van het wereldse leven en dus ook niet van het lijden, zoals dat soms wel wordt gepredikt. Ons inziens moeten we ook binnen deze tijdelijke en subjectieve werkelijkheid datgene doen wat harmonie, vrede en geluk brengt voor iedereen. Het wereldse leven omvat echter zoveel momenten van ontreddering, onrechtvaardigheid, ontbering, verdriet, enz. dus het lijden, dat we mede daarom de spirituele essentie van de Yoga en Vedanta filosofie zouden moeten realiseren zodat we een werkelijk stabiel, zinvol, harmonieus en gelukkig (werelds) leven kunnen leiden en in staat zijn om een medemens te helpen.

Soms weten mensen heel goed wat ze zoeken in dit leven en men weet dan ook welke weg hiervoor moet worden gegaan, andere mensen staan nog aan het begin van hun spirituele en persoonlijke oriëntatie. We trachten iedereen te helpen met het vinden van hun Swadharma en tijdens het gaan van de weg zal men zeker regelmatig vallen en hopelijk ook weer (willen) opstaan. Wij zijn er dan voor hen als medereizigers die vanuit compassie zullen reageren.

De meeste mensen die actief zijn binnen Om-Shanti hebben gekozen voor een of meerdere vormen van de authentieke Yoga en Vedanta traditie, maar ook hierbinnen zijn er nog vele mogelijkheden qua dagelijkse invulling. Hierdoor zijn er verschillende Sadhana programma’s ontstaan, die we regelmatig met elkaar delen, waardoor er een soms noodzakelijke of spontane heroriëntatie plaatsvindt ten aanzien van de invulling van een Sadhana programma, hetgeen aantoont dat iemands spirituele ontwikkeling altijd een dynamisch proces is. Vrijwel iedereen die betrokken is bij Om-Shanti doet aan Karma Yoga waardoor we dagelijks nog veel kunnen betekenen voor de wereld.

Sadhana betekent onder andere een bewust samengesteld dagelijks spiritueel leefprogramma dat meestal bestaat uit een aantal Hatha-Yoga oefeningen (binnen Om-Shanti zijn deze gekozen op basis van de Om-Shanti Yoga Anamnese), de studie van de Yamas en Niyamas, dit zijn de eerste treden van het Achtvoudig Pad van de Yoga Sutras van Maharshi Patanjali en bevatten belangrijke aanwijzingen over hoe we ons kunnen gedragen op het ethische vlak, voor ons zelf maar ook ten aanzien van ons functioneren binnen een samenleving. Verder bestuderen en beoefenen we verschillende vormen van ontspanning en meditatie en onderzoeken we wat de essentie is van de klassieke geschriften, (Vedas, Samhitas, Upanishads, Puranas, Smriti, Srutis, Bhagavad Gita, Mahabharata, Ramayana, Brahmanas, Yogabija, enz.) welke meestal van commentaar zijn voorzien en in een westerse context zijn geplaatst om ze goed te kunnen begrijpen en te kunnen integreren in je dagelijks leven.

Een Sadhana bevat ook een leefschema, met onder andere suggesties voor de tijden van het eten en drinken, slapen, hobby’s, tijd voor relaties, familie, kennissen en vrienden en natuurlijk ruimte voor spontane en sociale activiteiten, wandelen en contact met de natuur, kunst en cultuur waarbij muziek een belangrijke plaats inneemt, het volgen en ontwikkelen van je Swadharma of eigenheid (het ontwikkelen van je natuurlijke talenten en vaardigheden binnen bijvoorbeeld je beroep). Het zijn allemaal richtlijnen die je, mede afhankelijk van je verlangens en spirituele ontwikkeling, een plaats kunt geven in je dagelijkse Sadhana programma.

De meeste van de oorspronkelijke teksten over de Yoga en Vedanta filosofie zijn niet eenvoudig te vertalen in het Nederlands omdat ze begrippen bevatten die meer dan een woordvertaling vragen en die in onze cultuur niet of nauwelijks bestaan. Wil je je er echt in verdiepen dan moet je er voldoende tijd en energie aan besteden, het liefst samen met iemand die je helpt ze werkelijk te begrijpen en de essentie te vertalen naar je eigen leven. Je moet ze vooral zien als een uitdaging en niet als een toetsing of je wel of niet “goed” leeft en of je niet “zondig” bent, want dat is een woord dat niet gekend is binnen deze tradities.

De Yamas en Nyamas bevatten minimaal 20 aanwijzingen, afhankelijk van de traditie waarbinnen ze worden gehanteerd, te weten: 10 Yamas, in het Sanskrit zijn dit: Ahimsa, Satya, Asteya, Brahmacharya, Kshama, Dhriti, Daya, Arjava, Mithara en Saucha en 10 Niyamas, te weten: Hri, Santosha, Dana, Astikya, Ishvarapujana, Siddhanta, Mati, Vrata, Japa, en Tapas.

Door de studie van deze richtlijnen kun je ontdekken hoe je zelf in het leven staat en of er aanwijzingen zijn die je wel of niet aanspreken. In veel culturen op de wereld vind je nog steeds een aantal van deze richtlijnen terug, want ze zijn bedoeld om je te helpen in harmonie te komen en te blijven. Het brengt “plezier” in je leven en respect voor alles dat leeft, zodat je een “zinvolle” reis kunt maken door dit leven. In onze bibliotheek vind je tientallen boeken over de Yoga Sutras van Patanjali, die je de nodige informatie geven als je er meer over wilt weten.

De hierna volgende teksten kunnen worden gebruikt als hulpmiddel voor reflectie en om bijvoorbeeld een (groeps)gesprek te kunnen voeren over de essentie van iemands spirituele opvattingen, twijfels en (on)bewuste keuzes, zodat er ook meer zicht ontstaat op het karakter en de eventueel diepere spirituele verlangens. Tevens ontstaat er zicht op eigenschappen en/of onverwerkte of verdrongen zaken die een belemmering vormen voor iemands ontwikkeling. De thema’s die besproken worden zijn verbonden met begrippen als zelfkennis, vertrouwen, ontvankelijkheid, subtiliteit, groei, eerlijkheid en de ontwikkeling van ons ego, omdat je spirituele verlangens en ambities in eerste instantie binnen je karakter moeten worden onderkend en gerealiseerd.

Het zijn vragen en opmerkingen die hopelijk tot nadenken stemmen, waardoor je jezelf en je medemensen beter leert kennen, want uiteindelijk is iedereen op weg naar Huis. Misschien dat het vragen zijn waar je nog nooit echt bij stil hebt gestaan, omdat je vermoedde dat er toch geen antwoorden zijn, maar dat is onjuist. Het is altijd de moeite waard om je eens (opnieuw) te verdiepen in deze aspecten van het leven. Je zult dan verbaasd zijn hoe ook het zicht op je persoonlijk leven zal veranderen, tevens zullen je medemensen veel herkenbaarder worden in wie men werkelijk is, en zul je ontdekken dat we uiteindelijk niet zoveel verschillen van elkaar als je nu misschien denkt.

De ervaring van de afgelopen 50 jaar heeft me geleerd dat je niet alle vragen in een keer moet gaan lezen en ze ook niet direct moet trachten te beantwoorden. Reflectie en bezinning betekent vooral dat je ermee bezig moet zijn, en niet direct gericht moet zijn op een duidelijk antwoord. Daarom is het zinvol als je maar een vraag per keer neemt en tracht deze te beantwoorden en daar op verschillende momenten over reflecteert of contempleert (dhyana) hetgeen veel meer is dan alleen maar op zoek te zijn naar een direct en vooral rationeel antwoord, de werkelijkheid laat zich niet zomaar duiden, je moet ze vooral leren te ervaren.

De existentiële vragen des levens kennen ook antwoorden die ons voorbij het “denken” trachten te brengen. Probeer daarom te ontdekken welke verschillende antwoorden (in-gevingen) er in je opkomen en of er vermoedens ontstaan. Wat zegt bijvoorbeeld je gevoel of je intuïtie en welke inspiratie ontstaat er door te contempleren over een bepaalde vraag. Het gaat dus om een proces dat tijd vraagt en het vertrouwen dat verdieping vanzelf ontstaat als je de vragen maar aandacht blijft geven.

Loop je vast bij deze zoektocht, praat er dan eens met vrienden of kennissen over, of neem anders, het liefst schriftelijk, contact op met het secretariaat van Om-Shanti, wij zullen je dan zeker antwoorden en misschien worden je vragen dan alsnog duidelijk.

Je zou de antwoorden die nu voor jou relevant zijn kunnen opschrijven en je zult dan ontdekken dat je in de loop der tijd soms andere antwoorden vindt op dezelfde vragen. Dit is meestal een teken van persoonlijke groei en spirituele ontwikkeling. Door aandacht te geven aan deze onderwerpen en door het vernieuwde inzicht wat hierdoor zeker zal ontstaan, verandert ook je dagelijks leven en zul je minder snel een (voor)oordeel hebben over alles en iedereen, zul je minder gestrest en onzeker zijn en besef je gemakkelijker en wezenlijker dat we allemaal hetzelfde zoeken namelijk een stabiele en niet-kwetsbare vorm van geluk en een groeiend besef van dat jouw leven werkelijk zinvol is. Daarom is een echte ontmoeting van Hart tot Hart zo heilzaam, en helpt het je om misverstanden te voorkomen of definitief uit de weg te ruimen.

Ieder mens zoekt uiteindelijk innerlijke rust, harmonie, geluk, tevredenheid, dankbaarheid, vertrouwen, herkenning, zicht op het Morgenland, enz., maar we raken zo gemakkelijk gevangen in bijvoorbeeld de te grote hoeveelheid aan meestal negatieve informatie die tegenwoordig over ons heen komt, waardoor we ons denken en emoties en uiteindelijk ons handelen niet meer werkelijk onder controle hebben. Het excuus van “ja maar, het komt door dit of dat”, wordt te vaak gebruikt om de omstandigheden te willen veranderen vanuit het idee dat dit zou kunnen en onze problemen hierdoor worden opgelost. We trachten altijd meer controle te krijgen over het leven en als dit niet lukt dan worden we teruggeworpen op wie en wat we nu zijn geworden en dan voelen we ons gestrest, ongelukkig, soms verward, angstig, boos, onzeker, enz., in ieder geval niet gelukkig en uit balans.

Daarom blijft het zinvol en eigenlijk noodzakelijk om te ontdekken dat er een innerlijke vorm van tevredenheid, harmonie en geluk bestaat welke niet gekoppeld is aan de door ons bepaalde omstandigheden. Echte vrijheid kenmerkt zich vooral doordat we te allen tijde onze innerlijke belevingswereld in zuiverheid en met gemak kunnen bewaren en ons niet langer automatisch identificeren met gedachtes en emoties die gerelateerd zijn aan de omstandigheden.

Dit uitgangspunt is één van de doelen van de Om-Shanti Yoga en Vedanta filosofie die we bereiken als we ons leven meer richten naar een innerlijk spiritueel besef over het doel van dit leven en wie we ten diepste zijn. In de loop der tijd zul je merken dat we er dan ook echt kunnen zijn als een medemens ernstig van slag is, omdat men bijvoorbeeld gevangen is geraakt in het verlies van controle over het leven, ziekte, de dood, verraad, verlies van huis en haard, enz.

Indien we het proces van actie/reactie kunnen doorbreken, dan zijn we in staat om veel beter waar te nemen wat we wel of niet moeten doen in een bepaalde situatie. Hierdoor houden we overzicht en worden we niet langer primair bepaald door de vaak op hol geslagen emoties. Natuurlijk gaat dit niet van de ene op de andere dag, het vraagt tijd, oefening, training en vooral vertrouwen en volharding, maar het zal je uiteindelijk zeker lukken. Vergeet niet dat je een goede Leraar nodig hebt die je helpt met onder andere de wetmatigheden van de geest en hoe deze te doorgronden en waar nodig patronen te doorbreken waardoor je niet hoeft terug te vallen op verkeerde behoeftes en gewoontes.

De ontwikkeling van je spirituele dimensie verlost je van bepaalde vormen van het lijden en blijft je een gevoel geven dat je leven ondanks alles toch zinvol is. Hoe paradoxaal dit misschien ook mag klinken, het is echter ook mijn eigen ervaring.

Want ondanks alle mankementen van het fysieke lichaam, (hartfalen na een zware hartoperatie, diabetes die niet goed instelbaar is ondanks het gebruik van insuline, het rechter oog dat nog maar beperkt zicht geeft, twee heupen die vervangen zijn als gevolg van de ziekte van Kahler (een vorm van botkanker), het vrijwel niet meer kunnen lopen, een chronische behandeling met chemo, enz.) vind ik het leven nog steeds zeer de moeite waard en ben ik dankbaar voor wat er nog wel allemaal is en wat ik nog wel kan. Uiteindelijk word ik vooral gedragen door de ervaring en het besef dat ik niet dit lichaam ben en de fysieke dood in mijn situatie zeker ook een verlossing zal betekenen. De dood is voor mij zeker niet het einde maar slechts een nieuw begin. Het is mede door intensieve meditatie dat we een voorschouw kunnen krijgen van het “Morgenland”, waarnaar we allemaal uiteindelijk op weg zijn.

Dit besef is niet zomaar een blind geloof, geboren uit wanhoop, zoals sommige mensen dit graag willen duiden. Het is in de loop der jaren ontstaan en steeds sterker geworden tijdens de ontmoetingen met mensen van Hart tot Hart, vroeger vooral in India. Hier ontmoette ik mensen die werkzaam waren op de universiteiten en onderzoekcentra en leefden in de authentieke Ashrams in de jaren 70, 80 en 90 van de vorige eeuw.

Inmiddels groeit dit besef ook bij wetenschappers en spiritueel levende mensen in het Westen. Uiteraard heeft ook de studie van de authentieke Yoga en Vedanta geschriften hieraan bijgedragen mede omdat er nog steeds nieuwe vertalingen van dit materiaal verschijnen in het Engels. Hierdoor staan steeds meer wetenschappers niet langer sceptisch tegenover het idee van de Ziel, Karma en Reïncarnatie, enz. en verandert automatisch het perspectief hoe je het leven waarneemt en wordt het duidelijk wat bijvoorbeeld het doel is van je verblijf hier op aarde.

Door de langdurige en intensieve stervensbegeleiding heb ik gezien en ervaren dat mensen heel anders sterven als de dood niet het einde van alles voor hen betekent, maar ons leidt naar een nieuwe vorm van verder leven of beter gezegd een subtielere vorm van Zijn.

Ontdek

Je Hart is niet de plaats van emoties. Het is de zetel
van de universele Goddelijke Liefde, die vorm krijgt
als compassie tijdens je omgang met alles dat leeft.

108  Zingevingsvragen voor reflectie

1. Wat is het ergste dat je kan overkomen in dit leven, toch niet de dood, want die wacht rustig op iedereen?
2. Wat betekent de fysieke dood voor jou, het einde van alles of blijft er toch nog “iets” bestaan en wat is dit dan?
   
3. Gebruik je de Yoga-oefeningen en de Vedanta filosofie om tot rust te komen en te ontstressen? Zou je niet willen leren hoe je kunt voorkomen dat je gestrest raakt en wat de onderliggende mechanismen en wetmatigheden zijn?
4. Weet je waarom je denkt wat je denkt en heb je hier voldoende controle over?
5. Denk je nog steeds dat er geen antwoorden zijn op de existentiële levensvragen en waar is dit op gebaseerd, de mensheid evolueert toch nog steeds qua inzicht en kennis, of niet?
   
6. Weet je dat er meer dan 20 duizend jaar geleden in andere culturen al antwoorden zijn gevonden op de wezenlijke levensvragen, die ook de westerse wetenschap opnieuw begint te onderzoeken en waarvan men de waarde nu pas begint te onderkennen?
7. Ben je bang voor de fysieke dood, waarom is dit zo, heb je er soms zelf ervaring mee of in relatie tot anderen?
8. Ben je al een wijzer mens geworden door de problemen die je hebt ondervonden op je levensweg, of heb je er nog niet van kunnen leren?
9. Herken je de noodzaak tot veranderingen in je leven sinds je meer aan je Yoga Sadhana doet, en wat zijn de onderwerpen?
10. Ben je (te) snel emotioneel ontregeld en weet je waardoor dit komt, zoek je er hulp voor om dit op te lossen en zo nee, waarom niet?
11. Ken je het belang van de Yamas en Niyamas uit de Yoga Sutras van Patanjali en de Vedas (Upanishads) en weet je dat deze aanwijzingen bevatten ten aanzien van begrippen als moraliteit en ethiek?
12. Welke karaktereigenschappen, gewoontes en/of reflexen zou je willen wijzigen om meer tevreden en meer in harmonie te kunnen zijn en wat belemmert je om dit te realiseren?
13. Gebruik je een Sadhana programma als leidraad voor je spirituele ontwikkeling?
14. Is er een spirituele Leraar in je leven die je begeleidt met de realisatie van de essentie van je Sadhana programma?
    
15. Ervaar je wel eens dat je ten diepste een Ziel bent, of slechts een tijdelijk ego?
16. Heb je naast persoonlijke ambities en dus de vervulling van je Swadharma ook nog spirituele verlangens en wat zijn deze dan, en wat doe je hiermee?
17. Heb je een neiging tot inertie (Tamas in Yoga termen) en geef je er gemakkelijk aan toe, en vraag je je dan af wat het je uiteindelijk brengt, waarschijnlijk alleen maar een kort moment van “tevredenheid”, en weinig toekomst perspectief, zou je dit niet willen veranderen?
18. Heb je een goed zicht op de verstorende invloed van de tijdgeest ten aanzien van je innerlijke harmonie, tevredenheid en het vertrouwen in de toekomst?
19. Ken je het onderscheid tussen je mind (je intellect), je emoties, je intuïtie en de stem van je Hart en besef je dat de meeste problemen en twijfels die er zijn in je leven en gaan over hoe je moet (juist) handelen, voortkomen uit een gebrek aan een duidelijk antwoord op deze vraag?
20. Ben je gelukkig en tevreden met je huidige leven, zo ja, onthoud dan waardoor dit volgens jou is gekomen, zo nee, weet je dan waarom niet?
21. Denk je dat je veel gelukkiger wordt als je meer controle hebt over het gedrag van anderen en accepteer je dan ook dat andere mensen meer controle mogen hebben over jouw leven?
22. Weet je waardoor of waarom je voelt wat je voelt en zijn deze gevoelens waarheidsgetrouw en daardoor betrouwbaar?
23. Ervaar je het leven (al) als een leerschool en wat heb je tot nu toe vooral geleerd?
24. Wat vind je het moeilijkste onderwerp in je huidige leven?
25. Weet je wat er allemaal nog in de doos van Pandora (je onderbewustzijn) zit en om aandacht vraagt en zou je dit willen ontdekken en indien mogelijk en noodzakelijk definitief verwerken zodat ze je niet meer belasten in het hier en nu?
26. Beheers je je denken al enigszins en wat doe je eraan als gedachtes toch maar blijven komen en je tevens bepalen?
27. Waar verlang je het meeste naar in dit leven, is het materieel of spiritueel van aard?
28. Wat mis je het meeste in je huidige leven en wat doe je eraan om dit op te lossen?
29. Waar ben je het meest tevreden over in je leven?
30. Speelt religie (nog) een belangrijke rol in je leven, en zo ja ten aanzien van welke onderwerpen?
    
31. Heeft je leven een duidelijk doel, dus weet je waarom je leeft?
32. Is een (jouw) werelds leven zinvol en/of noodzakelijk om jeZelf te realiseren?
33. Ben je geïnspireerd door iemand, een beweging of een boek om je te verdiepen in spiritualiteit en dit een integraal onderdeel te laten zijn van je leven?
34. Wat vind je het moeilijkst van de “ethische” uitgangspunten van de Yoga (Yamas en Niyamas)?
35. Denk je dat meer bezit, dus materialisme, je werkelijk gelukkig zal maken?
36. Is er een verschil tussen je intenties en je feitelijke handelen en hoe komt dit?
37. Hoe kijk je terug op je leven en met name op je jeugd, welke onderwerpen springen er dan uit en wat is je conclusie?
38. Zou je plotseling willen sterven of via een ziekteproces dat je tijd geeft?
39. Hoe denk je dat je overkomt bij mensen en heb je dit weleens getoetst?
40. Weet je waarom er zoveel armoede, ontbering, oorlog, onrechtvaardigheid, enz. (het lijden) bestaat in dit leven en weet je ook waardoor dit zo is?
41. Bestaat er een duidelijke relatie tussen spiritualiteit en de huidige (westerse) wetenschap, zo ja welke is dit dan?
42. Weet je hoe je je innerlijke harmonie en “vrede” kunt bewaren in je denken en voelen, ondanks negatieve omstandigheden?
43. Ken je de waarde en de vreugde van het leven in het NU?
44. Denk je dat alle religies tot dezelfde God bidden en uiteindelijk leiden?
45. Wat betekent het begrip God voor jou en hoe kom je aan deze opvatting?
46. Heb je wel eens gehoord of gelezen wat de Yoga en Vedanta filosofie verstaat onder het woord God en wat zijn jouw gedachten hierover?
47. Als je gelovig bent, bijvoorbeeld een Christen, weet je dan hoe de hemel en de hel eruit zien en wat je daar moet doen?
48. Denk je dat jouw individueel leven en handelen van wezenlijk belang is voor het welzijn van de wereld?
49. Maak je een onderscheid tussen de essentie van de mens en zijn handelen of is men dat wat men doet?
    
50. Weet je dat de mens meestal niet een “eenduidig” wezen is, maar een samenstelling van verschillende “persoonlijkheden” die gezamenlijk zijn “wezen” vormen?
51. Zou je je spirituele ontwikkeling en ervaringen willen delen met medereizigers?
52. Bid je wel eens, en waarvoor of waarom, of voor wie of voor wat, en werkt dit?
53. Vind je het moeilijk als er bij je vrienden of familie geen enkele vorm van spiritualiteit aanwezig is in hun leven, geef eens een voorbeeld hoe je dit merkt en wat het met je doet?
54. Ken je de begrippen “Verlichting”, “Zelfrealisatie” of “Samadhi” en wat betekenen deze woorden voor jou en hoe kom je aan deze informatie?
55. Wat versta je onder een spiritueel leven leiden en doe je dit ook?
56. Ben je regelmatig echt Stil en wat brengt de Stilte je dan?
57. Herken je de invloed van de tijdgeest in je leven, bijvoorbeeld de gehechtheid aan het materialisme als de voorwaarde tot geluk, een overdaad aan prikkels en informatie, het hebben van een mening over alles en iedereen, enz., wat doe je eraan om dit te matigen en goed te reguleren?
58. Vind je het moeilijk om echt eerlijk te zijn, zo ja, waarom is dit zo, en probeer je het ondanks je twijfels of bezwaren toch wel te realiseren?
59. Heb je een duidelijk idee over wanneer je genoeg geld hebt om gelukkig en tevreden te kunnen zijn, en leidt dit er vervolgens toe dat je ook niet meer wilt verkrijgen of is je geluk toch afhankelijk van het idee “meer is beter”?
60. Kun je omgaan met afwijzing, discriminatie, leugens, verraad, enz., wat doet dit met je en hoe benader je deze zaken?
61. Zijn er spirituele geschriften die je hebt gelezen en die je nog steeds tot steun en inspiratie zijn en welke zijn dit en zou je ze ook andere mensen aanraden?
62. Als je zorgen of problemen hebt, wat doe je dan als eerste?
63. Weet je wat de oorspronkelijke spirituele bedoeling is van meditatie en beoefen je deze dan ook regelmatig om het doel te realiseren?
64. Zijn er gebeurtenissen of specifieke handelingen waar je nog steeds spijt van hebt en denk je dat deze situaties je zullen blijven belasten of mag en kun je het ook achter je laten en hoe doe je dat dan?
65. Vind je dat je persoonlijkheid positief is beïnvloed door je spirituele activiteiten en zo ja op welke terreinen en ten aanzien van welke onderwerpen?
    
66. Weet je dat de Yoga en Vedanta filosofie géén religie is, maar een wetenschap die zich bezighoudt met de spirituele ontwikkeling van de mens en dat deze tienduizenden jaren ouder is dan de nu bekende religies in het Westen?
67. Wat versta je onder de woorden “ik wil gelukkig zijn” en ben je dit nu, zo nee waarom dan niet?
68. Heb je moeite om niet te liegen, te bedriegen, te stelen, enz. zo ja waarom is dit dan zo moeilijk voor je en wat doe je eraan?
69. Ervaar je een verschil in betrokkenheid bij het lijden van mensen bijvoorbeeld als ze leven buiten Europa, en zo ja, weet je waarom dit zo is, zijn we niet allemaal broeders en zusters van elkaar?
70. Zou je fysiek onsterfelijk willen zijn, zo ja waarom en wat stel je je hierbij voor?
71. Wat zou je niet spiritueel levende mensen willen zeggen over jouw innerlijke werkelijkheid, zonder dat je een (Yoga of Vedanta) missionaris wordt?
72. Wat zou er na je fysieke dood van je gedachtegoed bewaard moeten blijven, kortom  hoe wil je herinnerd worden door je dierbaren?
73. Heb je (te) snel een oordeel over mensen en situaties, waardoor gebeurt dit en zou je dit niet willen veranderen?
74. Heb je nog steeds het gevoel dat je persoonlijkheid, je ego zich ontwikkelt, zo ja waar merk je dit dan het meeste aan?
75. Voel je weerstand naar mensen die totaal anders in het leven staan en zou je dit willen verminderen en zo nee waarom niet?
76. Bestaat de vrije wil voor jou, zo ja in welk opzicht, en zo nee waarom niet?
77. Wat betekenen de woorden “onbaatzuchtige Liefde” voor jou, ervaar je dit wel eens in jezelf of in contact met een ander?
78. Wat hebben tegenslagen, teleurstellingen, beproevingen, enz., in het leven je geleerd of ontstond er alleen maar pijn, verdriet, angst, dus lijden?
79. Wat versta je onder het begrip spiritualiteit?
80. Ken je ook “negatieve” gevolgen van een spiritueel leven?
81. Zou je verlicht willen zijn, zo ja waarom, wat betekent dit begrip voor jou?
82. Heeft de Ziel een vaste verblijfplaats in het fysieke lichaam?
    
83. Wat is het verschil tussen religie en spiritualiteit?
84. Staat je toekomst vast of kun je deze nog wijzigen en hoe doe je dit dan?
85. Is de Ziel onsterfelijk van aard, of kan deze ook ophouden te bestaan, waar verblijft deze als je lichaam is gestorven en hoe kom je aan deze informatie?
86. Geloof je in Karma en reïncarnatie en wat vind je ervan?
87. Vind je het moeilijk om anderen iets te vergeven en weet je waarom dit zo is?
88. Ken je oefeningen waardoor je subtiliteit ontwikkelt, en zo nee, wil je ze dan leren?
89. Ken je de Hatha-Yoga oefening Yoga Nidra (de Yoga slaap), het “Zijn” zonder een lichamelijk besef te hebben, terwijl je geestelijk wel helder en ontvankelijk bent en ken je de oefening Antar Mouna, het bewust ervaren van je innerlijke Stilte?
90. Wat heb je een ander te bieden als het om rouwverwerking gaat?
91. Wil je aanwezig zijn bij iemand die stervende is, zo ja wat heb je de ander dan te bieden en zo nee waarom niet?
92. Ben je gevoelig voor iemands “uitstraling”, vind je deze eigenschap prettig of niet?
93. Ken je het verschil tussen de authentieke Yoga meditatie, en onderwerpen als concentratie, visualisatie, affirmatie, mindfulness, enz.?
94. Ken je oefeningen die je helpen om overgave, ontvankelijkheid en subtiliteit te ontwikkelen, zou je ze willen leren?
95. Weet je dat stress niet alleen je fysieke lichaam ontregelt, maar vooral ook je denken vertroebelt en dus onbetrouwbaarder maakt?
96. Weet je dat stress niet alleen je denken vertroebelt maar ook je emoties minder beheersbaar en onzuiver maakt?
97. Heb je wel eens ervaren dat echte Liefde alle pijn, angst enz., teniet kan doen en je nooit kwetsbaar maakt?
98. Besef je dat je Godsbeeld meestal heel bepalend is voor de invulling van je leven en weet je hoe je aan deze opvatting over God bent gekomen?
99. Wie ben je eigenlijk, met name als je kijkt naar je ego, wie is Jan, Piet, Miep, Truus, Bert, Peter, Maria, een bakker, timmerman, enz?
100. Wat vind je goed, mooi en inspirerend aan een religie en met welke zaken heb je heel veel moeite en er een afkeer van?
     
101. Ben je vroeger religieus geweest, en nu niet meer, waarom niet?
102. Besef je dat de na-oorlogse generatie en hun kinderen meestal veel onverwerkte zaken hebben weggestopt in hun onderbewustzijn en dat dit soms extra aandacht in de vorm van verwerkingsprocessen (therapie) vraagt?
103. Heb je voldoende onderscheidingsvermogen ontwikkeld in je persoonlijkheid?
104. Werkt je intuïtie goed, ben je er tevreden over, gebruik je het regelmatig, geef eens een voorbeeld?
105. Ken je de begrippen Sattva, Rajas en Tamas en wat doe je ermee in je leven?
106. Zijn er nog andere vragen waarop je een antwoord zoekt en zou je ze met ons willen delen?
107. Heeft het reflecteren over deze vragen je visie op jezelf en het leven verruimd?
108. Zou je regelmatig over de antwoorden op deze vragen willen spreken met iemand?
     

We wensen u veel (nieuw) inzicht, geluk en bewustwording.

Namens de stichting Om-Shanti

Vragen - Luisteren - Antwoorden - Vragen

Aandacht - Ingeving - Transformatie - Inzicht - Bevrijding

Het stellen van vragen en verlangend en ontvankelijk luisteren naar de antwoorden is essentieel voor iedereen die (bewust) wil groeien als mens. Je wordt door alleen maar theoretische kennis en studie, niet zomaar een wijs, harmonieus, liefdevol en gelukkig mens. Door het oprecht stellen van vragen kom je in contact met het begrip “toetsing” en leer je of je de werkelijke diepere betekenis van de leerstof hebt begrepen, want mede afhankelijk van de juistheid van de antwoorden ontdek je waar je staat op de weg naar Huis, naar het verruimen van je bewustzijn en de realisatie van het Zelf.

Voor Yoga en Vedanta leraren is het ook een noodzakelijk hulpmiddel om te weten of de informatie, zienswijze en denkwijze die men wil overbrengen wel echt “begrepen” wordt door de leerling. Vragen stellen is dus een belangrijk instrument voor het in dit geval spirituele ontwikkelingsproces en biedt tevens een verkenning van elkaars visie en groei. Zelfs tijdens een ontmoeting van Hart tot Hart leidt het stellen van vragen tot een toetsing en verdieping van het contact en voorkomt het misverstanden.

Tijdens de jaren 60 van de vorige eeuw had ik een opvanghuis en heb ik vele honderden gesprekken gevoerd met mensen die bepaald werden door hun “problemen” en daarbij werden vele vragen gesteld die in eerste instantie gingen over allerlei situaties en het gedrag van mensen en deze spitsten zich vooral toe op de “waardoor” vraag. Kenmerkend hierbij was het gebrek aan antwoorden en inzichten ten aanzien van de werkelijke oorzaak van bepaalde situaties en dus het ontstaan van de problemen, als een soort reminder dat er iets niet klopte in de manier waarop men leefde.

De vaak confronterende antwoorden leidden zo nu en dan tot heftige discussies, mede omdat de onderliggende “waarom” vragen niet direct werden beantwoord, daarvoor moest een meer filosofische en spirituele invalshoek worden gekozen en nader belicht. Deze was (en is) echter niet altijd aanwezig bij mensen die gevangen waren (zijn) en bepaald werden (worden) door hun problemen. De behoefte om ook antwoorden te vinden op de “waarom vragen” kwam naarmate het contact voortduurde meestal wel ter sprake, maar vormde desondanks slechts zelden een wezenlijk onderdeel van de “wereldse” oplossingen. Ze zorgden uiteindelijk wel voor meer acceptatie van het leven en het feit dat problemen ook een middel kunnen zijn tot een bewuster en zinvoller leven.

Voor ondergetekende was het in het begin vooral een oefening in het goed en vooral geduldig en met aandacht leren luisteren en niet te snel denken dat ik de onderliggende problematiek wel herkende en begreep en daarom zou moeten oplossen. Uiteindelijk werd vooral het onderscheidingsvermogen gestimuleerd en verder ontwikkeld, evenals het natuurlijke vermogen tot compassie en empathie, het zich dus kunnen en willen verplaatsen in de belevingswereld, de pijn, onmacht, angst, wanhoop en teleurstelling van de ander.

Hierdoor ontstonden ook de spontane momenten van werkelijk ontmoeten en voelde de ander zich herkend, gezien en aldus getroost ten aanzien van de onmacht om het leven in harmonie te brengen. Door hulp te durven vragen ontdekte men ook dat dit meestal een proces in gang zette waardoor men ging beseffen dat je niet alles altijd alleen hoeft te doen en dat hulp vragen een teken is van ontwikkeling en zelfbewustzijn.

Door niet direct met oplossingen en antwoorden te komen, maar steeds weer vragen te blijven stellen en met aandacht en liefde te blijven luisteren, ontdekten we uiteindelijk vaak gezamenlijk de juiste antwoorden die nodig waren om de situaties te doorgronden. Hierdoor ontstonden ook, als vanuit het Zelf, de oplossingen voor de problemen waarmee mensen in het opvanghuis binnen kwamen.

Het was tevens een periode waarin duidelijk werd, dat ook al waren de meeste wereldse problemen opgelost, er toch vaak een dringende “waarom vraag” overbleef en men helaas niet zo gelukkig werd als men verwachtte toen de problemen nog niet waren opgelost. Want ook al hebben we geen acute problemen meer van welke aard dan ook, en is ons leven in materieel (werelds) opzicht goed op de rit, het innerlijke niet kwetsbare, eeuwige en onafhankelijke “geluk” verschijnt toch niet zo maar, zoals we dagelijks om ons heen kunnen zien. Er blijft voor een aantal mensen nog steeds een wezenlijk gemis over dat ingevuld moet worden, alvorens er spontaan innerlijke rust, harmonie en vrede in hen kan verschijnen.

Hier komen we op het terrein van de existentiële vragen en de spiritualiteit, die in de jaren 60 van de vorige eeuw nog hoofdzakelijk werden beantwoord door de kerken, maar ook toen al ontstond er steeds meer twijfel bij mensen over de diepere betekenis van hun antwoorden, welke uiteindelijk mede tot de secularisatie hebben geleid.

Door deze twijfel en soms zelfs weerzin ten aanzien van de toen gangbare antwoorden ontstond er ook steeds vaker de behoefte om zelf te gaan nadenken over het wonder van het leven en waarom we hier zijn en wat de bedoeling is van ons leven, en wat er na de fysieke dood gebeurt met het “ik” en wat de Ziel is, en wat er bedoeld wordt met het woord God, waarom er lijden is, wat geluk is, en of karma en reïncarnatie bestaan, enz.

Deze vragen werden immers niet langer bevredigend genoeg door de kerken beantwoord of door de wetenschap en/of de samenleving: “U gaat naar de hemel of naar de hel als u gestorven bent en meer is er niet”. O, zeiden deze mensen dan, waarom en wat doe ik daar dan in de hemel of hel en hoe zien deze er uit, en wie heeft dit zo bedacht en geregeld, enz.

En ook de atheïsten die alles verklaarden met “we zijn slechts het resultaat van een evolutionair proces en er is geen zin in het leven, niet meer dan je er zelf aan geeft”, bracht geen rust en tevredenheid voor velen die zoekende waren naar het echte antwoord, naar een oplossing voor het verlangen in hun Hart om Thuis te komen. Ook al wist men rationeel nooit precies wat deze woorden betekenden, het verlangen was er en wachtte (ongeduldig) op vervulling.

De antwoorden op deze vragen verschenen eerder in een vorm van een spontaan inzicht (als een indirect gevolg van studie, oefening, intentie, doorzettingsvermogen, verlangen, enz.) dus meer als een vorm van Genade, die het verstand vaak te boven ging. Men verwachtte namelijk rationeel gezien een antwoord met als essentie, als je dit of dat doet dan zal er dit of dat gebeuren, echter de Werkelijkheid laat zich niet door rationele wetmatigheden verklaren.

Maar er gebeurde iets geheel anders, door de beoefening van de authentieke Yoga en Vedanta filosofie, (concentratie, contemplatie, meditatie, Bhakti, Hatha, Jnana, Karma Japa enz. Yoga) “openbaarden” zich de antwoorden waardoor de vragen en onzekerheden verdwenen en er rust, tevredenheid en acceptatie ontstond ten aanzien van hoe het leven zich presenteerde. Want ook al gaat niet alles zoals het ego dit denkt nodig te hebben, het hoeft je innerlijke beleving van het wonder van het leven, de Liefde en het geluk niet in de weg te staan.

En opeens was het NU een alomvattende Werkelijkheid waarbinnen geen vragen meer bestonden, en waarbij de Stilte een ander soort vervulling en geluk bracht die men niet eerder had meegemaakt. Het is echter een proces dat we hier in het Westen niet kenden en het werd dan ook vaak niet goed herkend door de omstanders en aldus kreeg het geen aandacht. Hierdoor was er te weinig belangstelling binnen allerlei maatschappelijke geledingen, zoals de kerken, de verschillende onderwijssystemen en met name binnen de universiteiten, wetenschappelijke kringen, gezondheidszorg, kunst en cultuur, enz. We hebben in Nederland helaas relatief weinig spirituele tradities, niet anders dan die er bestaan binnen de kerken en van de andere spirituele tradities vinden we maar weinig terug in onze cultuur.

Kortom er brak een nieuwe fase aan in de spirituele ontwikkeling van veel mensen met name in het Westen op het gebied van de existentiële levensvragen, en zo ontstonden er relatief nieuwe antwoorden. Dit was ook mede de aanleiding dat mensen verder gingen kijken dan de in hun eigen land of cultuur aanwezige filosofische en spirituele (religieuze) opvattingen en ideeën en zo verscheen er een beweging van mensen die hun antwoorden gingen zoeken en (gedeeltelijk) ook vonden in het (verre) Oosten.

Dit kwam ook omdat de meeste culturen, religies en spirituele tradities daar wezenlijk afwijken van die in het Westen. Tevens bestaan er in het Oosten al meer dan 20 à 30 duizend jaar wetenschappelijke en bevrijdende levensfilosofieën die veel meer zijn dan slechts een theoretische beschouwing van het leven en de rol die de mens en alles dat leeft, daarbinnen speelt.

Ze bevatten namelijk ook altijd een “praktische” kant, want zonder “praktijkoefeningen” verliezen ook deze filosofieën hun waarde als middel tot bijvoorbeeld het doorgronden en oplossen van het lijden of de ontdekking van wie we werkelijk zijn en wat de zin is van het leven als mens op deze aarde, enz. Een belangrijk en opmerkelijk kenmerk van de meeste oosterse spirituele tradities is dat men geen oordeel heeft over andere spirituele systemen, ook niet over de zogenaamde atheïstische; iedereen vindt namelijk de antwoorden en steun in dat wat bij hem of haar past in een bepaalde levens- en ontwikkelingsfase. Tevens kennen ze het principe van het “missiewerk” vrijwel niet, men tracht meestal niet actief zieltjes te winnen, zeker niet binnen de authentieke Yoga en Vedanta bewegingen. Deze zijn er gewoon voor de mensen die bewust op zoek zijn en moeite willen doen om hun spirituele levensweg te vinden.

Helaas zijn we in het Westen met slechts een heel klein gedeelte van deze authentieke tradities bekend geraakt en desondanks noemen we dit toch de Yoga en Vedanta filosofie, zonder te weten wat hier eigenlijk allemaal precies mee wordt bedoeld. Een begrijpelijke situatie omdat deze filosofieën zich bijvoorbeeld niet of nauwelijks laten kennen door alleen het intellect, de ratio, dit is hetgene waar de meeste westerlingen hun houvast in vinden.

Men wil het begrijpen, vaak onbewust gestuurd door het principe van het determineren, het ontleden, deze benaderingswijze is uitermate geschikt om de materiële werkelijkheid te doorgronden en ze daardoor goed te kunnen hanteren en gebruiken. Ze is echter totaal niet geschikt om het wezen van een spirituele levensfilosofie te doorgronden of de essentie ervan te ervaren, laat staan te realiseren.

Westerlingen vinden deze oosterse filosofieën wel interessant, maar men doelt dan meestal vooral op aspecten die we kunnen begrijpen en die ons van pas komen in het “compenseren” van de gevolgen van onze levensinstelling en de daarbij horende levensstijl. Onderwerpen als gejaagdheid, onbedachtzaamheid, gestrestheid, een gevoel van zinloosheid en het niet goed kunnen omgaan met het lijden, de fysieke dood, het mysterie van het bewustzijn, het verloren gegane besef van de meer subtiele aspecten van het leven, de ander die zo anders is en doet als wijzelf, enz.

Het zijn allemaal thema’s die te weinig aandacht krijgen als het om de diepere oorzaak en functie gaat van de problemen die ontstaan als we ze niet (trachten te) beantwoorden. Men wil in het Westen vooral de symptomen bestrijden en daar is men helaas dan nu ook dagelijks voortdurend mee bezig. Hierdoor komen mensen vrijwel niet toe aan de ontwikkeling van het innerlijke (spirituele) leven en de daarbij horende spontane geluksmomenten en inzichten die rust en tevredenheid brengen.

De beide filosofieën, dus zowel de Yoga als ook de Vedanta, vinden hun oorsprong in een orale traditie die duizenden jaren geleden ook (gedeeltelijk) is opgeschreven. Een orale traditie kennen wij vrijwel niet in onze westerse cultuur, met name als het gaat om wetenschappelijke antwoorden op belangrijke vragen. Gelukkig is dit inmiddels wel aan het veranderen omdat men begrijpt dat het overdragen van filosofische en spirituele informatie, beter direct mondeling van persoon tot persoon kan gebeuren, omdat ook de interactie en bijvoorbeeld de non-verbale communicatie belangrijke hulpmiddelen zijn voor de overdracht.

Want er zal zeker een verlies aan wezenlijke informatie ontstaan als zaken alleen maar op papier worden gezet en aldus de basis moeten vormen van de overdracht van kennis. Het is dan meestal te absoluut, te ongenuanceerd en zeker in z’n vorm niet of maar gedeeltelijk aangepast aan het moment en de persoon die de informatie ontvangt en moet kunnen verwerken. Het bevat dan tevens geen adequate toetsing en een voortdurende bijstelling van de processen die nodig zijn om in contact te komen met de essentie van de Yoga en Vedanta manier van leven.

Gezien de inhoud en bedoeling van de informatie die men tracht over te brengen is het van groot belang dat er een regelmatige “toetsing” plaatsvindt en dat er zeker geen bepaalde tijdsduur wordt vastgesteld waarbinnen de leerling de informatie moet hebben begrepen, verwerkt en “gerealiseerd”. Dit betekent dat het vele jaren zal duren voordat men zover is dat men kan spreken vanuit en niet enkel en alleen maar over de leerstof die men heeft bestudeerd en hopelijk goed geïnnerd. Dit is een van de belangrijkste verschillen met de kennisoverdracht van de exacte vakken waarbij dit niet nodig is.

Door de aard en inhoud van de vragen kan men gezamenlijk ontdekken waar de leerling staat en of de ambitie en het verlangen om Yoga leraar te worden nog steeds de drijvende kracht is van waaruit men de lessen volgt. Als je les wilt geven “over” de Yoga en Vedanta filosofie dan gaat het er vooral om dat je deze zelf hebt kunnen integreren in je dagelijks leven en dat het ook voor jou het belangrijkste uitgangspunt is in je visie op het leven.

Het werkelijk realiseren van de diepere betekenis doet je beseffen dat deze filosofieën je alle middelen aanreiken om je afgescheidenheid van de Werkelijkheid te overwinnen, waardoor ook al je vragen uiteindelijk zullen verdwijnen. Het filosofisch en spiritueel denken vraagt echter wel regelmaat en oefening om er vertrouwd mee te raken.

De vakken filosofie, psychologie, ethiek, enz., kunnen daarom alleen zinvol “bestudeerd” worden als er voldoende tijd en aandacht is voor de praktijkoefeningen (discussie, debat, dialoog, rollenspel, gedachtewisseling, inlevingsvermogen, enz.) die hier van oudsher bij horen. Het regelmatig twijfelen aan je eigen standpunten is ook zinvol en in een bepaald opzicht zelfs noodzakelijk. Alleen door het stellen van (de juiste) vragen en het contempleren over de antwoorden zul je een innerlijk besef (als een antwoord) ontwikkelen. De laatste jaren echter zijn deze aspecten van de studie of geheel verdwenen of tot een minimum beperkt, onder andere door bezuinigingen en een onderwaardering van deze zaken.

Want in tegenstelling tot de exacte (beta) vakken waar het vooral gaat om de juiste “uitkomst” die moet kloppen, gaat het bij filosofische, ethische en spirituele onderwerpen vooral om het proces en een zich ontwikkelend besef en inzicht welke hierdoor ontstaat. Je persoonlijke intuïtie transformeert zich dan tot “de stem van je Hart”; een metafoor die verwijst naar het vermogen om je bewustzijn te verruimen zodat je “direct kunt  weten”, hetgeen nooit in conflict is met het verheven en niet beperkte verstand, met onder andere als gevolg een open referentiekader.

Indien we dit potentiële vermogen onvoldoende ontwikkelen door een tekort aan training en de onderkenning hoeveel plezier en verruiming dit veroorzaakt in ons bewustzijn, dan is onder andere polarisatie en soms eenzaamheid, onbegrip en weerstand naar de huidige tijdgeest het gevolg. Want handelen vanuit weerstand veroorzaakt altijd stress, en men ervaart een andere opvatting, mening, zienswijze en leefwijze dan gelijk als een aanval op de eigen opvattingen en manier van leven en wijst een ontmoeting met de ander af. Een instelling die tot spanningen, verstarring en een gesloten referentiekader leidt en daardoor de cohesie in een samenleving ondermijnt, hetgeen we al enige tijd zien gebeuren, met alle negatieve gevolgen van dien, zowel op individueel niveau als ook op het maatschappelijk gebeuren. Het is een proces waar nog veel meer psychologische en sociologische verklaringen voor te geven zijn, maar die vallen buiten deze inleiding.

We zien echter gelukkig ook een trend in de samenleving die aangeeft dat je beter je “hele leven” kunt blijven “studeren” en je aldus blijven ontwikkelen, dit in tegenstelling tot “vroeger” toen je meestal maar een baan had of hoogstens twee, en je na je opleiding je niet meer verder schoolde. Inmiddels beseffen we dat je ook na je school en studietijd beter kunt blijven doorgaan met het volgen van cursussen, trainingen, bijscholingen of zelfs het starten van een geheel nieuwe opleiding, hierdoor blijf je vooral mentaal fit en gezond. Tijdens de begeleiding van patiënten met dementie en parkinson merken we dat door mentale uitdagingen, samen met bewegen en bijvoorbeeld het zelf maken of luisteren naar muziek, het verloop van de ziekte positief kan worden beïnvloed.

De samenleving verandert de laatste tientallen jaren steeds sneller, denk maar eens aan de digitalisering, de mondialisering, het klimaat, de noodzaak tot duurzaam handelen, de burn-out crisissen, de invloed van de “complotdenkers” op het publieke debat, of het gemis aan zingeving ten aanzien van het werk dat mensen (moeten) doen of het leven dat men nu leidt, enz.

Onderwerpen die vroeger niet of nauwelijks speelden en natuurlijk is hier van alles over te zeggen, maar het betekent vooral dat je deze ontwikkelingen niet moet negeren, want dan plaats je jezelf in een isolement, hetgeen we helaas te vaak zien bij met name de wat oudere medemensen. Dit betekent niet dat alle nieuwe ontwikkelingen goed en per definitie zinvol zijn, denk aan de bewust gecreëerde consumptiebehoefte die alleen op zeer korte termijn de zintuigen even bevredigt maar die wel onze aarde uitput, of het verdienen van geld, niet door hard te werken of echt verantwoordelijkheid te nemen en te dragen, maar door slimme financiële constructies of door de eerste levensbehoeftes van mensen te misbruiken zoals we dit nu zien gebeuren op de huizen- en arbeidsmarkt, enz.

De juiste (levens)kunst is om met al deze onverkwikkelijke zaken een goede omgang te vinden, waarbij je je innerlijke vrede en harmonie behoudt, anders word je te veel deel van de groeiende disharmonie in vele lagen van de samenleving, en kun je uiteindelijk maar weinig betekenen voor anderen.

Dit zagen we ook heel sterk tijdens de corona-pandemie en de gevolgen voor de ouderen, zieken en zwakken onder ons. Nu steeds meer ouderen vaak gedwongen worden om zolang mogelijk in hun eentje thuis te blijven wonen, omdat we de bejaardentehuizen en meeste verzorgingstehuizen hebben gesloten, is er veel onzichtbaar lijden ontstaan, mede doordat bijvoorbeeld de thuiszorg een tekort aan mankracht en middelen heeft en de meeste mantelzorgers ook overbelast zijn.

We merken tevens dat het stellen van directe (hulp)vragen niet altijd gemakkelijk is voor oudere mensen die echt hulp nodig hebben en kwetsbaar en afhankelijk zijn. Toch zien we dat het oprecht stellen van vragen een relatie kan starten of nieuw leven inblazen. Het vervolgens geduldig en met aandacht luisteren, geeft de ander vaak weer nieuwe kracht om door te gaan. Het geïnteresseerd zijn in een medemens begint vaak door het stellen van vragen, en die zijn er in vele vormen: “Hoe gaat het nu echt met je? - Mis je niet iets in je leven, je was vroeger veel vrolijker, zit je iets dwars? - Ik ken u niet, maar u woont toch sinds kort verderop in de straat, als u eens hulp nodig hebt kunt u gewoon even langskomen hoor? - Waar maak je je zorgen over? - Kan ik je ergens mee helpen? - Zal ik eens met ........ gaan praten om te kijken of de relatie weer langzaam hersteld kan worden? - Zullen we samen een kopje koffie drinken? - Zal ik u eens helpen met het boodschappen doen? - Vindt u het fijn als ik eens met u ga wandelen?”

Doordat steeds meer mensen, vaak via een groep waarbij men zich thuis voelt, toch ongemerkt in een bubbel zijn gaan leven, blijkt uit onderzoek dat ook jongeren niet zo goed meer in staat zijn om belangrijke vragen te stellen die nodig zijn voor een gezonde ontwikkeling en sociale integratie. De meeste informatie komt tot hen via de social media en het stellen van vragen is daar niet zo gangbaar, laat staan het voeren van (filosofische) discussies die voor alle betrokkenen juist zo verhelderend en “geestverruimend” kunnen zijn. Men is als het ware verslaafd aan het geven van een vaak ongefundeerde mening en commentaar.

Onze ervaring is echter een andere, als je jongeren wel leert om vragen te stellen en men vervolgens ook bereid is om echt te luisteren dan ontstaat er bijvoorbeeld veel meer begrip voor elkaar en is de ander niet zo anders dan jijzelf. Maar ook ten aanzien van de levensvragen verdwijnt de angst en onzekerheid. Het heft de eenzaamheid op en vermindert het gevoel van zinloosheid. Zeker in de huidige tijd waarin de toekomst van jongeren zeer ongewis is, zijn het juist deze gevoelens van onzekerheid die hierbij horen en die het noodzakelijk maken dat ze vertrouwd raken met het stellen van vragen, zodat er inzicht en rust kan ontstaan door de antwoorden.

Tot slot mogen we niet vergeten dat er in de antwoorden op existentiële vragen vaak beeldspraken worden gebruikt zoals metaforen, analogieën, allegorieën, personificaties, vergelijkingen, enz. (voor een nadere betekenis van deze begrippen zie link) die je wel goed moet leren te verstaan en begrijpen. Zo betekent het “op weg zijn naar Huis” bijvoorbeeld dat er een gestadige ontwikkeling plaatsvindt in het bewustzijn waardoor er niet langer vragen zijn over allerlei spirituele onderwerpen omdat men de essentie ervan ervaart, dus men gaat dan van een vernauwd en persoonsgebonden bewustzijn naar een meer holistisch en spiritueel bewustzijn. Het stellen van vragen kan in deze context de aanleiding zijn om tot een werkelijke dialoog te komen waarbinnen ook een “zinvolle” discussie mogelijk is om onze perceptie van de Werkelijkheid te verhelderen.

In de loop der jaren, (inmiddels al meer dan 50 jaar) zijn er vanuit de stichting Om-Shanti vele gesprekken gevoerd met allerlei mensen die geïnteresseerd zijn in Oosterse/Westerse Filosofie en Psychologie, Gezondheidskunde, Religie en Levensbeschouwelijke stromingen, Yoga en Vedanta, Upanishads, Vedas, Sutras, Samhitas, Puranas, Swamis, Spirituele leraren en hun centra, tevens Muziek, Taal, Poëzie, Mandalas en Yantras, Metafysica, Wetenschap, Bewustzijn, Quantum Fysica en de wetenschappelijke, theoretische, praktische en spirituele kant van de Yoga en Vedanta- filosofie.

Tevens zijn er vele gesprekken gevoerd over de zin van het leven, de oorzaken van het lijden, stervensbegeleiding, de dood en het in harmonie leven ondanks moeilijke omstandigheden, met mensen die zich heroriënteren t.a.v. hun levensbeschouwelijke opvattingen. Dit waren onder andere Yoga-leerlingen, Yoga-leraren en Yoga-opleiders, Filosofen, Psychologen, Dominees, Pastores, Yoga-leraren, Huisartsen en Specialisten, Werkers in de gezondheidszorg, Therapeuten, Wetenschappers op allerlei terreinen.

Omdat de onderwerpen vaak als aanleiding hadden een actuele gebeurtenis, is het een manier geworden om de relevantie van een bepaalde levenshouding tastbaar te maken ten aanzien van de omgang met allerlei situaties. In het Westen wordt Yoga vooral geassocieerd met lichamelijke oefeningen en de Vedanta filosofie met "iets vaags" oosters, daar hebben beide onderwerpen echter weinig mee van doen. Deze wetenschap is niet aan tijd of plaats gebonden en leert de mens zichzelf en de wereld beter te begrijpen, het draagt bij aan de ontwikkeling van een harmonieuze levenshouding.

We wensen u veel (nieuw) inzicht, geluk en bewustwording.

Namens de stichting Om-Shanti

Mindfulness: tijdens de afgelopen 10 à 15 jaar zijn er overal in Nederland (en ook in het buitenland), cursussen gestart waarbij het begrip Mindfulness centraal staat. Dit verwijst naar een belangrijke maatschappelijke en spirituele ontwikkeling in de westerse samenleving, want ondanks dat dit begrip in eerste instantie voortkomt uit het boeddhisme, is het in z’n algemeenheid een onderkenning van het gebrek aan voldoende bewust zijn van hetgeen we denken, voelen, ervaren en doen of laten. Het is een onderwerp dat momenteel erg gehyped wordt en mede daardoor ook gevoelig  voor misverstanden.

Het is opvallend dat mensen die de Yoga-weg naar Huis gaan ons benaderen met vragen over deze “hype” en met name over de vermeende noodzakelijke toevoeging van deze mentale instelling, houding of techniek binnen de verschillende Yoga vormen. Dit komt omdat men niet weet wat Mindfulness of “het bewust zijn van” zou moeten toevoegen aan hun huidige spirituele Yoga beoefening en ervaring.

Het zich bewust zijn van hetgeen er in en met je gebeurt, zowel in het dagelijkse wereldse leven als ook tijdens het uitvoeren van bepaalde Yoga technieken, moet altijd een integraal onderdeel van je basishouding zijn. Deze instelling is uitermate belangrijk omdat je alleen hierdoor jezelf, je medemensen en het wereldse spel goed kunt leren (her)kennen.

Inmiddels bestaan er verschillende versies ten aanzien van de exacte oorsprong, uitvoering en interpretatie van de Mindfulness-techniek en hoe deze het beste past binnen een bepaalde westerse (spirituele) traditie. Want het begrip Mindfulness (in de betekenis van een proces van bewustwording van) wordt inmiddels ook regelmatig gebruikt binnen bepaalde therapeutische behandelingen in de gezondheidszorg. Dit gegeven verwijst naar de behoefte tot integratie van een in oorsprong oosterse spirituele techniek binnen een westerse samenleving.

Onze westerse maatschappij is in zijn huidige basis namelijk heel anders georiënteerd en heeft (had) ook andere uitgangspunten dan die in het Oosten. In het Westen staat bijvoorbeeld de korte termijn bevrediging centraal; wat brengt het me nu of in de nabije toekomst als ik tijd en energie besteed aan deze bewustwordingsoefeningen. Deze in de kern opportunistische en egocentrische levenshouding zie je terug in vrijwel alle geledingen van onze huidige samenleving, met alle gevolgen van dien.

Contempleer maar eens over de problemen in de gezondheidszorg, de huisvesting, het klimaat, de relatie tussen de overheid en de burger, de toenemende psychische ontregelingen van de jeugd, de toeslagenaffaire, de verzakkingen in Groningen en Limburg, de toenemende agressie in de samenleving, polarisatie als een slechte basis voor een effectieve dialoog met andersdenkenden, het gemis aan zingeving, eenzaamheid met name onder ouderen, de gevolgen van overconsumptie in relatie tot de overbelasting in de gezondheidszorg, enz. Voor een gedeelte heeft dit te maken met de huidige politieke en bestuurscultuur in Nederland, omdat deze te veel gericht is op het effect op korte termijn. Een midden en lange termijn visie is in de huidige politieke en bestuurscultuur vrijwel niet voorhanden, althans niet op het niveau waar deze effectief zou kunnen zijn.

Yoga onderkent deze neiging in de mens met name onder invloed van de huidige tijdgeest, maar weet ook dat je wel degelijk kunt leren om iets verder te kijken naar wat de gevolgen van je visie en dus handelingen zijn op midden en lange termijn, waardoor er uiteindelijk veel meer harmonie en tevredenheid in je leven zal komen. Dit is een van de fundamentele en belangrijke uitgangspunten van de klassieke Yoga, je wilt namelijk in principe nooit alleen maar aan symptoombestrijding doen, maar vooral ook tijd en energie besteden aan de werkelijke onderliggende oorzaken van de disharmonie in je persoonlijk leven evenals in de maatschappij. Dit vraagt echter moed, volharding, onderscheidingsvermogen (Viveka), oprechtheid en een houding waarmee andersdenkenden niet per definitie worden geoordeeld, maar waarmee men de dialoog zoekt en aangaat.

Mindfulness (in de betekenis van je bewust zijn van, door middel van observatie) wordt daarom binnen de authentieke Yoga en Vedanta meditatie gezien en gebruikt als een noodzakelijke “voorbereidende oefening”, en in eerste instantie niet als een zelfstandige vorm van “spirituele” meditatie. Dit komt ook omdat het oorspronkelijke doel van de Yoga meditatie een andere is dan die van een boeddhistische meditatie. Binnen de meeste vormen van het boeddhisme is er namelijk geen hoger doel of iets als “God of de Werkelijkheid” te realiseren, maar ben je bijvoorbeeld vrij om eindeloos te blijven reïncarneren en jezelf ondertussen te verbeteren.

Aan het “einde” van de Yoga en Vedanta weg is er gelukkig een definitieve verlossing, een bevrijding, die we onder andere aanduiden met het begrip Samadhi en waarin al ons lijden, onwetendheid en afgescheidenheid zijn verdwenen, omdat we in wezen ons bewustzijn hebben ontdaan van de invloed van Maya. Mindfulness als een proces van observatie binnen de Yoga en Vedanta weg betekent de volledige aandacht hebben voor wat NU IS; het bewust zijn van je lichaam, het denken, het voelen, maar ook van je energetische en spirituele ervaringen.

Dit is een uitermate belangrijke levenshouding met name voor de westerse mens die meestal te weinig zicht heeft op bijvoorbeeld de mate van chronische en acute stress, die hem vaak onbewust enorm belast en ontregelt. Tevens beseft hij niet altijd meer hoe hij een gevangene is geworden van zaken die allemaal schijnen te “moeten” binnen onze huidige gestreste maatschappij. De gevolgen hiervan zie je onder andere terug in onderdrukte angsten en agressie, zorgelijke gedachtes en een regelmatig niet optimaal functionerend fysiek, emotioneel en mentaal lichaam. Helaas heeft men maar weinig interesse in de diepere oorzaken met als gevolg een houding van “het is niet anders.”

Onderwerpen als psychosomatiek, weerstand naar De Waarheid, zich niet prettig voelen in de Stilte, het vrijwel geen toegang hebben tot de intuïtie of de stem van je Hart, oppervlakkigheid, te veel waarde hechten aan je onderbuikgevoelens, zijn de kenmerkende eigenschappen van mensen die nog te weinig ervaring hebben met een bewustere manier van leven. Hierdoor kan men ook maar moeilijk waarde hechten aan wat het begrip spiritualiteit werkelijk betekent en toevoegt aan de verdieping van je dagelijks leven, en ook hoe het de oorzaken van je spanningen, onzekerheden en angsten inzichtelijk maakt en hierdoor verlicht.

Met name het gebrek aan informatie rondom de intrinsieke en “therapeutische” mogelijkheden die ontstaan tijdens de beoefening van vrijwel elke vorm van Yoga, leidt er meestal toe dat men slechts maar ten dele gebruik maakt van bijvoorbeeld Hatha Yoga technieken voor het in evenwicht brengen en vitaliseren van het fysieke en energie-lichaam. Natuurlijk neemt men soms ook nog kennis van de “nieuwe” filosofische en psychologische oosterse opvattingen rondom de antwoorden op de existentiële vragen als wie ben ik, wat doe ik hier op de aarde, wat is mijn Swadharma, wat is de zin van het bestaan, waarom is er het lijden, wat is Liefde, wat wordt er bedoeld met “God of de Werkelijkheid”, wat gebeurt er na de dood met de Ziel, bestaat reïncarnatie, hoe werkt de wet van Karma, wat is het belang van geloven, kun je God als een actieve en levende werkelijkheid ervaren en hoe gaat dit dan, hoe toets je de antwoorden en wat is de wetenschappelijke basis hiervan, enz.

Het werkelijk verstaan van deze voor westerlingen vaak “nieuwe” antwoorden vraagt niet alleen een studie van de oosterse en met name Yoga en Vedanta begrippen en opvattingen die we hier in het Westen niet of nauwelijks kennen, maar ook van een praktische toepassing tijdens het dagelijkse leven, anders blijft het een rationeel proces met alle risico’s van dien. Daarom is een serieuze ontmoeting tussen Oost en West uiteindelijk zo inspirerend en bemoedigend omdat het ons verder kan helpen op de weg naar Huis. Het op een totaal andere wijze kijken (contempleren en mediteren) naar de huidige problemen die zoveel mensen ook in het welvarende Nederland dagelijks ervaren en belasten, geeft de mens nieuwe inzichten en daardoor vertrouwen.

Ter illustratie een voorbeeld uit de praktijk: iemand kwam bij ons binnen en vertelde dat ze een cursus Mindfulness had gedaan en zich hierdoor veel meer bewust was geworden van zaken die een belasting vormden in haar dagelijks leven. De spanningen op het werk, de zorgen over de kinderen, de soms aanwezige onmacht en disharmonie in het huwelijk, het onvermogen tot een harmonieuze relatie met de schoonfamilie, de angst voor de huidige globale ontwikkelingen met name in relatie tot de oorlogen, het steeds verder ontregelende klimaat, de overdaad aan informatie en het gemis aan innerlijke rust, mede omdat er zoveel “moet” in deze tijd, de toenemende agressie, het gebrek aan empathie en ethiek, enz.

Deze beschrijving is helaas exemplarisch voor een gedeelte van de mensen in Nederland (de westerse geïndustrialiseerde samenleving) tussen de 30 en 50 jaar. Uiteindelijk was (Mindfulness) het zich bewust worden van, een verrijking maar ook een enorme belasting geworden, dit kwam mede omdat ze veel zaken niet langer kon (mocht) verdringen of ontkennen. 

Dit vermogen tot ontkenning is echter ook een natuurlijk hulpmiddel om niet te veel gebukt te gaan onder de zorgen en spanningen. Er werd op deze cursus helaas geen adequate vervolghulp aangeboden ten aanzien van hoe men moest omgaan met al deze onderwerpen waarvan men zich bewust was geworden, hetgeen begrijpelijk is, want dit is niet het primaire doel van de meeste cursussen Mindfulness.

De meeste vrijwilligers en medewerkers van de stichting Om-Shanti zijn vrijwel allemaal afkomstig uit de gezondheidszorg c.q. hulpverlening, waardoor men van nature vertrouwd is met het zoeken naar de juiste hulp als mensen bijvoorbeeld hun “problemen” na een Yoga les, studiebijeenkomst of lezing hebben gedeeld met hun Yoga leraar of hun medereizigers. We zien dit delen als een integraal onderdeel van het toegankelijk maken van de theorie van de Yoga en Vedanta weg op een praktisch niveau.

Want zoals al eerder gezegd, ongeacht welke vorm van authentieke Yoga je ook beoefent, je bent altijd bezig met bewustwording en je krijgt een scala aan hulpmiddelen aangereikt die je nodig hebt om je problemen te kunnen oplossen. Dit komt omdat men in het Oosten al duizenden jaren beseft dat de mens in eerste instantie onmachtig is om zijn eigen lijden te herkennen, te doorgronden en aldus op te lossen. Belangrijk is ook om te weten dat men binnen de Yoga en Vedanta stromingen geen onderscheid maakt tussen de psychologische, filosofische, energetische en bijvoorbeeld medische aspecten van de mens. Men beschouwt de mens als een holistisch wezen, een eenheid en het werken aan een bepaald deelaspect van zijn problematiek zal altijd een directe invloed hebben op alle andere systemen (zie Koshas).

We zien de noodzaak tot een meer holistische of integrale benadering van de mens ook terug in de groei van allerlei New Age therapieën en stromingen die dit uitgangspunt onderkennen. Er is echter zo’n groot scala aan “moderne”, zich nog ontwikkelende therapieën, waarbij geen of nog onvoldoende wetenschappelijk bewijs aanwezig is ten aanzien van de vaak bijzondere claims die men zelf wel gelooft. Dit is waarom wij, een enkele uitzondering daargelaten, terughoudend zijn binnen Om-Shanti met het aanreiken van zaken die nog onvoldoende wetenschappelijk getoetst zijn. Onze opstelling in deze kwestie komt ook voort uit het feit dat we meer dan voldoende praktische hulpmiddelen vinden binnen de Yoga en Vedanta weg.

In de loop der jaren hebben we wel een aantal serieuze westerse vormen van therapie toegevoegd aan alle hulpmiddelen die we mensen kunnen aanreiken om meer zicht op zichzelf te krijgen en in evenwicht te komen. Bijzonder is om te weten dat belangrijke kenmerken van deze therapieën vaak overeenkomen met de essentie en dagelijkse praktijk van de Yoga en Vedanta filosofie. Je moet hierbij denken aan het ontdekken van je “blinde vlekken”, het beter leren kennen van je innerlijke drijfveren en frustraties, het ontwikkelen van het vermogen om toeschouwer te kunnen zijn, enz.

We beseffen dat dit een totaal andere invulling vraagt van het “beroep” spirituele Yoga leraar en er daarom ook een andersoortige opleiding nodig is. Hierbij moet in acht worden genomen dat met name de westerse mens vaak belast is door onverwerkte emoties. In Nederland is dit mede ontstaan door de invloed van het protestantisme en calvinisme samen met onze cultuur van “handelaars”. We zijn nog steeds niet gewend om onze emoties direct te uiten of te delen met elkaar, ook niet in familie- of gezinsverband, met alle gevolgen van dien. (Zie voor meer informatie het Info Paper Algemeen - De Om-Shanti Yoga, pagina 3). (klik hier)

We wensen u veel (nieuw) inzicht, geluk en bewustwording.

Namens de stichting Om-Shanti

De Bhagavad-Gita is een heel bijzonder spiritueel boek dat inmiddels duizenden jaren oud is, maar nog steeds relevant voor mensen die antwoorden zoeken op de existentiële levens-vragen. Srimad wordt vaak voor de Bhagavad-Gita geschreven als een teken van respect.

In achttien hoofdstukken en 700 versen wordt verslag gedaan van een dialoog tussen de zoekende mens (Arjuna) en het Hogere Zelf (God of de Werkelijkheid). Sinds enkele eeuwen bestaat er een steeds groeiende belangstelling bij wetenschappers, theologen, filosofen, ethici, psychologen, intellectuelen, kunstenaars en spirituele zoekers uit Oost en West.

De (westerse) mens kan nog veel leren over hoe men in contact kan komen met de “Stem van z’n Hart” (in een lagere vorm intuïtie genoemd) om de antwoorden te vinden op de belangrijke levensvragen. Zonder deze antwoorden leeft hij in onwetendheid en mist hij meestal innerlijke harmonie en spirituele rust.

De studie van de Bhagavad-Gita vraagt meestal vele jaren van studie en begeleiding samen met het beoefenen van de praktische aanwijzingen, deze verwijzen onder andere naar de verschillende vormen van Yoga.

Hieronder vindt u een kort overzicht van mensen uit Oost en West die geïnspireerd zijn geraakt door de inhoud van de Bhagavad-Gita. Inmiddels groeit deze lijst met westerse wetenschappers met name uit de quantum fysica.

Beroemde mensen en hun uitspraken over de Bhagavad Gita

When the second chapter has been read it can be clearly understood that knowledge and the soul is the ultimate goal to be attained. On studying the third chapter it is apparent that acts of righteousness are also of high priority. If we continue and patiently take the time to complete the Bhagavad-Gita and try to ascertain the truth of its closing chapter we can see that the ultimate conclusion is to relinquish all the conceptualized ideas of religion which we possess and fully surrender directly unto the Supreme Lord.

Trinity nuclear test, he thought of verses from the Bhagavad Gita (XI,12):  "If the radiance of a thousand suns were to burst at once into the sky, that would be like the splendor of the mighty one". Years later he would explain that another verse had also entered his head at that time: “We knew the world would not be the same. A few people laughed, a few people cried. Most people were silent. I remembered the line from the Hindu scripture, the Bhagavad Gita; Vishnu is trying to persuade the Prince that he should do his duty and, to impress him, takes on his multi-armed form and says, 'Now I am become Death, the destroyer of worlds.' I suppose we all thought that, one way or another.“

In his poem titled The Dry Salvages, Elliot mentions the conversation between Krishna - Arjuna, from the Bhagvad Gita, to depict a connection between the past and the future, and to emphasize that one needs to follow divine will, rather than seek personal gains. As the famous lines from his poem reads:

Will suffer the trial and judgement of the sea,
Or whatever event, this is your real destination.
So Krishna, as when he admonished Arjuna
On the field of battle.
Not fare well, But fare forward, voyagers.

He was also conferred with the honorary title of "Lokmanya” which literally means “Accepted bij the people” as their leader. He said the following words about the Bhagavad Gita:

“The Gita was preached as a preparatory lesson for living worldly life with an eye tot Release, Nirvanan. My last prayer to everyone, therefore is that one should not fail to thoroughly understand this ancient science of worldly life as early as possible in one’s life”.

Wat kun je als spiritueel Leraar meer doen dan de zoekende en verlangende mens te helpen de woorden in dit bijzondere geschrift te herkennen in hun mind en in hun Hart, immers ieder mens die alleen nog maar gebonden is aan het fysieke lichaam en zich vaak (on)bewust vereenzelvigt met het illusoire ego, verlangt ondanks dit alles toch ten diepste naar de verlossing van het lijden en de antwoorden op de zingevingsvragen. Want ook in dit wereldse spel worden we regelmatig herinnerd aan het feit dat we veel meer zijn dan het resultaat van een evolutionair proces, dus meer dan een tijdelijk lichaam, het denken en het voelen. We zijn een Ziel die een reis maakt als onderdeel van een bewustwordingsproces dat ons uiteindelijk zal bevrijden.

Lees de Srimad Bhagavad-Gita met aandacht en verlangen om werkelijk te ontwaken, je zult misschien niet direct “verlicht” raken, maar het dagelijkse leven zal nog maar weinig geheimen voor je hebben. Lees met enige regelmaat, soms systematisch vanaf het begin, en soms sla je het boek gewoon ergens open en ontdek je wat het leven je aanreikt.

Zet je vragen, twijfels en/of onduidelijkheden op papier, en bespreek ze met je mede-reizigers of je Leraar. Oriënteer je en laat je inspireren door de verschillende uitvoeringen van de Bhagavad-Gita geschreven door de grote Meesters, Yogis en Swamis en laat je voeden en bemoedigen door hun commentaar en uitleg, The Bhagavad-Gita by Swami Sivananda, The Bhagavad-Gita by Paramahansa Yogananda, A Study of the Bhagavad- Gita by Swami Krishnananda, An Evolving Loving Commentary by V.S. Ferguson, The Bhagavad-Gita According to Gandhi by M. Gandhi, A Brief Summary of the Bhagavad- Gita by Swami Paramarthananda.

In de fysieke en digitale bibliotheek van de stichting Om-Shanti zijn bijna
tweehonderd verschillende boeken en artikelen over de Bhagavad-Gita.

We wensen u veel (nieuw) inzicht, geluk en bewustwording.

Namens de stichting Om-Shanti

De Stilte is een belangrijk aanduidingsbegrip waarvan je de essentie en noodzakelijkheid tijdens het gaan van de Yoga en Vedanta weg zult ontdekken, omdat ze je zoveel wezenlijke zaken kan vertellen en verduidelijken zonder woorden. De Stilte kent vele vormen en functies en deze zijn pas echt te doorgronden als je er ook regelmatig praktische ervaringen mee opdoet, zodat de woorden die nu volgen ergens aansluiten bij een innerlijk besef en/of je spirituele beleving en dus ervaring.

De fysieke verstilling

deze vorm vraagt oefening en een vaste regelmaat om er vertrouwd mee te raken. In het begin creëer je de afwezigheid van bewegingen in en met het fysieke lichaam. Dit kan staand of liggend, maar bij voorkeur rechtop zittend in een Yoga houding, die geen of zeer weinig inspanning vraagt. Belangrijk is ook dat je voldoende controle hebt over het begrip “doenerschap”; dit betekent dat je jezelf niet dwingt of forceert in een houding of in onbeweeglijkheid.

Als je een toegang tot de Stilte wilt ontwikkelen, dan doe je dit het beste in je huis of op een stilte- of meditatieplek waar je niet gestoord wordt. Uiteindelijk kun je deze “fysieke verstilling” overal beoefenen. En als je eenmaal getraind bent dan zul je merken dat het een directe realisatie geeft van het begrip “ont-haasten”, waardoor je natuurlijke staat van Zijn zich gemakkelijker openbaart.

Zoals bij vrijwel elke Hatha-Yoga techniek kan er in het begin enige spanning, onzekerheid of zelfs twijfel ontstaan als je te veel “doenerschap” gebruikt en met name als je het te verwachten resultaat snel wilt afdwingen. De Om-Shanti Yoga adviseert je zaken geleidelijk aan te ontwikkelen, zodat je vertrouwd raakt met de mogelijkheden van je lichaam en je geest en je een natuurlijke vorm van controle kunt verkrijgen over je denken, je  patronen, je emoties en uiteindelijk ook over je handelen en je gedrag, zo hervormt je karakter zich naar meer evenwichtigheid.

De fysieke verstilling veroorzaakt ook een harmoniserend effect in andere lagen van je wezen, in Yoga termen duiden we deze “lagen” aan met het woord Kosha. Een belangrijke invloed van verstillingsoefeningen merk je in een toename van spontane momenten van tevredenheid, harmonie en “gelukzaligheid”. Het regelmatig fysiek Stil Zijn brengt je dichter bij je Kern, je Bron en bij de natuurlijke staat van je hele wezen.
    
Uiteindelijk leer je dat je het innerlijke effect van de Stilte kunt behouden ook als je handelt, omdat rust en harmonie je eigenlijke basis zijn, en het hele systeem altijd verlangt naar deze staat van Zijn. (In Yoga termen Sattva genoemd. Geef de handen aan het werk en je geest aan “God of de Werkelijkheid”). Deze uitspraak verwijst ook naar het handelen zonder dat je je ermee vereenzelvigt. In deze tijd zijn te veel mensen (ernstig) verstoord en denkt men dat we van alles moeten “doen” met inzet, om gelukkig te kunnen zijn. Hierdoor ontstaat onder andere de veel voorkomende chronische stress en het te veel aan “doenerschap”, met alle gevolgen van dien.

Stress ontstaat ook als we ons niet voldoende kunnen concentreren en ontspannen en we steeds maar weer gevangen raken in nieuwe gedachten en emoties die niet direct horen bij de handelingen die we aan het verrichten zijn in het Hier en Nu.

Deze vorm van verstilling geeft ons toegang tot het beter (bewuster) waarnemen van wat er allemaal in en met ons gebeurt. Met andere woorden, in Yoga termen, de “toeschouwer” wordt hierdoor geactiveerd. De basis van elke activiteit die we bewust verrichten tijdens het gaan van de Yoga en Vedanta weg is altijd een combinatie van alertheid, het niet bepaald worden door (chronische) stress, het actief zijn van de toeschouwer, het hebben van een ontvankelijke en open geest, en alle waarnemingen in eerste instantie er laten zijn zonder ze te benoemen, zodat de paren van tegengesteldheid niet worden geactiveerd. Je ontwikkelt of beter gezegd je herstelt op deze manier je spirituele levenshouding in het dagelijks leven, waardoor je levensweg minder obstakels zal kennen.

In de huidige westerse wereld wordt deze activiteit “Mindfulness” genoemd, een begrip dat z’n oorsprong vindt in het Boeddhisme en dat vaak ten onrechte wordt beschouwd als een vorm van authentieke “meditatie”. Het is echter een simpele maar wel heel belangrijke observatie oefening; je neemt bewust, voor een bepaalde tijd waar, wat er in je hele wezen gebeurt, dus in je fysieke lichaam, het energie systeem, in je denken en in je voelen.

Bij de fysieke verstillingsoefeningen is het belangrijk om te beseffen dat er altijd een minimale beweging zal blijven van je middenrif en je buik onder invloed van je ademhaling. Deze beweging past echter in het proces van fysieke verstilling en als je er niet op ingrijpt dan zal ze je helpen om Stil te kunnen Zijn. Indien je ademhaling echter toch onregelmatig, te diep of te intensief is, dan zijn er ergens in je systeem te veel activiteiten. Onderzoek welke dit zijn, zonder er direct op in te grijpen, want door bewuste observatie zul je zien hoe ze meestal langzaamaan tot rust komt, zonder dat je er iets voor hoeft te doen. (Soms is er een duidelijke reden die meer aandacht en handelen vraagt, daarom is observatie belangrijk.)

Het bewust zwijgen

dit is een van de authentieke verstillende oefeningen die je in vrijwel elke spirituele en religieuze traditie tegenkomt. Het beschrijven van de gevolgen van deze (Yoga) oefening zou vele pagina’s in beslag nemen, je vindt deze dan ook niet hier, maar in het boek “Vragen en Antwoorden”. Enkele kenmerken wil ik hierna graag nog wel vermelden.

De kern van ons wezen kunnen we aanduiden als Stilte, deze wacht altijd op ons, net zoals Godsliefde, dit is echter een verwijzing naar “iets” dat we nooit goed met ons intellect kunnen bevatten. We kunnen ons alleen maar tijdens het Stil - Zijn laten uitnodigen om er regelmatig in te verblijven en als ego tijdelijk te verdwijnen.

Je zult merken dat het niet zo gemakkelijk is om voor geruime tijd te zwijgen, er bestaan soms zeer dwingende patronen die ons voortdurend aanzetten tot denken en tot praten, je moet het vermogen tot zwijgen dan ook rustig aan ontwikkelen.

Een belangrijk effect van het zwijgen is dat hierdoor veel energie vrijkomt die je anders “verbruikt” tijdens het vaak onnodig spreken. Dit is ook een van de verklaringen waarom verstilling samen met een authentieke meditatie zo’n herstellend en soms zelfs genezend effect heeft op ons hele wezen. Mensen die regelmatig voor langere tijd zwijgen worden helderder in hun geest en zachter in hun karakter.

Tijdens het zwijgen leren we onze neigingen en verankerde patronen (her)kennen en als je dit wilt, kun je er ook “controle” over krijgen, hetgeen in deze turbulente tijden nodig is om je innerlijke harmonie te herstellen of te behouden. Het Stil Zijn grijpt in op alle systemen van ons wezen, de spierspanning wordt minder, evenals de activiteiten in het zenuwstelsel, waardoor het denken en de emoties tot rust komen. Het concentratievermogen neemt aanzienlijk toe bij mensen die  voor langere tijd Stil kunnen Zijn, waardoor hun handelen vanuit een harmonieuze basis gebeurt en mede daardoor effectiever is, dan als je de Stilte niet kent.

Als je niet regelmatig Stil bent, dan kun je vrijwel geen onderscheidingsvermogen ontwikkelen. We raken namelijk nooit echt gewend aan te veel lawaai in en om ons heen, waardoor subtiliteit en het vermogen tot een zuivere waarneming verstoord worden. De negatieve gevolgen hiervan zijn inmiddels overal zichtbaar, met name binnen de verschillende geledingen van de gezondheidszorg; burn-out, depressiviteit, angststoornissen, het gevoel van zinloosheid van het bestaan, enz. Deze verschijnselen zijn ook te relateren aan te veel zintuiglijke prikkels, en de hierdoor ontstane keuzestress, deze is funest voor ons welzijn. Als je dit dan ook nog koppelt aan het feit dat er weinig echte (fysieke) contacten en relaties bestaan dan is het duidelijk waardoor een gedeelte van de (jonge) mensen niet langer in balans is en zich eenzaam en depressief voelt.

De grote denkers, schrijvers, filosofen, wetenschappers, enz. hebben allemaal een eigenschap gemeen, namelijk dat men gemakkelijk en met “plezier” en vanuit een verlangen tot inzicht, Stil kan Zijn. Kunstenaars ontvangen een gedeelte van hun inspiratie tijdens de (spontane) verstilling en vele mensen kennen gelukkig nog wel de verstilde momenten in hun leven, waarop men openstaat voor ingevingen.

Het niet spreken ontwikkelt een subtiele dimensie binnen de communicatie met het leven en met mensen, waardoor de Stilte ons soms veel meer kan vertellen dan al het gepraat. Onthoud dat deze Stilte niet “doods” is, het is de Bron van veel inspiratie, troost en verbondenheid. Het vertrouwd zijn met deze Stilte helpt ons om het niet-materiële, dus het transcendente duidelijker waar te nemen. Binnen allerlei spirituele tradities kennen we het fenomeen dat de stem van “God of de Werkelijkheid” in de Stilte (altijd) tot ons spreekt en onze aandacht vraagt.

Bewust meditatief lopen

in veel religies en andere spirituele tradities bestaan vormen van het bewust lopen als een onderdeel van het gaan van de weg naar Huis. Uitgangspunt hierbij is dat je niet van A naar B loopt en je geest gericht is op het einddoel van je wandeling, maar dat je vooral bewust daar bent waar je je voeten neerzet. Dit vraagt om een juiste mate van concentratie en geestelijke instelling die je bij alle vormen van Yoga nodig hebt.

Op deze manier ben je bewust en voortdurend in het hier en nu en verdwijnt de neiging van de geest om actief te zijn rondom zaken die niet in het hier en nu plaatsvinden. Uiteindelijk kun je leren stil te “zijn” terwijl je beweegt. Een klassiek voorbeeld hoe bewust meditatief lopen je kan brengen tot de Stilte zie je binnen bijvoorbeeld het Zen boeddhisme maar ook binnen allerlei christelijke stromingen waar pelgrimstochten bestaan die tot doel hebben om je tot verstilling te brengen waardoor een proces van inkeer, gebed en meditatie veel gemakkelijker wordt. Er ontstaat op deze wijze een ontvankelijke geest die open staat voor inspiratie zonder dat je hier enige moeite voor hoeft te doen.

Deze vorm van lopen moet je langzaamaan ontwikkelen en vraagt een bepaalde regelmaat zoals bij alle Yoga technieken. In tegenstelling tot hoe de meeste mensen normaal lopen, namelijk van A naar B, moeten we echter voorkomen dat we elke stap bewust zetten met in gedachte het verlangen tot inspiratie, deze kan namelijk nooit worden “afgedwongen”. De Stilte moet vooral op een natuurlijke en spontane wijze tot stand komen en dan zal ze je uiteindelijk bemoedigen en een bepaalde vorm van vrijheid (terug)geven.

Ook het gevoel van “alleen” te wandelen, dus in eenzaamheid verdwijnt dan, je wordt deel van een groter geheel, een ervaring die je ook kunt krijgen tijdens bepaalde vormen van meditatie. De kunst is om dit proces niet te analyseren en trachten te begrijpen maar veel meer het vrijwillig vanuit overgave te ondergaan. Tijdens het dagelijks leven kun je deze innerlijke houding ook toepassen als je je Yoga en conditie wandeling maakt. Je hoeft dus niet speciaal op weg te zijn naar een klooster, ashram, mandir, moskee, gebedshuis, stiltecentrum, Yogacentrum enz. We weten uit de ervaringen van mensen dat het op weg zijn naar een spirituele plek soms wel behulpzaam kan zijn, denk aan de pelgrimstocht naar Lourdes of Santiago de Compostela of onze wandelingen in India naar een ashram. Strikt noodzakelijk is dit echter niet, het hier en nu is immers overal en op elk moment aanwezig, iets wat veel Yoga beoefenaars maar al te gemakkelijk vergeten.

Als een onderdeel van het bewust meditatief lopen is het stilstaan niet noodzakelijk maar het kan wel erg verrijkend en verdiepend zijn. Het waarnemen van je omgeving vanuit een keusloze innerlijke houding, brengt je in contact met het wonder van de Schepping en dus met “God of de Werkelijkheid”.

Een verstilde geest

dit slaat op een geest (hier wordt vooral de mind, het intellect bedoeld) die niet langer zomaar in beweging kan worden gebracht en ontstaat als we ons kunnen concentreren op ons Hart (onze innerlijke werkelijkheid) en we gelijktijdig alle zintuiglijke prikkels beheersen, zodat deze ons denken en voelen niet langer (ongevraagd en ongewild) in beweging kunnen brengen.

We leren beseffen dat deze werkelijkheid of met andere woorden een bepaalde staat van ons bewustzijn, toegang geeft tot onze intuïtie of op een meer spiritueel niveau, het waarnemen van “de stem van ons Hart”. Hierdoor ontstaat ook de mogelijkheid om elkaar van Hart tot Hart te ontmoeten, zonder dat we iets willen van de ander; het is een van de natuurlijke verlangens in de mens, dat meestal verstoord wordt als we alleen maar vanuit onze lagere natuur, ons ego leven. Indien de geest verstild is, ontstaat een ruimere en liefdevollere werkelijkheid, die altijd op ons wacht, echte Liefde zoekt niet zichzelf, maar de “ander”.

Respect en devotie voor de Stilte

deze, in een bepaald opzicht noodzakelijke innerlijke houding geeft je toegang tot de spirituele dimensie van je wezen en ook toegang tot de bron van inspiratie, zingeving en Liefde. Vergeet niet dat ze weliswaar “gratis” is en geen specifieke omstandigheden vraagt, maar gelijktijdig wel veel moed en doorzettingsvermogen nodig heeft om tot realisatie te komen. Het is dus vooral geen oefening of houding die je maar even gemakkelijk kunt doen, het is meestal het gevolg van vele uren Stil - Zijn en ontdekken hoe wezenlijk en waardevol het begrip Stilte is. Het brengt je in domeinen van je bewustzijn waar je op geen enkele andere manier kunt komen.

De gevolgen van de afwezigheid van voldoende Stilte in je leven

indien je altijd omgeven bent door geluid, het huidige wereldse “lawaai”, want het is nergens nog echt stil, dan ontstaat de kans op een chronische overbelasting van je hele wezen. Onderzoek wijst steeds vaker uit dat je bloeddruk, je hormoonhuishouding, bijvoor-beeld je glucosespiegel ontregelen en de kans op hartinfarcten en allerlei psychosomatische storingen eerder en frequenter optreden als je “voortdurend”, wordt blootgesteld aan geluid in welke vorm dan ook. Inmiddels is ook gebleken dat met name lage tonen die ontstaan bij onder andere windmolens een negatieve invloed hebben op ons welbevinden en bijvoorbeeld het slaapritme verstoren, met alle gevolgen van dien. Een ander bekend voorbeeld is de situatie van mensen die te dicht bij een vliegveld wonen, ook hier zie je dezelfde verschijnselen.

Negatieve gevolgen zijn er helaas ook voor je innerlijke rust, je zielebesef en het activeren van de “toeschouwer” wordt moeilijker, evenals het vermogen tot waarneming van subtiele zaken, zodat we onze mechanismen en patronen niet goed kunnen herkennen.

Hierdoor ontwikkelt de mens minder kennis over zichzelf, z’n karakter, in Yoga termen minder zelfkennis. Onderwerpen als concentratie, contemplatie en meditatie worden niet alleen minder goed toegankelijk, maar ook minder “interessant”, terwijl dit van wezenlijk belang is om gebeurtenissen in je leven goed te kunnen duiden en verwerken. Het gevolg van dit alles is dat men eerder boosheid, woede, agressie en (voor)oordelen ontwikkelt tegenover mensen die je emotioneel of psychisch uitdagen en/of belasten.

Lawaai (geluid) komt altijd binnen via het fysieke lichaam en heeft een directe invloed op onze gemoedsrust; als je een kind hoort krijsen of iemand schreeuwt, dan dringen die trillingen ons lichaam binnen (door merg en been) en veroorzaken allerlei reacties, een ervan is dat meestal je spierspanning wordt verhoogd, een ander gevolg is dat je emotioneel direct wordt bepaald.

In deze tijd zie je ook nog een nieuw fenomeen, namelijk dat steeds meer, met name jongere mensen, zich heel bewust afsluiten voor “de werkelijkheid” en een eigen wereldje creëren door een voortdurende stroom van “muziek” of andere geluiden (podcast) via een koptelefoon tot zich te laten komen.
        
Het niet voortdurend blootgesteld willen worden aan “geluid” is echter een heel gezonde zaak. Daarentegen is geluid door geluid vervangen niet altijd zinvol, het werkt misschien even op korte termijn, maar deze manier van omgang met de overbelasting door geluid, put ons uiteindelijk alleen maar meer uit. Beter is het als men weer leert om in de Stilte te kunnen Zijn, ook als dit alleen maar de functie heeft van even geen input te ontvangen, die voortdurend verwerkt moet worden, waardoor je hersenen en met name je zenuwstelsel oververmoeid kunnen raken.

De natuurlijke momenten van stilte verdwijnen steeds meer, met als gevolg dat we geen spontane situaties meer beleven waarin reflectie vanuit het Zelf ontstaat. De mens heeft om in evenwicht te blijven een “gemakkelijke” toegang nodig tot de Stilte, niet alleen door het bewust beoefenen ervan, maar door een manier van leven waarin dit is geïntegreerd.

Nada-Yoga

dit is een vorm van Yoga welke zich bezighoudt met de uitwerking van geluid op ons hele wezen en de onderliggende wetmatigheden van trillingen. Vanuit een Yoga en Vedanta optiek bestaat alles in het universum uit verschillende trillingen of vibraties. In vrijwel alle spirituele tradities is muziek (geluid of trilling) een integraal onderdeel van de hulpmiddelen om je te kunnen afstemmen op “God of de Werkelijkheid”. Nada Yoga muziek kan je gemakkelijk in de juiste stemming brengen om je Hart te openen en de kracht van devotie te ervaren.

Deze unieke en helaas niet zo bekende vorm van Yoga vraagt ook om regelmaat, een oprechte toewijding en de ontvankelijkheid voor subtiele waarnemingen. Ze is zowel een klassiek filosofisch systeem en wordt al vermeld in de Veda’s, als ook een methode die positief uitwerkt op een ontregeld (levend) systeem. De juiste “muziek” of trilling kan je naar harmonie en de Stilte brengen. Ze gaat uit van twee soorten geluid, een die wordt veroorzaakt door externe factoren en een die innerlijk ontstaat. Een bekend voorbeeld van een klank die gebruikt wordt binnen de Yoga en Vedanta weg, en waarvan de essentie zich openbaart tijdens het herhalen van de Om mantra is het woord “Aum”. Indien je deze geruime tijd herhaalt op de juiste wijze en met de geest gericht op het Hart of “God of de Werkelijkheid”, dan ontstaat er een verbinding met een hogere of spirituele dimensie van het leven. Het woord “Aum” heeft meerdere betekenissen evenals de verschillende onderdelen, in het boek “Vragen en Antwoorden” vind je een nadere uitleg.

Binnen veel religies en inmiddels ook de westerse wetenschap gaat men uit van het idee dat het universum is “begonnen” als een soort trilling. Ook in het Christendom kent men iets van deze visie op “God of de Werkelijkheid”, in de woorden van het Johannes evangelie 1:1-18 HTB “In het begin was het Woord en het Woord was bij God, en het Woord was God. Het Woord was bij God in het begin. Door het Woord is alles ontstaan en zonder het Woord is niets ontstaan van alles wat bestaat. In het Woord was leven en het leven was het licht voor de mensen.”

Nada Yoga is alleen te “begrijpen” en de waarde ervan goed in te schatten als je er voldoende ervaring mee hebt opgedaan. Onthoud dat binnen vrijwel alle spirituele en religieuze tradities er vormen van zang en muziek bestaan, die je helpen om je devotie te ontwikkelen en de bron ervan te ervaren. Het vraagt voor de gemiddelde westerse mens soms wel wat moeite, bijvoorbeeld om de schaamte voorbij te gaan en je gewoon maar te uiten, gestuurd vanuit het Hart. De combinatie met de momenten van Stilte versterkt het effect aanzienlijk.

Savasana, Yoga Nidra, Antar Mouna, Tadasana, enz.

deze begrippen verwijzen naar enkele van de vele Hatha-Yoga technieken die je kunnen helpen om relatief “snel en gemakkelijk” in de Stilte te komen. Het zijn ook oefeningen (houdingen) die passen bij de fysieke verstilling van het lichaam. Het is hier niet de plaats om ze in detail te beschrijven, maar een juiste uitvoering en individuele begeleiding zijn wel belangrijk omdat er zeker in het begin een neiging bestaat bij mensen om ze “even te doen”. Elke Hatha-Yoga oefening, indien op een authentieke wijze uitgevoerd, vraagt om een goede mate van concentratie en overgave aan hetgeen de oefening tot stand wil brengen.

De meeste van deze technieken nodigen je iedere keer weer uit om ook de Stilte in te gaan, zodat hierdoor de essentie van de oefening zijn geheimen kan prijs geven. Het is een “verblijfplaats” waar je veilig kunt rusten en gewoon kunt Zijn, zonder iets te hoeven bewijzen of te doen. De oefeningen leiden je naar de juiste innerlijke houding, zeker als je voldoende ontvankelijk bent. Natuurlijk heb je wel voldoende kennis nodig en een ervaren Leraar die je begeleidt, samen met verlangen, vertrouwen en overgave die je helpen om dit wonder te ondergaan. Naarmate je meer ervaren bent, zul je ontdekken dat de Stilte vele “belevingen” kent, die je allemaal helpen om uiteindelijk in harmonie te komen.

Benader deze Hatha-Yoga technieken nooit met een instelling dat je iets moet bereiken of met andere woorden met teveel “doenerschap”, je kunt het effect niet afdwingen. Onthoud dat de essentie van elke vorm van Yoga is, het opnieuw verbinden met je Bron, of het herstellen van een verloren gegane relatie met “God of de Werkelijkheid”.

Kripa Moedra

deze aanduiding verwijst naar een Hatha-Yoga oefening, in dit geval is het een beweging, die je in de Stilte plaatst. Het is een techniek die je vraagt om je over te geven aan “God of de Werkelijkheid”, die je kracht geeft en je troost biedt en die vooral devotie en overgave in je oproept. Kortom een beweging die je helpt om de Stilte als een vorm van genade te ervaren. Kripa Moedra kun je doen als je dichter bij jezelf wilt komen en je meer geaard wilt zijn in het hier en nu, of omdat je even niets anders dan de Stilte en de overgave verlangt. Het voorbij de gevangenheid gaan van je denken werkt bevrijdend en herstelt je innerlijke balans, ook op het fysieke vlak. Als je met deze oefening begint kunnen er soms “heftige” emotionele ontladingen plaats-vinden, met name als emoties lange tijd zijn onderdrukt en mede hierdoor opgeslagen in je fysieke lichaam. Daarom is het raadzaam deze oefeningen eerst goed te leren onder begeleiding van een ervaren en deskundige Leraar.

Luisteren met aandacht, ontvankelijkheid en een open mind

deze innerlijke en spirituele houding verwijst uiteindelijk naar een mystieke dimensie van het leven, welke geactiveerd kan worden als we oprecht en zonder (voor)oordeel luisteren naar onze medemensen, het leven en “God of de Werkelijkheid” die altijd tot ons spreekt met name tijdens de momenten dat woorden tekort schieten en we de werkelijkheid hier-door niet goed verstaan.

Een nadere duiding van het begrip luisteren ligt verborgen in de stilte tussen de woorden die nu volgen: “Elk woord of beeld dat men gebruikt om “God of de Werkelijkheid” te beschrijven of te verklaren, lijkt meer op een leugen dan op de waarheid”.

Wil je meer “weten” over waar deze woorden naar verwijzen, dan moet je het domein van je intellect verlaten en leren om voor langere tijd Stil te Zijn en je over te geven aan de wetmatigheid dat je bewustzijn ook dingen kan weten en beseffen zonder verhalen, zonder logica, zonder argumenten, gewoon spontaan gewaar zijn van wat “God of de Werkelijkheid” je wil vertellen, we noemen deze vorm van communicatie, het luisteren naar de stem van je Hart. Dit “wonder” brengt rust, vertrouwen, harmonie en kracht in je hele wezen.

Echt luisteren naar een medemens doet je beseffen dat we niet zo verschillen als we soms “denken”, de Stilte van waaruit je luistert, geeft toegang tot de Ziel van de ander en ook tot zijn pijn, verdriet, wanhoop, moedeloosheid, enz. Dit proces geeft troost en verlost hem (soms slechts tijdelijk) van de eenzaamheid. Hierdoor kan de Stilte weer een plek worden om met vertrouwen in te verblijven, omdat je toegang krijgt tot de Liefde en de antwoorden op je existentiële levensvragen.

Pranayama oefeningen

het begrip Pranayama verwijst naar een veel omvattend systeem van energie oefeningen. Het kent vele technieken welke vaak verkeerd worden begrepen en uitgevoerd en ten onrechte als een synoniem worden gezien van de fysieke ademhaling. Je gebruikt weliswaar hoofdzakelijk je fysieke ademhaling als een instrument voor de uitvoering van deze Yoga technieken, maar het effect vindt veel meer plaats in je energie lichaam en in je bewustzijn dan in je longen en in je borstkas.

Een simpele maar zeer effectieve oefening is “Nadi Shodhana”, dit is zoals vrijwel alle begripsaanduidingen een woord uit het Sanskriet en betekent “het wisselend ademen”. Het woord Nadi verwijst naar een energiebaan of kanaal en het woord Shodhana verwijst naar een proces van zuivering of schonen. Het is een van de vele Pranayama technieken waarbij een directe invloed merkbaar is, al tijdens het uitvoeren van de oefening. Het werkt op het functioneren van het prana systeem, welke onder andere je levenskracht vertegenwoordigt en de intensiteit van je denken en het voelen mede bepaalt. Het afwisselend ademen door je linker of rechter neusgat herstelt je innerlijke balans weer.

Begrippen als Nadi’s, Ida, Pingala, Sushumna, Chakra’s, enz. behoren allemaal tot de Pranayama technieken en vragen een grondige studie en een zeer goede begeleiding om ze veilig te kunnen uitvoeren en integreren in je Sadhana programma. Het is dan ook voor deze oefeningen hier niet de juiste plaats om ze verder te verkennen. Onthoud, ze zijn zeer wezenlijk en vragen om tijd en aandacht en een gematigd karakter om er goed mee om te kunnen gaan.

We wensen u veel (nieuw) inzicht, geluk en bewustwording.

Namens de stichting Om-Shanti

Alleen het perspectief verandert

Sinds vele jaren begeleiden we mensen tijdens hun laatste levensfase en ook na de dood houden we meestal nog lang contact met de nabestaanden, in het kader van de rouwverwerking en het weer in harmonie en vanuit acceptatie verder kunnen gaan met het leven. Regelmatig komen mensen met de vraag hoe kan ik m’n dierbaren blijven gedenken, want ik wil niet dat ze zomaar worden vergeten. Het antwoord is in eerste instantie natuurlijk heel persoonlijk en hangt vooral af van de spirituele ontwikkeling van de betrokken mensen, toch zijn er wel een aantal algemeenheden (rituelen) die echter aan het verdwijnen zijn in onze cultuur en daarom besteden we hier aandacht aan een bepaald deelaspect.

Steeds meer mensen verlaten de kerk, hierdoor mist men bijvoorbeeld ook de jaarlijkse gedenkdiensten voor overledenen. Want ook als men niet (meer) gelovig is, heeft de mens behoefte aan diensten, bijeenkomsten, vieringen en rituelen. Het creëert een mogelijkheid waardoor we wezenlijk in contact kunnen komen met onze diepste emoties en spirituele verlangens in het Hart.

Gedenken hoort bij het verwerkings- en rouwproces zoals nog veel andere zaken, die we hier niet even kunnen bespreken, maar die wel belangrijk zijn voor het opnieuw in evenwicht  kunnen komen na een ingrijpend verlies. Op deze webpagina bieden we daarom iedereen de mogelijkheid om een naam te plaatsen en eventueel een tekst en/of foto die de persoon in kwestie voor u nader duidt. Hierdoor zal de persoon niet zomaar vergeten worden en is deze toegankelijk voor alle nabestaanden en geïnteresseerden.

U kunt speciale informatie op deze webpagina achterlaten welke van belang is geweest in het leven van iemand, anders dan de geboorte- of sterfdatum. Wie mogen op deze webpagina informatie achterlaten? Dit mogen familieleden zijn, vrienden, kennissen, collega’s, buren, kortom iedereen die vindt dat de persoon in kwestie niet vergeten mag worden.

Tijdens de gesprekken met rouwende mensen, merken we dat dit aspect van het verwerkingsproces vaak wordt vergeten of dat men dit helemaal niet kent en daardoor niet op waarde kan schatten, of men heeft nooit ervaren hoe helend en heilzaam het delen van deze zaken kunnen zijn.

Omdat we tegenwoordig vaak te snel leven en daardoor alles te gehaast gaat, is het moeilijk om de juiste dingen en vooral de juiste mensen voldoende aandacht en waardering te geven. Vanuit een spirituele optiek ontmoeten we mensen namelijk niet zomaar, sommigen hebben ons iets wezenlijks te “vertellen”, maar nemen we dit nog wel waar en staan we hier nog voldoende voor open. In memoriam geeft een aanzet om nog eens stil te staan bij de mensen in je leven die zijn overleden en die we misschien al aan het vergeten zijn. Het is ook een oproep om werkelijk stil te staan bij de mensen die nu in ons leven zijn, wat kunnen we van hen leren en wat kunnen wij voor hen betekenen.

Rouwen is noodzakelijk als je het verlies van een dierbare wilt verwerken en het delen van je emoties is daarbij van essentieel belang, evenals het kennis nemen van de ervaringen van mensen die dit proces al hebben doorgemaakt en bijvoorbeeld beroepshalve hiermee te maken hebben. Een rouwproces kent in onze optiek geen vaste of bepaalde periode en omvat vaak ook een proces van heroriëntatie ten aanzien van de existentiële vraagstukken. Kenmerkend is echter, dat er weliswaar enige overeenkomsten zijn in de ervaring die men heeft ten aanzien van het verlies van een dierbare, maar er gelijktijdig ook grote verschillen bestaan. Soms verdwijnen mensen uit ons bewustzijn, terwijl anderen nog lange tijd onze aandacht blijven vragen en ons nog iets wezenlijks hebben te vertellen.

We hebben daarom geen vaste opzet of cursus rondom de begrippen stervensbegeleiding of rouwverwerking, maar slechts een “training”, een oefening om werkelijk te kunnen luisteren naar de ander, liefdevol, open, ontvankelijk en met veel geduld. De vraag die hierbij centraal staat is, hoe gaat het nu met je, en niet de vraag gaat het alweer een beetje of heb je het al een plekje gegeven. Elkaar werkelijk steunen na een verlies, betekent onder andere de ander ruimte geven voor het delen van gedachtes en emoties, zonder dat we deze in eerste instantie willen relativeren of van commentaar willen voorzien.

Na bijvoorbeeld een relatie van 50 jaar is het niet zomaar mogelijk om het verlies te integreren in je nieuwe dagelijkse leefpatroon, het vraagt tijd, aandacht, energie en waar nodig steun en een liefdevolle houding en aanwezigheid van anderen en als het kan de invulling van een echte vriendschap, of die van een medemens die je lijden herkent.

Hetgeen niet betekent dat je het verlies dan niet meer met je mee zult dragen, maar wel dat je er een (goede) omgang mee hebt gevonden. De woorden “ik heb het een plekje gegeven” spreken ons niet zo aan, omdat dit meestal verwijst naar een proces van verdringing en ontkenning van de pijn, die er sinds het verlies meestal vaak is. Deze woorden worden vaak door de omgeving uitgesproken omdat men niet voortdurend herinnerd wil worden aan het feit dat we hier tijdens ons leven regelmatig bij stil moeten staan, anders gaan we te zweverig door het leven omdat we de Werkelijkheid ontkennen.

Onze visie is dat je er beter mee kunt leren leven en dat het gemis van bijvoorbeeld een partner, broer, zus, kind, of vriendin, enz. altijd in enige mate pijn zal kunnen blijven doen. Pijn, verdriet en gemis zijn nu eenmaal een integraal onderdeel van het tijdelijke wereldse leven en hoeven daarom niet helemaal te worden overwonnen (meestal verdrongen), er zullen altijd bepaalde momenten zijn dat we ons bewust worden van het gemis, ook al beseffen we gelijktijdig dat het in de aard der dingen ligt besloten dat we met name mensen moeten leren "loslaten", als ze zijn overleden, echter een zieleverbintenis staat hier los van. Maar er zijn ook mensen die dit niet doen, of kunnen en die gewoon verder leven met de essentie van de overledene, alsof deze er nog steeds is, uiteraard is het aan iedereen vrij om te zoeken naar welke vorm van “overleven” het beste bij hen past..

Het loslaten slaat dan vooral op de vorm waarin we onze dierbaren gekend hebben, niet op hun essentie (ziel). Deze verbondenheid zal er soms gewoon zijn, zonder dat we deze zoeken of willen, het vraagt dan alleen maar een acceptatie van de werkelijkheid zoals deze zich aan ons voordoet.

Het is dus allemaal afhankelijk van hoe je spiritueel gezien in het leven staat, was de ander alleen maar een fysiek lichaam, een product van een evolutionair proces, of was deze meer, een ziel die hier tijdelijk verbleef om te leren, te genieten en bewust te worden, van wie hij/zij ten diepste is. In veel culturen is daar ook een collectief besef over, in Nederland is dit nog maar in beperkte mate het geval, omdat men dit alles te zweverig vindt. Dit komt ook omdat we het onderwerp de dood en het hierbij horende stervensproces liever niet in alle aspecten willen bespreken en delen met elkaar. Echter om in harmonie te leven in en met de Werkelijkheid vraagt vooral om met beide benen op de grond te staan en ons niet te verschuilen achter ontkenning, omdat dit ons bewust maar meestal onbewust belast en onze levensvreugde vermindert.

Een voortzetting van een zieleverbondenheid of het spontaan gewaar zijn dat er meer is, zien wij dagelijks om ons heen, ook bij mensen die zichzelf als atheïst beschouwen, zo gauw men in een rouwproces terecht komt. Al deze zaken vragen echter dat we regelmatig Stil kunnen en willen zijn, opdat we ook de meer subtiele signalen van het leven en de medemensen kunnen waarnemen. Dit alles loopt inmiddels ook weer meer in de pas met de laatste ontwikkelingen binnen de westerse wetenschap, omdat hierbinnen nieuwe inzichten ontstaan ten aanzien van het ontstaan van de ziel.

Laten we het wonder van het leven en de dood niet negeren of afdoen met een ontkenning, maar gefascineerd blijven zoeken naar de werkelijke betekenis ervan. En laten we niet vergeten dat dit vraagstuk in onze cultuur erg is verdrongen en (tijdelijk) plaats heeft gemaakt voor een sterke nihilistische en inmiddels te consumptieve levensinstelling. Wij hebben de luxe gehad andere culturen te ontmoeten waarin soms veel meer informatie aanwezig is over het mysterie van leven en dood en waar men dit al duizenden jaren onderzoekt en het de basis vormt van de wetenschap. Wij Nederlanders hebben moeite om te beseffen en te accepteren dat mede door bijvoorbeeld de dwalingen binnen de kerkelijke organisaties veel van de essentie van bijvoorbeeld het christendom verloren is gegaan. Hierdoor is het kind met het badwater weggegooid en zijn velen nu opnieuw zoekende naar antwoorden op de belangrijke levensvragen.

Daarom kunt u ons benaderen om gezamenlijk te zoeken naar hoe u een proces van verwerken of beter gezegd accepteren, dat bijvoorbeeld is verstoord of nog niet volledig is “voltooid”, kunt voortzetten of “afronden”.

Tot slot merken we dat indien mensen zich laten cremeren en geen graf achterlaten, men soms ook een plek mist om alleen of gezamenlijk de overledene (spiritueel) nabij te zijn, ook al kan deze nabijheid nog op vele andere manieren tot stand worden gebracht, het regelmatig bezoeken van een graf is voor veel mensen toch een belangrijk ritueel.

Deze pagina is slechts een kleine bijdrage aan het niet vergeten van mensen die ons zo dierbaar zijn. We beseffen heel goed dat niet iedereen mensen wil blijven gedenken omdat deze er niet meer zijn, daarom zijn dit soort mogelijkheden vooral bestemd voor hen die zelf wat “steun” zoeken bij het dragelijk maken van een verlies in het besef dat we niet mogen vergeten hoe bijzonder we allen zijn, en een gedenken waardig.

Mensen sterven pas echt,

als we ze niet meer gedenken.

We wensen u veel (nieuw) inzicht, geluk en bewustwording.

Namens de stichting Om-Shanti

De stichting steunfonds Om-Shanti vormt sinds 1989 de financiële basis voor alle activiteiten van de stichting Om-Shanti, Centrum voor Yoga, Vedanta, Gezondheid en Begeleiding (opgericht in 1978). We hebben altijd onze activiteiten tegen een minimale onkostenvergoeding kunnen aanbieden omdat er donateurs waren die ons werk financieel mogelijk maakten.

Inmiddels is een aantal van de oorspronkelijke donateurs overleden en zijn nieuwe mensen van harte welkom, want er staan nog veel plannen op stapel om gerealiseerd te worden. De meeste van deze projecten bevinden zich in een eindstadium en zijn bedoeld als ondersteuning voor de zoekende medemens, zoals de website, de digitale bibliotheek met meer dan 120.000 tekst, foto, video en audio bestanden, dit materiaal vormt tevens de basis voor de nieuwe internationale en integrale Yoga academie, die we aan het opstarten zijn (2024).

Andere activiteiten die we graag willen blijven voortzetten en die kosten met zich meebrengen zijn de vele vormen van mantelzorg, individuele (en spirituele) begeleiding, het afnemen van een Yoga-anamnese, telefonische ondersteuning, stervensbegeleiding, bijscholingen, lezingen, discussie bijeenkomsten, enz.

We zoeken ook altijd praktische steun bijvoorbeeld bij het onderhoud en de verdere verduurzaming van het pand, de computers, de ruimtes, de tuin, enz., maar vooral ook financiële steun, want de kosten voor elektra, verwarming en onderhoud zijn ook voor ons inmiddels een behoorlijke uitdaging geworden, want Om-Shanti wordt ook nu nog primair gefinancierd door mensen van de kerngroep.

Donaties

Indien je teksten uit een boek wilt gebruiken of het werk van Om-Shanti wilt
    ondersteunen, overweeg dan een (regelmatige) donatie, elk bedrag is
    welkom, en vergeet niet om de copyright regels in acht te nemen.

Bankgegevens Stichting Steunfonds Om-Shanti

RABO Bank: NL 15 RABO 0174 9221 16

SNS Bank: NL 79 SNSB 0980 5170 28

We wensen u veel (nieuw) inzicht, geluk en bewustwording.

Namens de stichting Steunfonds Om-Shanti

Bij deze vragen we uw aandacht voor het volgende; een gedeelte van onze publicaties is afkomstig van geschriften, boeken, artikelen, websites en/of andere bronnen. Meestal is dit materiaal integraal overgenomen en we vermelden dan altijd de oorsprong ervan. Indien noodzakelijk, wenselijk en mogelijk is er contact opgenomen met de uitgeverij, auteur(s) of webmaster en hebben we deze mensen geïnformeerd over hoe en waarom we het materiaal willen gaan gebruiken op onze website en/of in onze digitale bibliotheek, Yoga academie en het Algemene Info materiaal. Hierdoor is het materiaal toegankelijk voor alle (serieuze) spirituele zoekers en geïnteresseerden. Uiteraard zijn de copyright rechten uitvoerig besproken en hebben we onze positie in deze kwestie verduidelijkt.

Uitgangspunt hierbij is ons commitment dat we zorgvuldig zullen omgaan met de publicaties van anderen, omdat we beseffen dat men vaak veel moeite heeft gedaan en kosten gemaakt om het materiaal te produceren en te publiceren en dat dit gegeven altijd ons respect verdient. Het betreft hier aanvullend materiaal ten behoeve van: het Academie- Studie- en Instructiemateriaal, de Interne Werkmappen, de Research Papers, de Info Mappen, de Info Papers, de Brochures, de Boeken, de Flyers, de Affiches, de Powerpoint Presentaties en de Websites.

We zullen nooit het materiaal van derden zelf te gelde maken via onze publicaties, of op enige andere wijze. Het ter beschikking stellen van materiaal van derden zoals dit is opgenomen in de Om-Shanti publicaties en/of digitale bibliotheek geeft de “lezer” dan ook geen rechten om het naar eigen inzicht te “gebruiken”; niet anders dan voor de eigen persoonlijke en/of spirituele ontwikkeling. Indien men toch tot verspreiding en/of publicatie (van gedeeltes of het geheel) wil overgaan, dan moet men zelf contact opnemen met de rechthebbende auteur en/of uitgeverij van het materiaal en indien dit niet lukt, met het secretariaat van de stichting Om-Shanti.

De stichting Om-Shanti heeft soms de volledige copyright rechten verkregen ten behoeve van een vertaling of hertaling van een tekst, geschrift of een boek en indien dit het geval is, dan staat dit expliciet aangegeven in het voorwoord van de desbetreffende publicatie.

Het overige materiaal is gebaseerd op teksten die zijn geschreven door ondergetekende en/of tot stand zijn gekomen op basis van transcripties van gesprekken die zijn gevoerd met de zoekende en soms dwalende medemens en/of op basis van lezingen, trainingen, opleidingen of cursussen die ondergetekende heeft gegeven tijdens de afgelopen 50 jaar in binnen- en buitenland.

Een belangrijke reden om soms een aantal, meestal zeer oude boeken en/of geschriften in z’n geheel of gedeeltelijk op te nemen in enkele van onze publicaties, is gelegen in het feit dat er regelmatig een nadere uitleg, duiding, analyse en/of commentaar wordt gegeven op gedeeltes van het door ondergetekende geschrevene en dit niet goed mogelijk is als er geen gebruik wordt gemaakt van de oorspronkelijke en authentieke boeken en geschriften van de klassieke Yoga en Vedanta tradities. Tevens zijn een aantal boeken en/of geschriften die we hiervoor gebruiken, niet meer in gedrukte vorm beschikbaar; uiteraard zijn er wel altijd een of meerdere exemplaren in onze (digitale) bibliotheek aanwezig.

De stichting Om-Shanti zal nooit materiaal publiceren met een commercieel doel, aangezien we een spirituele en ideële organisatie zijn met een ANBI status. Spiritualiteit is uiteraard voor ons geen verdienmodel. We zijn soms genoodzaakt om een gedeelte of de gehele productiekosten van bijvoorbeeld een werkmap of boek in rekening te brengen als iemand deze wil ontvangen, gezien onze beperkte financiële mogelijkheden.

Indien een publicatie gratis is, dan staat dit duidelijk vermeld op de buitenkant van het materiaal; het betreft dan een uitgave van de stichting Om-Shanti, waarvoor we in eerste instantie geen onkostenvergoeding vragen voor het papier, het printen of drukken, binden en de eventuele verzendkosten. We hopen dat u ons financieel blijft steunen om dergelijke publicaties, en ons overige werk, ook in de toekomst mogelijk te maken. (Zie voor nadere informatie de publicatie over “De Stichting Steunfonds Om-Shanti”. (klik hier))

Indien men een publicatie wil gebruiken anders dan voor de eigen spirituele en/of persoonlijke ontwikkeling, neem dan contact op met het secretariaat van Om-Shanti om te horen wat er eventueel mogelijk is. De “gebruiker” mag op generlei wijze meewerken aan het commercieel exploiteren van de inhoud van het materiaal dat hem of haar ter beschikking is gesteld.

Academie en studiemateriaal
Indien een instelling, opleiding, Yoga organisatie, Yoga leraar of leerling onze interne werkmappen en/of het academie studie en instructiemateriaal wil gebruiken binnen de eigen instelling, dan is dit meestal wel mogelijk, maar er zal dan wel eerst overleg moeten plaatsvinden. Indien we tot een overeenstemming komen zal er een schriftelijke overeenkomst worden opgemaakt, waarin de hiervoor genoemde copyright condities nader worden uitgewerkt en vastgelegd.

Dit is met name van belang indien het materiaal niet alleen maar voor direct persoonlijk gebruik wordt gemaakt. Hierdoor trachten we zoveel mogelijk te voorkomen dat er inbreuk zal worden gemaakt op de copyright rechten, aangezien wij als spirituele Yoga organisatie hier principieel niet aan meewerken.

In het verleden zijn we als stichting Om-Shanti regelmatig geconfronteerd met het feit dat “men” grote gedeeltes van ons studie en academie materiaal zomaar kopieerde, zonder bronvermelding en zonder toestemming van de auteur en men vaak gedreven door domheid en/of hebzucht, ook belangrijke en zelfs essentiële gedeeltes wegliet en er hierdoor gemakkelijk een onjuiste voorstelling van zaken ontstond rondom wezenlijke Yoga en Vedanta thema’s, principes en wetmatigheden. Tevens werd het materiaal dan ook nog zonder schroom te gelde gemaakt voor eigen gewin; we trachten door wat strenger om te gaan met het copyright-principe, dit nu en in de toekomst te voorkomen.

Respect voor de inspanningen die mensen hebben verricht om het oorspronkelijke materiaal tot stand te brengen, behoort tot de basishouding van iemand die de spirituele Yoga en Vedanta tradities volgt en waar nodig geldt dit natuurlijk ook voor instellingen en organisaties. Binnen de Yoga en Vedanta filosofie behoort dit gedrag tot het nakomen van de Yama’s en Niyama’s. De moderne tijd, waarin het “copy-paste principe” zonder toestemming een normale handeling is geworden, keuren wij dan ook af.

Het is belangrijk om te beseffen dat door het copyright recht te respecteren we mensen de mogelijkheid geven om ruimte te vinden in zichzelf voor inspiratie, creativiteit en motivatie om uiting te geven aan innerlijke drijfveren die leiden tot het maken van boeken en ander schriftelijk materiaal. Hierdoor kan men een legitieme vorm van inkomen genereren.

Het spreekt voor zich dat je als tijdelijk eigenaar van het schriftelijk materiaal van Om-Shanti altijd verantwoordelijk bent voor het zorgvuldig omgaan met dit materiaal en je het dus niet zomaar laat slingeren of aan “derden” geeft. Indien je de inhoud echter met vrienden of andere geïnteresseerden wilt delen, omdat het je Hart heeft geraakt, neem dan even contact op met het secretariaat van de stichting Om-Shanti. Na overleg is er meestal wel een praktische oplossing te vinden, mede omdat er voldoende werkmappen in voorraad zijn voor de werkelijk belangstellenden en de spiritueel zoekende medemens.

Ondergetekende beschouwt het grootste gedeelte van het materiaal dat hij zelf heeft geschreven niet per definitie als zijn intellectueel eigendom, met name waar het authentieke of “geopenbaarde” kennis of informatie betreft aangaande de specifieke Om-Shanti Yogaweg naar Huis en/of de essentie van de Yoga en Vedanta leer. Mijns inziens kan niemand hier de rechten van claimen, de informatie wordt ons slechts gegeven om de mensheid te dienen, zodat het wonder van het “leven” en de essentie van “God of de Werkelijkheid”, uiteindelijk z’n geheimen zal prijsgeven door de realisatie van het Zelf. De intrinsieke waarde van dit materiaal behoort daarom ieders Hart toe.

Indien men gebruik maakt van teksten, uitspraken, visies, commentaren, analyses, aanwijzingen en/of hulpmiddelen, enz., ook met “toestemming”, dan is een duidelijke bronvermelding altijd “verplicht”, omdat we niet langer passief willen toezien hoe mensen zomaar zonder werkelijk zelf de weg naar Huis te gaan, teksten verspreiden die niet door henzelf gemaakt zijn en zonder duidelijk de oorsprong van het materiaal te vermelden, zodat we elkaar niet langer onnodig in verwarring brengen en/of misleiden.

Een uitzondering wordt gemaakt voor de werkmappen die gaan over “de (Spirituele) Hulpverlening, de Stervensbegeleiding, de Om-Shanti Yoga Therapie en de Methodiek van Werken met betrekking tot het Individuele Oefenprogramma op basis van de Om-Shanti Yoga-Anamnese”, dit materiaal wordt wel volledig beschouwd als intellectueel eigendom van Gerard van Wijk en na het overlijden van de heer van Wijk gaan alle rechten automatisch over naar de stichting Om-Shanti. Wil men gebruik maken van dit materiaal dan moet er contact worden opgenomen met de stichting Om-Shanti. (klik hier)

De Interne Werkmappen, het Studiemateriaal, de Methodiek van Werken en het Audio en Video materiaal, is onder voorwaarde ook beschikbaar voor onder andere werkers, bestuurders en beleidsmakers in de gezondheidszorg, het onderwijs, spirituele en religieuze organisaties en instellingen en alle maatschappelijk relevante geledingen in de samenleving en daarvoor is nader overleg wel noodzakelijk.

We wensen u veel (nieuw) inzicht, geluk en bewustwording.

Namens de stichting Om-Shanti

De inhoud van al onze publicaties worden met de grootste zorg samengesteld, het betreft hier het Academie- Studie- en Instructiemateriaal, de Interne Werkmappen, de Research Papers, de Info Mappen, de Info Papers, de Brochures, de Boeken, Powerpoint Presentaties en Websites.  Desondanks is het mogelijk dat de informatie in onze publicaties onvolledig of onjuist is. De informatie op onze website wordt regelmatig aangevuld en eventuele wijzigingen kunnen te allen tijde met onmiddellijke ingang en zonder enige kennisgeving worden aangebracht. Wij staan er niet voor in dat de informatie op onze website geschikt is voor het doel waarvoor de informatie door u wordt geraadpleegd. Wij zijn daarom niet aansprakelijk voor directe of indirecte schade die het gevolg is van het gebruik van de informatie die door middel van onze website is verkregen.

De informatie in onze publicaties is van algemene aard en mag niet worden gebruikt om een diagnose te stellen of een gezondheidsprobleem of ziekte te behandelen. Gebruik deze informatie nooit ter vervanging van een professioneel of medisch advies. Wij kunnen geen garanties geven voor de juistheid (expliciet of impliciet) van de informatie in al onze publicaties. Deze afwijzing van aansprakelijkheid is van toepassing op alle schade of letsel, ongeacht of deze is gebaseerd op nalatigheid of enige andere oorzaak.

Door gebruik te maken van de informatie in onze publicaties geeft u te kennen dat u begrijpt dat deze informatie invloed kan hebben op zowel uw lichamelijke, psychische als emotionele gesteldheid. Als u zich zorgen maakt of vragen heeft over uw gezondheid, moet u altijd een arts of andere gezondheidswerker raadplegen. Negeer of vertraag het inwinnen van een medisch advies niet omwille van iets dat u op deze site gelezen heeft. Het gebruik van informatie op deze site is geheel voor uw eigen risico.

Als u twijfels heeft over de intrinsieke betekenis van het materiaal of niet weet hoe een oefening of meditatie moet worden uitgevoerd, raden we u aan een gecertificeerde yogaleraar te zoeken voor advies of gebruik te maken van onze info papers. U kunt altijd contact opnemen met het secretariaat van Om-Shanti indien u toch nog vragen heeft.

We wensen u veel (nieuw) inzicht, geluk en bewustwording.

Namens de stichting Om-Shanti